Aile Sağlığı Merkezlerinde Yetişkinlere Yönelik Düzenlenen Sağlık Eğitimleri Üzerine Nitel Bir Çalışma

Amaç: Araştırmada aile sağlığı merkezlerinde yetişkinlere yönelik düzenlenen sağlık eğitimlerinin mevcut durumunun, bu eğitimleri düzenleyensağlık çalışanlarının görüş ve deneyimlerine dayalı olarak ortaya konulması amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Araştırmanın çalışma grubunu, Ankara ili Mamak ve Çankaya ilçelerinde bulunan aile sağlığı merkezlerinde çalışan, altı aile hekimive sekiz aile sağlığı elemanı oluşturmaktadır. Araştırmada verilerin toplanması amacıyla yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Formunbirinci bölümünde araştırmaya katılanların sosyo-demografik özelliklerini içeren sorular, ikinci bölümünde ise düzenledikleri sağlık eğitimlerineilişkin sorular bulunmaktadır. Tüm görüşmeler katılımcılarla yüz yüze yapılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir.Bulgular: Araştırmaya katılan sağlık çalışanlarının, sağlık eğitimi veya yetişkin eğitimi hakkında düzenli bir eğitim almadıkları ve eğitimleri planlama,düzenleme ve değerlendirme aşamalarında herhangi bir pedagojik-androgojik yöntem kullanmadıkları saptanmıştır. Sağlık çalışanları, eğitim verirkengenellikle mesleki deneyimlerinden faydalandıklarını, başvuran kişinin eğitim taleplerini ve gelişimsel dönemlerini dikkate aldıklarını belirtmişlerdir.Sonuç: Aile sağlığı merkezlerinde düzenlenen eğitimlerin büyük bir kısmı amacına ulaşamamaktadır. Sağlık çalışanlarına, eğitimleri nasıldüzenleyecekleri konusunda, eğitici eğitimleri verildiği takdirde eğitimlerin başarı şansı artacaktır

A Qualitative Study on Organized Health Trainings for Adults at Family Health Centers

Objectives: The aim of this study is to reveal the current situation of health education held for adults in family health centers based on the opinions and experiences of health professionals who have been arranging these trainings. Materials and Methods: The research group on this study consists of six family practitioners and eight staffs of family health who work in family health care centers which are located in Mamak and Çankaya districts in Ankara. In order to collect data, a semi-structured interview form was used. In the first part of the form, there are questions that reveal the socio-demographic characteristics of the participants of the study; the second part includes questions concerning the health trainings they have arranged. All interviews were made face to face. The data was analyzed by content analysis method. Results: It was found out that health professionals participating in the survey were not regularly trained about health education or adult education and that they have not used any pedagogical andrographic methods during the planning, organizing and evaluation stages of their training. Health professionals indicated that they usually take the advantage of their occupational experiences and consider the applicants’ educational expectations and their developmental phases during the trainings. Conclusion: A majority of the trainings taking part in family health care centers do not reach its purpose. Trainings will be more likely to succeed if health professionals are trained in how to arrange their trainings.

PDF

___

Hamzaoğlu O. Sağlık Nedir? Nasıl Tanımlanmalıdır? Toplum ve Hekim. 2010;25:407-410.
Buğdaycı R, Şaşmaz T, Aydın S. Temel Sağlık Hizmetlerinin Anlamı ve Bütünlüğü. Yeni Türkiye Dergisi (YTD) Sağlık Özel Sayısı. 2001;39:174-182.
Sözen C. Sağlık Eğitimi Ankara: Palme Yayıncılık; 2003. p. 45-80.
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı. Türkiye Sağlık Hizmetlerinde 50. Yıl. Ankara: Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı; 1973.
Kumcuoğlu E. Türkiye’nin Sağlık Sorunları Üzerine. Yeni Türkiye Dergisi (YTD) Sağlık Özel Sayısı 2001;39:188-193.
Yavuz CI. Sevk Sistemi ve Sosyalleştirme. Sosyalleştirmenin 50 Yılı. Füsun Sayek TTB Raporları/ Kitapları 1. Baskı. Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları; 2012. p. 117-125.
Özvarış ŞB. Halkın Sağlık Eğitimi. Toplum ve Hekim. 1997;12:55-64.
Pala K. Temel Sağlık Hizmetleriyle İlgili Uluslararası Alma Ata Toplantısı. Toplum ve Hekim Dergisi. 2002;17:101-106.
Sönmez F, Sevindik MO. Sağlıkta Dönüşümün Sağlık Personeli Üzerine Etkisi: Aile Sağlığı Elemanı Olmak. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2013;12:43- 48.
Tel H, Akdemir N. KOAH’lı Hastalara Uygulanan Planlı Hasta Öğretiminin ve Hasta İzleminin Hastaların Hastalıkla Başetme Durumlarına Etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik yüksekokulu Dergisi. 1998;2:44-52.
Merrıam BS. Nitel Verilerin Analizi ve Raporlanması. Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. Turan S. Çeviri edit. Ankara: Nobel Akademik; 2013. p.157-228.
Uysal M. Yetişkin Eğitiminde Program Planlama. Yıldız A, Uysal M. derleyen Yetişkin Eğitimi Kuramdan Uygulamaya. 2. Baskı. İstanbul: Kalkedon; 2013. p. 199-228.
Bilir M. Nonformal Education Implementations in Turkey: İssues and Latest Challenges. İnternational Journal of Lifelong Education. 2007;6:621-633.
Küçüktepe C. Program Geliştirme Süreci, Program Geliştirmede Çalışma Grupları Ve Çalışma Planı Hazırlama-İhtiyaç Belirleme Yaklaşım Ve Teknikleri. Şeker H edit. Eğitimde Program Geliştirme Kavramlar Yaklaşımlar Ankara: Anı Yayınları; 2014; p. 89-126.
Şenyuva E. ve Taşocak G. Hemşirelerin Hasta Eğitimi Etkinlikleri ve Hasta Eğitimi Süreci. İstanbul Üniversitesi Florance Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2007;15:100-106.
Knowles M. Yetişkin Öğrenmeye İlişkin Bir Kuram: Androgoji. Ayhan S. çeviren Yetişkin Öğrenenler Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi; 1996. p. 25-64.
Yıldız A. Sözlü Kültür Bağlamında Yetişkin Okuryazarlığını Yeniden Düşünmek. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2008;41:51-67.
Güneş F. Yetişkin Eğitimi (Halk Eğitimi). Ankara: Ocak Yayınları; 1996.
Sayılan F. Küreselleşme ve Yetişkin Eğitimi. Yıldız, A, Uysal, M. derleyen Yetişkin Eğitimi Kuramdan Uygulamaya. 2. Baskı. İstanbul: Kalkedon; 2013. p. 255-271.
Geray C. Halk Eğitimi. Ankara: İmaj Yayınları; 2002.
Duman A. Yetişkinler Eğitimi. 2. Baskı. Ankara: Ütopya Yayınevi; 2007. p. 145-188.
Bilir M. Yetişkin Eğitiminde Yöntem Teknik ve Araçlar. Yıldız A, Uysal M. derleyen Yetişkin Eğitimi Kuramdan Uygulamaya. 2. Baskı. İstanbul: Kalkedon; 2013. p. 229-253.
Caffarella Rosemary. S. Planning Programs for Adult Learners. A Practical Guide for Eduators. Trainers, and Staff Developers. San Fransisco: JosseyBass Publishers; 2002.
Ulusoy Gökkoca F Z. Sağlık Eğitimi Açısından Temel İlkeler. STED. 2001;10:371-374.
Ege E, Eryılmaz G. Kadınlara Verilen Planlı Eğitimin Genital Hijyen Davranışlarına Etkisi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2006;9:8-16.
Güçlü S, Uysal M. Yıl: 2011, Sayı: Sayfa: 133-145 Kırsal Bölgelerde Yaşayan Kadınlara Verilen Sağlık Eğitimi Programının Yetişkin Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 2011;34:133-145.
Doğan N, Yiğit R, Erdoğan S. Annelere Doğum Öncesinde Verilen Yenidoğan Bakımı İle İlgili Eğitimin Doğum Öncesi ve Doğum Sonrasında Değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013;6:10-18.
Kaya H. Sağlık Hizmetlerinde Hasta Eğitimi ve Hemşirenin Sorumlulukları. Türkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2009;1:19-23.
Sezgin D. Toplumsal Cinsiyet Perspektifinde Sağlık Ve Tıbbileştirme. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi. 2015;18:153-186.