Ankara İlindeki KOBİ'lerde Endüstriyel Atık Yönetimi

Endüstriyel işletmeler, çevresel etkileri açısından ele alındığında, “atıkların kontrolü” en sorunlu alanlardan biri olarak görülmektedir. Endüstriyel atıklar; gelişen teknoloji ile birlikte üretim prosesi, kapasite, ekipman, hammadde özelliklerine göre tür ve miktar açısından çeşitlilik ve değişkenlik göstermektedir. 2005 yılından bu yana sıksık güncellenerek değiştirilen atık yönetimi mevzuatına rağmen; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan envanter çalışmaları ve birebir sahada yapılan gözlemler sonucunda endüstriyel atık yönetiminin sağlıklı bir şekilde uygulan(a)madığı, hukuksal düzenlemeler ile uygulamalarının yeterli olmadığı, yeterli veri tabanı oluşturulamadığı ve işletmelerden açığa çıkan atıkların belirlenmesi ve kontrolünde sorunlar yaşandığı tespit edilmiştir. Buradan hareketle, ülkemizde endüstriyel atıkların yönetiminde karşılaşılan sorunlar ve aksaklıkların mevcut mevzuat bağlamında irdelenmesi amacı ile Ankara ilinde faaliyet gösteren 94 endüstriyel işletmeye “Endüstriyel Atık Yönetimi” anketi uygulanmıştır. Elde edilen bulgular Bakanlık envanter çalışması ile birlikte değerlendirildiğinde; endüstriyel atık yönetiminin sağlıklı bir şekilde uygulanabilmesi için denetim mekanizmalarının ve mevzuatın yaptırım gücünün yeniden sorgulanmasının gerekliliği ortaya çıkmıştır. Ayrıca bu çalışmada elde edilen bulgulara dayanarak, endüstriyel atık yönetiminin daha sağlıklı uygulanmasına katkı sağlayabilecek önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Endüstriyel Atık, Atık Yönetimi, Tehlikeli Atık, Tehlikesiz Atık

Industrial Waste Management for SMEs in Ankara

When the environmental impacts of SMEs are studied, their "waste management" is considered as one of the most problematic areas. Types and amount of industrial wastes vary according to the production process along with the advances in technology, capacity, equipment and raw materials used. In spite of the existence of the waste management legislation, which has been updated and revised frequently since 2005, the results of the inventory studies prepared by the Ministry of Environment and Urbanization and the observations made on the field showed that industrial waste management is not applied properly, legal regulations and their implementation are not sufficient, a sufficient database could not be established, and problems are encountered in the determination and handling of wastes. Therefore, an "Industrial Waste Management" questionnaire has been applied to 94 industrial enterprises operating in Ankara with the aim of examining the problems and troubles encountered in the management of industrial wastes in the context of the current legislation in our country. Findings are evaluated together with the Ministry's inventory study, and they indicate that the auditing mechanisms and the sanctioning power of existing legislation should be requestioned for the effective “waste management”. Additionally, based on the findings obtained in this study, many suggestions have been made to contribute to the better implementation of the industrial waste management systems.

Keywords:

Industrial Waste Waste Managment, Hazardous Waste, Solid Waste, Environmental Regulations,

PDF

___

Alıca, Süheyla S. (2007), "Türkiye'de Çevre Sorunları Yasal- Yasal ve Kurumsal Yapı", Çevre Denetimi ve Sayıştaylar Sempozyumu (Ankara: T.C. Sayıştay).
Alyanak, İbrahim (1999), "Katı Atık Sistemleri ve İşletme Yönetim Birlikleri", II. Ulusal Kentsel Altyapı Sempozyumu, http://www.e-kutuphane.imo.org.tr/pdf/11293.pdf: 33-43.
Agan, Yavuz, Mehmet F. Acar ve Andrew Borodin (2013),"Drivers of Environmental Processes and Their Impact on Performance: A Study of Turkish SMEs", Journal of Cleaner Production, 51: 23-33.
Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2012), 81 İl Durum Raporu (Ankara).
Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sanayi Genel Müdürlüğü (2014), Ulusal Geri Dönüşüm Stratejisi ve Eylem Planı, 2014-2017 (Ankara).
Battal, Emine Rana (2011), Entegre Katı Atık Yönetimi Türkiye Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi (Gebze: Gebze Teknoloji Enstitüsü Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü).
Büyükbektaş, Fatma ve Kamil B. Varınca (2008), "Entegre Atık Yönetimi Kavramı ve AB Uyum Sürecinde Atık Çerçeve Yönetmeliği", Göre, Sami (Ed.), Üniversite Öğrencileri III. Çevre Sorunları Kongre Kitabı (İstanbul: Feza Gazetecilik ve Mat. A.Ş.).
Dimache, Aurora, Sinead Mitchell ve Paul O'Dowd (2011), "Business Sustainability Framework for European Manufacturing SMEs", Bartolo, H. vd. (Ed.), 1st International Conference on Sustainable Intelligent Manufacturing (Portugal).
European Commission (2010), SMEs and the Environment in the European Union, Case Collection (Danish Technological Institute).
Gadenne, David L., Jessica Kennedy ve Catherine McKeiver (2009), "An Empirical Study of Environmental Awareness and Practices in SMEs", Journal of Business Ethics, 84 (1): 45-63.
Katriou, Stamatia-Ann, Ioannis Ignatiadis, Garyfallos Fragidis, Evangelos Tolias ve Adamantios Koumpis (2011), "An Approach to Efficient Waste Managment for SMEs via RBVOs", Cruz-Cunha, Maria Manuela ve Joao Varajao (Der.), E-Business Issues Challenges and Opportunities for SMEs: Driving Competitiveness (United States of America: IGI Global): 246-268.
Li, Mei (2012), A Waste Management System for Small and Medium Enterprises Engaged in Office Building Retrofit Projects, PhD Thesis (Queensland University of Technology).
Mındıkoğlu, Bengü (2007), İSO 14001 ÇYS Standardı: İşletmelerin Karşılaştıkları Problem ve Zorluklar Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi (Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı).
Mitchell, Sinead, Aurora Dimache ve Paul O'Dowd (2010), Environmental Challenges for European Manufacturing SMEs (Ireland: Galway-Mayo Institute of Technology/GMIT).
Mitchell, Sinead, Paul O'Dowd ve Aurora Dimache (2011), "The Issue of Waste in European Manufacturing SMEs", Proceedings of the 13th International Waste Managment and Landfill Symposium (Sardinia).
Özdemir, Zekai ve Halil Özekicioğlu (2006), "Kentleşme ve Çevre Sorunları", Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11 (1): 17-30.
Palabıyık, Hamit ve Derya Altunbaş (2004), "Kentsel Atıklar ve Yönetimi", Marın, Mehmet C. ve Uğur Yıldırım (Ed.), Çevre Sorunlarına Çağdaş Yaklaşımlar: Ekolojik, Ekonomik, Politik ve Yönetsel Perspektifler (İstanbul: Beta Yayınları): 103-124.
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı (2010), Türkiye Çevre Sorunları ve Öncelikleri Envanter Değerlendirme Raporu (2007-2008) (Ankara).
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2014), Çevre Denetim Raporu 2013 (Ankara). T.C. Çevre http://www.csb.gov.tr/gm/ced/index.php?Sayfa=sayfaicerikhtml&IcId=502&detId=804&ust Id=502.(12.06.2014) Bakanlığı (2014), Çevre Denetim İstatistikleri,
Tenikler, Gökhan (2007), Türkiye'de Tehlikeli Atık Yönetimi ve Avrupa Birliği Ülkeleri ile Karşılaştırmalı Bir Analiz, Doktora Tezi (İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).