Uluslararası Adalet Divanı'nın Zorunlu Yargı Yetkisini Tanımada Çekinceler ve Geçerlilikleri
Uluslararası Adalet Divanı'nın uluslararası sorunlar üzerindeki yargı yetkisi taraf devletlerin, Divan'ın bu yetkisini tanımış olmalarına bağlıdır. Divan'ın zorunlu yargı yetkisi değişik yöntemlerle tanınabilir. Bu yöntemlerden birisi Divan Statüsü'nün 36. maddesinde öngörülen tek taraflı bildirim yolu ile tanımadır. Özellikle bu yöntemle tanımalarda, Divan'ın yargı yetkisine kısıtlamalar getirmek için çok çeşitli türden çekinceler getirilmektedir. Fakat, özellikle Divan’ın kararları göstermektedir ki, zorunlu yargı yetkisini tanıma konusunda devletlerin iradelerinin üstünlüğü söz konusu ise de, yargı yetkisine getirilen çekincelerin şekillendirilmesinde devletler tamamen özgür değillerdir. Getirilen çekincelerin kabul edilebilir nitelikte olup olmadığı, bazı kurallar çerçevesinde bizzat Divan tarafından kararlaştırılmaktadır. Çekince getirme ve bu çekincelerin uygulanması konuları, iyi niyet, ahde vefa ve antlaşmaların konu ve maksadına uygunluk gibi Uluslararası Hukuk’un ve özellikle de antlaşmalar hukukunun temel prensipleri ışığında incelenmektedir. Divan Statüsü’nün 36. maddesindeki düzenlemeler ise, çekincelerin geçerliliğinin tespitinde diğer hukuki ölçütleri oluşturmaktadır.
Validity of Reservations in the Optional Clause Declarations Concerning the Jurisdiction of the International Court of Justice
The jurisdiction of the International Court of Justice (ICJ) over international disputes is not compulsory. States are free to decide whether the ICJ would handle a disputes to which they are a party. The compulsory jurisdiction of the ICJ may be accepted through many different ways. One option is to become, by means of unilateral declaration, a party to the Optional Clause system devised by the Court's Statute in Article 36. Despite the obvious fact that the consent of States in the declarations under the Optional Clause is prevalent, they are not completely free to shape the extent of the compulsory jurisdiction of the ICJ as certain type of reservations have failed to achieve the Court’s approval. Some relevant principles of international law such as the principle of good faith and the regulation in Article 36 are depended on by the Court to judge the validity of the reservations in the Optional Clause declarations.
___
- AKEHURST, M. (1974-75), "The Hierarchy of the Sources of International Law", British Yearbook of International Law, 49: 283.
- AKİPEK, Ö.İ. (1974), Milletlerarası Adalet Divanı (Ankara: Üçüncü Basım).
- BRIGGS, H.W. (1958), "Reservations to the Acceptance of Compulsory Jurisdiction of the International Court of Justice", Recueil des Cours, 93/I: 277.
- BROWNLIE, I. (1998), Principles of Public International Law (Oxford: Clarendon Press, Fifth Edition).
- CHARNEY, J.I. (1993), "Universal International Law", American Journal of International Law, 87: 535.
- COLSON, D.A. (1986), "How Persistent Must the Persistent Objector Be?", Washington Law Review, 61: 957.
- DANILENKO, M. (1988), "The Theory of International Customary Law", German Yearbook of International Law ?: 44.
- GROSS, L. (1977), "The Dispute between Greece and Turkey Concerning the Continental Shelf in the Aegean", American Journal of International Law, 71: 34-59.
- GROSS, L. (1987), "Compulsory Jurisdiction Under the Optional Clause: History and Practice", DAMROSCH, L. F. (ed.), The International Court of Justice at a Crossroad (New York: the American Society of International Law).
- HARRIS, D.J. (1998), Cases and Materials on International Law (London: Sweet&Maxwell, Fifth Edition).
- HENKIN, L. (1989), "International Law: Politics, Values and Functions", Recueil des Cours, 216: 45.
- İNAN, Y. (1982), Uluslararası Adalet Divanı'nın Yargı Yetkisi (Ankara: Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi).
- MERRILLS, J.G. (1979), "The Optional Clause Today", British Yearbook of International Law, 50: 90.
- MERRILLS, J.G. (1993-I), "The Optional Clause Revisited", British Yearbook of International Law, 62: 197.
- MERRILLS, J.G. (1993-II), International Dispute Settlement (Cambridge: Cambridge University Press, Second Edition).
- PAZARCI, H. (1992), Doğu Ege Adalarının Askerden Arındırılmış Statüsü (Ankara: Turhan Kitapevi, İkinci Basım).
- PAZARCI, H. (2001), Uluslararası Hukuk Dersleri, Birinci Kitap (Ankara: Turhan Kitabevi: Dokuzuncu Basım).
- REISMAN, W.M. (1987), "The Other Shoe Falls: The Future of Article 36(1) Jurisdiction in the Light of Nicaragua", American Journal of International Law, 81: 169.
- SCHACTER, O. (1982), "International Law in Theory and Practice", Recueil des Cours, 178/V: 32.
- SHAW, M.N. (1997), International Law (Cambridge: Cambridge University Press, Fourth Edition).
- STEIN, T.L. (1985), "The Approach of Different Drummer: the Principle of the Persistent Objector in International Law", Harvard International Law Journal, 26: 457.
- WALDOCK, C.M.H. (1955-56), "Decline of the Optional Clause", British Yearbook of International Law, 32: 243.
- WEIL, P. (1983), "Towards Relative Normatively in International Law?", American Journal of International Law, 77: 433.
- II. Uluslararası Yargı Kararları:
- -Aegean Sea Continental Shelf Davası: Aegean Sea Continental Shelf Case, the Judgment of 19 December 1978, ICJ Reports, 1978.
- -Anglo-Iranian Oil Company davası: Anglo-Iranian Oil Company Case (Preliminary Objection), Judgment of 22 July 1952, ICJ Reports, 1952.
- -Asylum Davası: Asylum Case, ICJ Reports, 1950.
- -Barcelona Traction Davası: Barcelona Traction Case, (Second Phase), ICJ Reports, 1970, p. 32.
- -Fisheries Davası: Fisheries Case, Judgment of 18 December 1951, ICJ Reports, 1951.
- -Interhandel Davası: Interhandel Case, (Interim Protection), Order of 24 October 1957, ICJ Reports, 1957.
- -Lotus Davası: Lotus Case, PCIJ Reports, Series A, No. 10.
- -Nicaragua Davası: Case Concerning Military and Paramilitary Activates in and Against Nicaragua, (Jurisdiction and Admissibility), Judgment of 26 November 1984. ICJ Reports, 1986.
- -Nottebohm Davası: Nottebohm Case, (Preliminary Objection), Judgment of 18 November 1953, ICJ Reports, 1953.
- -Right of Passage (Preliminary Objections) Davası: Case Concerning Right of Passage over Indian Territory (Preliminary Objections), Judgment of 26 November 1957, ICJ Reports, 1957.
- -Right of Passage Davası: Case Concerning Right of Passage over Indian Territory (Merits), Judgment of 12 April 1960, ICJ Reports, 1960.
- ISSN: 0378-2921
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 1943
- Yayıncı: AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Türkiye'de İş Yapmanın ve İşletmenin Akademikleştirilmesi, 1930-1950
Avrupa Birliği'nde Bölge, Bölgeselleşme, Bölge Yönetimleri Kavramları Üzerine
Uluslararası Adalet Divanı'nın Zorunlu Yargı Yetkisini Tanımada Çekinceler ve Geçerlilikleri
Bir Öz Denetim Pratiği Olarak Etkinlik Ölçümü ve Üniversiteler