Nadir SUĞUR, Temmuz ŞAVRAN GÖNÇ, Serap SUĞUR

Türkiye'de Orta Sınıfın Mazbut Hizmetkarları: Kapıcılar, Gündelikçiler ve Çocuk Bakıcıları

Türkiye’de göç ve kentleşme, işgücü piyasasının temel dinamiklerindendir. Bir taraftan kentlerin çeperlerinde tutunmaya çalışan insanlar, diğer taraftan bu artık emeğin eklemlendiği çalışma biçimleri çalışma ve yoksulluk kavramlarının iç içe geçmesine neden olmaktadır. Çalışan yoksulların önemli bir bölümü kentin düşük ücretli iş kollarında çalışmaktadır. Kentsel hizmet sektörü çalışan yoksulların sayılarının belki de en hızlı arttığı bir istihdam alanıdır. Düşük ücret, sosyal güvenceden yoksun olma, düzensiz çalışma, kayıt dışılık ve esneklik, hizmet sektöründeki işgücü piyasasının olmazsa olmaz kuralları olarak karşımıza çıkmaktadır. Beyaz yakalı, eğitimli ve profesyonel mesleklerde çalışan kentsel orta sınıf, kentlerde tutunmaya çalışan yoksullara yeni istihdam olanakları yaratmaktadır. Bu istihdam en belirgin şekilde “apartmanda” yaratılmaktadır. Bu çalışma, Eskişehir’de kentsel orta sınıf tarafından kapıcı, gündelikçi ve çocuk bakıcısı olarak istihdam edilen meslek gruplarının istihdam yapısını sosyolojik olarak incelemektedir. Bu çerçevede, Eskişehir’de yürütülen uygulamalı bir araştırmanın verilerinden yola çıkılarak, kentsel orta sınıfın vasıfsız emek gücünün örgütsüzlüğünü ve kayıt dışılığını nasıl bir avantaj olarak kullandığı ve çalışan yoksulların bu eşitsiz istihdam ilişkisine nasıl eklemlendiği irdelenmeye çalışılacaktır.

Obedient Servants of the Middle Class in Turkey: Apartment-Door Keepers, Cleaners and Baby Sitters

Migration and urbanization have been important components of labour market dynamism in Turkey. Employment and poverty is interrelated with various forms of casual work in which the urban labour force make a living. Majority of the working poor are employed in low paid jobs in urban Turkey. Service sector is possibly the fastest growing sector to provide informal employment for the urban poor. Low pay, lack of social security, irregular work and flexibility have been the major characteristics of the service sector employment. Middle class section of society which mostly lives in residential apartments provides a range of employment for the urban poor. Apartment-door keeping, cleaning and baby sitting are those jobs that low skilled labour force are engaged in Turkey. This study critically examines employment relations between middle class employers and door keepers, cleaners and baby sitters in Eskisehir. This paper also critically explores ways in which how middle class families use advantages of disorganized and casual forms of low skilled urban labour force to enhance their own comfort and convenience at lowest cost.

PDF

___

BORA A. (2005), Kadınlar Sınıfı: Ücretli Ev Emeği ve Kadın Öznelliğinin İnşası (İstanbul: İletişim Yayınları).
BOURDIEU, P. (1986), “The forms of capital,” içinde: J.RICHARDSON (derleyen), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (Westport CT: Greenwood Press).
BUĞRA, A. ve KEYDER, Ç. (2003), New Poverty and the Changing Welfare Regime of Turkey (Ankara: Ajans Türk).
BUROWAY, M. (1979), Manufacturing Consent: Changes in the Labor Process Under Monopoly Capitalism (Chicago: University of Chicago Press).
ÇINAR, M. (1994), “Unskilled Urban Migrant Women and Disguised Employement: Homeworking Women in İstanbul, Turkey,” World Development, 22/3).
ECEVİT, Y. (2000), “Çalışma Yaşamında Kadın Emeğinin Kullanımı ve Kadın Erkek Eşitliği,” Kadın-Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş:Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset (İstanbul: TÜSİAD Yayın no TÜSİAD-T/2000-12/290: 117-196).
ERDOĞAN, N. (2001), Yoksulluk Halleri: Türkiye'de Kent Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri (İstanbul: İletişim Yayınları).
IŞIK, O. / PINARCIOĞLU, M.M. (2001), Nöbetleşe Yoksulluk: Sultanbeyli Örneği (İstanbul: İletişim Yayınları).
KALAYCIOĞLU, S. / RITTERSBERGER-TILIÇ, H. (2001), Evlerimizdeki Gündelikçi Kadınlar: Cömert “Abla”ların Sadık “Hanım”ları (İstanbul: Su Yayınları).
KAYASÜ, S. (1996), “Kadın, Evde Üretim ve Konut,” E.M. KOMUT, E.M. (der.), Diğerlerinin Konut Sorunları (Ankara: TMMOB, Mimarlar Odası Yayını).
KÜMBETOĞLU, B. (1996), “Gizli İşçiler: Kadınlar ve Bir Alan Araştırması,” S.ÇAKIR / AKGÖKÇE, N. (Yayına Hazırlayanlar) Farklı Feminizmler Açısından Kadın Araştırmalarında Yöntem (İstanbul: Sel Yayıncılık).
LORDOĞLU, K. (1990), Eve İş Verme Sistemi İçinde Kadın İşgücü Üzerine Bir Alan Araştırması (İstanbul: Frederich Ebert Vakfı Araştırma Sonuçları).
ÖZYEĞİN, G. (2005), Başkalarının Kiri: Kapıcılar, Gündelikçiler ve Kadınlık Halleri (İstanbul: İletişim Yayınları).
SALLAN-GÜL, S. (2005), “Türkiye’de Yoksulluğun Kadınsılaşması,” Amme İdaresi Dergisi, 38:1: 25- 43.
THE SEATTLE POST-INTELLIGENCER (2005), The Plight of Puget Sound’s Working Poor, içinde: Human Services Needs Update Report (2005-2006), Working Poor: Working Full-time and Not Making a Living in Bellevue: 55-59.
SENNETT, R. (1992), Otorite (İstanbul: Ayrıntı Yayınları).
WHITE, J. (1994), Money Makes Us Relatives: Women’s Labour in Urban Turkey (Austin: University of Texas Press).