NAZİ KAMPLARINDAN İLİM VE BİLİM DÜNYASINA İKİ İSİM: ELİE WİESEL VE PRİMO LEVİ

Almanların İkinci Dünya Savaşı sırasında birçok ulus halkına yaşattığı trajedilerden biri kolektif hafızadan neredeyse tamamen kaybolmuştur, ancak zulümlerin genç ve savunmasız insanlara yapıldığı göz önünde tutulduğunda, o gençlerin (bir gün) dünya insanlık ilmi ve biliminin tarihine geçmiş oluşları elbette tesadüf değildir. Kapsamlı toplama kampı sisteminin bir parçası olmasa da SS tarafından işletiliyor olması ve hayatta kalanlar bazı açılardan diğer kamplardan daha kötü olduğunu söylemelerine rağmen, "Hayatta kalanlardan, hangi? kampın diğer kamplardan daha korkunç olduğunu biliyoruz çünkü büyük kamplarda yaşlılar çocuklara yardım ediyordu ama bu kampta çocuklar kendilerini korumak zorundaydı [...] diğer kamplarda yetişkinlerin küçük gruplar oluşturduğunu biliyoruz." ifadeleri, belki de sonradan dünya literatürüne geçecek çalışmaların ilmeklerinden ibaretti. "Birçoğunu kendi kimliklerini bilemeyecek kadar gençti ve isimlerini kimin sürdüreceğini asla öğrenemediler", hatıralardan silinmeyecek sözlerdedir. Günümüzde ise kamp alanı apartman bloklarıyla yeniden inşa edilmiştir. İşkencelere şahit olan isimlerden birisi Amerika Birleşik Devletleri 'nde yaşadığı yıllarda 40'tan fazla kitap yazan ve birçok edebi ödül alan, 1986 yılında şiddete ve ırkçılığa karşı duruşuyla Nobel Barış Ödülü alan Elie Wiesel; diğeri ise Henüz 24 yaşındayken (1944) Kuzey İtalya'da faşist rejime karşı direnişe geçmesi yüzünden arkadaşlarıyla birlikte tutuklanan ve bir milyondan fazla insanın katledildiği, Nazi Almanya'sı tarafından II. Dünya Savaşı döneminde kurulmuş en büyük zorunlu çalışma ve imha kampı olarak bilinen Auschwitz toplama kampına gönderilen, hayatının önemli bir kısmını bu kampta zorluklar içerisinde geçiren Primo Levi'dir. Primo Levi, "Se questo è un uomo"yu (Bunlar Da Mı İnsan) yazmaya başlamasıyla, "La tregua" (Ateşkes) adlı kitabının 1997 yılında sinemaya uyarlanmasının da temellerini atar.

___

  • Brown, Robert McAfee. Elie Wiesel: Messenger to All Humanity, Notre Dame: Notre Dame Press.Franklin, Ruth. A Thousand Darknesses: Lies and Truth in Holocaust Fiction, Oxford: Oxford University Press, 2011.