Yeşim ALİEFENDİOĞLU, A. Filiz ZORLU KAMAN

DOĞA KORUMA ALANLARINDA İMAR HAKKI AKTARIMI

Doğal değerlerin korunması amacıyla özel mülkiyetten kaynaklanan haklar, Türkiye de dahil birçok ülkede kanunlarla kısıtlanmaktadır. Bu kapsamda, yapılaşmanın tamamen yasaklandığı ya da sınırlandırıldığı alanlarda mülkiyet sahibinin mağduriyetini telafi etmek ve imar haklarının satışından elde edilen gelirle doğal alanların korunmasını sağlamak üzere dünyada "imar hakkı aktarımı" (İHA) aracının sıklıkla kullanıldığı görülmektedir. Bu çalışma da öncelikle mülkiyet hakkı bağlamında Türkiye doğa koruma alanları politikaları, İHA yönteminin, tanımlanması, işleyişi ve uygulanışı, Türkiye mevzuatı ve yurtdışı uygulama örnekleri ile birlikte incelenmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise İHA yönteminin Türkiye doğa koruma alanlarında uygulanabilirliği değerlendirilmiştir. Sonuç olarak İHA yöntemine ilişkin tüm değerlendirmeler doğrultusunda; Türkiye'nin mevcut yasal ve sosyo-ekonomik koşullarında yöntemin uygulanmasının, ancak uzun vadede gerçekleşebileceği sonucuna ulaşılmıştır.

An Evaluation on The Implementations of The Transfer of Development Rights in Nature Conservation Areas

With the purpose of protecting conservation areas, development rights derived from private properties have been restricted by law in many countries including Turkey. In this context, "transfer of development rights" tool is frequently used in the world to compensate property owners for their loss of property and to protect the nature conservation areas using the proceeds from the sale of development rights in such areas where development is completely prohibited or restricted. In this study, firstly, Turkey's nature conservation areas' policies in relation to the private property rights were examined. Next, TDR methods are defined and detailed with regard to their operation and implementation in relation to the Turkish legislation and sample project implementations in other countries. In the last section of the study, the applicability of transfer of development rights methods was evaluated in the Turkey's nature conservation areas. In line with all the reviews regarding the TDR method, it was concluded that implementation of the TDR method under Turkey's current legislative, and socio-economic conditions is only possible in the long term.

PDF

___

Aliefendioğlu, Yeşim (2011), Türkiye'de Koruma Alanlarındaki Taşınmazların Kullanımı ve Koruma Statülerinin Taşınmaz Piyasaları ve Değerlerine Etkileri: Muğla İli Örneği, Yayımlanmamış Doktora Tezi (Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
Anonim (2014), http://www.cihatdemirbag.com.tr/vatandasa-imar-transfer-hakki-geliyor/, (17.07.2017).
Duyguluer, Feridun (2014), "İmar (Sürecinin Yeni) Araçları", Mimarlık, (Ocak-Şubat): http://www.mimarlikdergisi.com/index. cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=389&RecID=3295 (10.03.2017).
Ersel, Hasan (2009), "Anglosakson ve Kıta Avrupası Modelleri", http://www.tepav.org.tr/tr/koseyazisi/s/1167 (17.07.2017).
Göksu, Faruk (2003), "Kent Planlamada Yenilikçi Uygulama Araçları (İHT-İHTr.-Menkulleştirme)", Şehircilikte Reform, Dünya Şehircilik Günü 27. Kolokyumu, 6-7-8 Kasım 2003, Mersin (Ankara: TMMOB ŞPO): 199-209.
Harman, Ben ve Choy Darryl Low (2011), Perspectives on Tradable Development Rights for Ecosystem Service Protection: Lessons from an Australian Peri-urban Region", Journal of Environmental Planning and Management, 54 (5): 617-635.
İlbank (2015), İmar Hakkı Transferi Çalıştayı 2014 (Ankara).
Janssen, Leonie, Marjolein Spaans ve Menno Van Der Veen (2009), New Instruments in Spatial Planning - An International Perspective on Non-Financial Compensation (Netherlands: IOS Press).
McLaughlin, Stephen G. (1986), Density Transfers: Policy Review and Recommendations (Canada: Toronto (Ont.) Planning and Development Department).
Mengilli Işıldak, Funda (2012), Koruma Alanlarında İmar Hakları Transferi ve ABD Modeli, Uzmanlık Tezi (Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı).
Micelli, Ezio (2002), "Development Rights Markets to Manage Urban Plans in Italy", Urban Studies, 39 (1): 141-154.
Nelson, Arthur C., Rick Pruetz ve Doug Woodruff (2012), TDR Handbook: Designing And Implementing Transfer of Development Rights Programs (USA: Island Press).
Özbilen, Nalan ve Nuran Zeren Gülersoy (2016), "Kentsel Gelişim ve Dönüşüm Planlanması Sürecinde Gayrimenkul Mülkiyet Haklarının Değerlendirilmesi: İmar Hakları Transferi Plan Uygulama Aracı", Planlama Dergisi, 26 (3):172-180.
Pruetz, Rick (2003), Beyond Takings and Givings: Saving Natural Areas, Farmland and Historic Landmarks with Transfer of Development Rights and Density Transfer Charges (California, USA: Arje Press).
Sancakdar, Oğuz (2016), ",,İmar Hakkı Transferi" Kavramı Üzerine Genel Düşünceler", İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15 (1): 429-450
Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü ve Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, (2015), Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü ve Doğa Koruma Milli Parklar Genel Müdürlüğü Kayıtları.
Tavares, Antonio (2003), Can The Market Be Used to Preserve Land? The Case for Transfer of Development Rights, European Regional Science Association 2003 Congress, https://www.jyu.fi/ersa2003/cdrom/papers/292.pdf (13.03.2017).
Tazegül, İsmail (2010), "İmar Mevzuatının Uygulanması ve Kent Planlaması Bakımından Kazanılmış Haklar Sorunu", Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 1 (3): 163-194.
Topçu Hayırsever, Ferhunde (2011), "Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarında Mülkiyet Hakkının Sınırlandırılması", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 20 (3): 23-45.
Yamak, Yalçın (2006), "İmar (Yapılanma) Haklarının Devri: Model -Uygulama Alanları ve Sonuçlar", Maliye Dergisi, (150): 107-121.