Mahremiyet Hakkı ve Sosyo-Tarihsel Gelişimi

Bu çalışmanın amacı, mahremiyet hakkını sosyo-tarihsel gelişimi bağlamında incelemektir. Günümüzde kişilerin mahremiyetine veya özel yaşam alanlarına, hükümetlerden ve özel kuruluşlardan kaynaklanan tehditler ve müdahaleler giderek artmaktadır. Özellikle bilgi ve iletişim teknolojisinde ortaya çıkan hızlı gelişmeler, mahremiyete yönelik ihlalleri oldukça kolaylaştırmaktadır. Toplumsal yaşamda gözlenen sosyal, siyasal ve ekonomik değişmeler, yeni hakların ve kavramların geliştirilmesi bakımından hukuku zorlamaktadır. Bu çalışmada; ilkin, sosyolojik açıdan mahremiyetin tarihsel gelişimi üzerinde durulmaktadır. Ardından, konuya ilişkin hukuki kavramların ve kuralların evrimi sunulmaktadır. Ayrıca hukukçuların mahremiyet hakkına ilişkin yaptıkları sınıflandırmalar ve kavramlaştırmalar aktarılmaktadır. Son olarak mahremiyet hakkı, liberteryan ve komünteryan düşünürlerin ileri sürdükleri görüşlerden hareketle kamu yararı-özel yarar dengesi çerçevesinde tartışılmaktadır.

The Right of Privacy and its Socio-Historial Development

This article focuses on the right of privacy and socio-historical development. Privacy is one of the most important aspect of social and individual life. Main concern is increased threats and interferences from government and private establishments. The rapid improvement in information and communication technologies make invasion of privacy utmost easy. Therefore, discussions about the privacy often center on new technologies that violate privacy. In societies, political, social and economical changes entail recognition of new rights and development of new concepts. In this article first, the socio-historical development of the right of privacy is studied emphasizing sociological and legal approaches. In this context, the evolution of legal concepts and norms on privacy and the philosophical discussions made by libertarian and communitarian perspectives are presented. The right of privacy is discussed mainly, in terms of the balance between common good and private good.

___

  • AMİN, Samir (1993), Avrupa Merkezcilik. (İstanbul: Ayrıntı yayınları) (Çev.: Mehmet Sert).
  • ARENDT, Hannah (2000), İnsanlık Durumu (İstanbul: İletişim Yayınları) (Çev.: Bahadır S. Şener).
  • BAUMAN, Zygmunt (1998), Postmodern Etik, (İstanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev.: Alev Türker).
  • BENHABİB, Şeyla (1999), Modernizm, Evrensellik ve Birey. (İstanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev.: Mehmet Küçük).
  • BRECKENDRIDGE, A. Carlyle (1970), The Right to Privacy (Lincoln: University of Nebraska Press).
  • ERDOĞAN, Mustafa (1998), Liberal Toplum ve Liberal Siyaset (Ankara: Siyasal Kitabevi Yayınları).
  • ERNST, Morris L. / SCHWARTZ, Alan U. (1962), The Right to be Let Alone (New York: The MacMillan Company).
  • ETZIONI, Amitai (1999), The Limits of Privacy (United States of Amerika: Basic Books).
  • FRANCOIS, William E. (1986), Mass Media Law and Regulation ( New York: Wiley and Sons).
  • FROMM, Erich (1995), Özgürlükten Kaçış (İstanbul: Payel Yayınları) (Çev.: Şemsa Yeğin).
  • GIFFORD, Robert (1997), Environmental Psychology (Boston: Allyn and Bucon).
  • GÜRBİLEK, Nurdan (2001), Vitrinde Yaşamak (İstanbul: Metis Yayınları).
  • HABERMAS, Jürgen (1999), Kamusallığın Yapısal Dönüşümü (İstanbul: İletişim Yayınları) (Çev.: T. Bora ve M. Sancar).
  • HORKHEIMER, Max (1994), Akıl Tutulması (İstanbul: Metis Yayınları) (Çev.: Orhan Koçak).
  • İLKİZ, Fikret (1996), "Kişilik Hakları ve Korunması", Yeni Türkiye Dergisi (Medya Özel Sayısı): 326-354.
  • KILIÇOĞLU, Ahmet (1993), Şeref Haysiyet ve Özel Yaşama Basın Yoluyla Saldırılardan Hukuksal Sorumluluk (Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları).
  • LUKES, Steven (1995), Bireycilik (Ankara: Ark Yayınları) (Çev.: İsmail Serin).
  • MACINTYRE, Alasdair (2001), Erdem Peşinde (İstanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev.: Muttalip Özcan).
  • MCANDREW, Francis T. (1993), Environmental Psychology (California: Brooks and Cole Puslishing).
  • MILL, John Stuart (2000), Özgürlük Üstün (İstanbul: Belge Yayınları) (Çev.: Alime Ertan).
  • NOZICK, Robert (2000), Anarşi, Devlet ve Ütopya. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • ÖZSUNAY, Engun (1979), Gerçek Kişilerin Hukukî Durumu (İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları).
  • ÖZEK, Çetin (1999), Düşünce Özgürlüğünden Bilgilenme Hakkına (İstanbul: Alfa Yayınları).
  • RAND, Ayn (1999a), "İnsan(ın) Hakları", YAYLA, Atilla (ed). Sosyal ve Siyasal Teori (Ankara: Siyasal Kitabevi Yayınları) (Çev.: Atilla Yayla): 317-324.
  • RAND, Ayn (1999b). "Kolektif Haklar", YAYLA, Atilla (ed.), Sosyal ve Siyasal Teori (Ankara: Siyasal Kitabevi Yayınları) (Çev.: Mustafa Erdoğan): 325-329.
  • SENNETT, Richard (1996), Kamusal İnsanın Çöküşü (İstanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev.: Abdullah Yılmaz).
  • SENNETT , Richard (1999), Gözün Vicdanı (İstanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev.: S. Serthabiboğlu ve C. Kurultay).
  • SMITH, Preserved (2001), Rönesans ve Reform Çağı (İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları) (Çev.: Serpil Çağlayan).
  • TAYLOR, Charles (1995), Modernliğin Sıkıntıları (İstanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev.: Uğur Canbilen).
  • TAYLOR, Charles (1996), Çokkültürcülük (İstanbul: Yapı Kredi Yayınları) (Çev.: Yurdanur Salman).
  • WARREN, Samuel D. / BRANDEIS, Louis D. (1970), "The Right to Privacy", BRECKENDRIDGE, Adam C., (ed.), The Right to Privacy (Lincoln: University of Nebraska Press).
  • WESTIN, Alan F. (1970), Privacy anr Freedom (New York: Atheneum).
  • YAYLA, Atilla (2000), Liberalizm (Ankara: Liberte Yayınları).
  • YÜKSEL, Mehmet (2002), Modernite Postmodernite ve Hukuk (Ankara: Siyasal Kitabevi Yayınları).