Faruk ÇAKIR

19317

Amerikan Bakış Açısından Türkiye'de 1957-60 Dönemi Siyasal Gelişmeleri ve Türk-Amerikan İlişkileri

1950'lerin son yıllarında iktidardaki DP ile muhalefetteki CHP arasındaki çekişme, Türkiye'de siyasal kargaşaya yol açtı. Türkiye'deki siyasal sistemin Batı yanlısı bir dış politikanın güvencesi olduğunu, CHP'nin de DP gibi özünde ABD ile işbirliğini desteklediğini anlayan ABD, kendini taraflardan biri ile özdeşleştirmekten sakındı. 27 Mayıs 1960 askeri müdahalesi sonrasında ise temel amaç Türkiye'nin tarafsızlık politikasını benimsemesinin önlenmesiydi. Bu dönemde ABD sivil yönetime dönüşü hararetle destekledi. Bu ise pratikte, CHP'nin iktidar olmasına dolaylı bir destek demekti.

Turkish-American Relations and Political Developments of Turkey as Seen from the American Perspective: 1957-60

The rivalry between the party in power (DP) and the opposition (RPP) in the late 1950's created political turmoil in' Turkey. Realizing that the political system of Turkey guaranteed her Western-oriented foreign policy and that the RPP -like the DP- was basically in favor of Turkish-American cooperation, the US avoided from identifying itself with either side. After the military intervention of May 27, 1960, the basic American aim was to prevent Turkey from leaning toward neutrality. In this period Washington firmly supported the return to civilian rule. In practice, this meant an indirect American support for RPP's coming to power.
PDF

___

  • RG 59, Central Decimal File Belgeleri:
  • 782.00/10-1855, 18 Ekim 1955, "Ankara to the Department of State [kısaca DOS], despatch [kısaca desp.] no. 153".
  • 782.5 MSP/10-856, 8 Ekim 1956, "Ankara to DOS, desp. no.206".
  • 682.00/3-1858, 18 Mart 1958, "Ankara to DOS", desp. no.591".
  • 782.00/7-2958, 29 Temmuz 1958, "Ankara to DOS, telgraf [kısaca tel.] no.424".
  • 782.00/8-1358, 13 Ağustos 1958, "Ankara to DOS, desp. no. 111".
  • 782.OO/ 8-1558, 15 Ağustos 1958, "Ankara to DOS, desp. no.117".
  • 782.00/8-1858, 18 Ağustos 1958, "Memo.from Jones to Berry".
  • 782.00/8-2858, 28 Ağustos 1958, "Ankara to DOS, desp.no.140".
  • 611.82/1-1360, 13 Ocak 1960, "Summary of Statement by the Prime Minister Menderes during the Interview he granted to the US Ambassador".
  • 611.82/1-1860, 18 Ocak 1960, "Letter from Herter to Warren".
  • 611-82/1-2060, 20 Ocak 1960, "Memo, from Bracken to Jones".
  • 682.00/2-2660, 26 Şubat 1960, "Ankara to DOS, desp. no.562".
  • 682.00/2-2960, 29 Şubat 1960, "Ankara to Secretary of State [kısaca SOS], tel.no.1894 [section one and two]".
  • 782.5/3-860, 8 Mart 1960, "Ankara to DOS, desp.no.592".
  • 782.00 / 3-2160, 21 Mart 1960, "Ankara to DOS, desp.no.616".
  • 782.00/4-2260, 22 Nisan 1960, "Ankara to SOS tel.no.2300".
  • 782.00/4-2360, 23 Nisan 1960, "Ankara to DOS, tel.no.2313 [section one and two]".
  • 611-82/ 4-3060, 30 Nisan 1960, "Ankara to DOS, tel.no.2386".
  • 782.00/5-1060, 10 Mayıs 1960, "Ankara to SOS, tel.no.3244".
  • 782.00/5-1460, 14 Mayıs 1960, "Ankara to SOS, tel.no.2571".
  • 782.00/5-1760, 17 Mayıs 1960, "Ankara to SOS, tel.no.2592".
  • 782.00/5-2660, 26 Mayıs 1960, "Memo, from Jones to Hare".
  • 661.82/6-660, 6 Haziran 1960, "Ankara to SOS, tel.no.2863".
  • 661.82/8-360, 3 Ağustos 1960, "Ankara to SOS, tel.no.207".
  • 661.82/8-1660, 16 Ağustos 1960, "Ankara to SOS, tel.no.2960".
  • 782.00/8-1660, 16 Ağustos 1960, "Memo, from Howard Elting to the Acting Secretary".
  • 782.00/9-1860, 18 Eylül 1960, "Ankara to SOS, tel.no.510".
  • 782.00/9-2460, 24 Eylül 1960, "Ankara to SOS, tel.no.557".
  • 782.00/9-3060, 30 Eylül 1960, "Ankara to DOS, desp.no.206".
  • 682.00/3-861, 8 Mart 1961, "Ankara to DOS, desp.no.471".
  • RG 59, Lot File Belgeleri:
  • "OCB Report",. 10 Aralık 1958, Lot file 62 D 430: OCB Files, box 33, Turkey [Kutu numarasından sonra belirtilen, belgenin bulunduğu dosyanın başlığıdır].
  • "Operations Plan For Turkey", 25 Kasım 1959, Lot file 62 D 430: OCB Files, box 33, Turkey.
  • "Background Paper", 15 Nisan 1960, Records of the Brueau of the Near Eastern Affairs, Office of the Greek-furkish-lranian Affairs, Turkish Affairs Desk (kısaca TAD), box 1, Turkey-Brifing Papers.
  • "Memo, of Conversation", 25 Nisan 1960, Lot file, TAD, box 3, GTI-conference.
  • "Memo.from Hart to Hare", 26 Nisan 1960, Lot file, TAD, GTI-Conference.
  • "Memo, from O'Connor to Jones:Minutes of the OCB Meeting of 5 May 1960", 12 Mayıs 1960, Lot file, TAD, box 1, Turkey-1960: OCB.
  • "Memo, from MacDonald to Rivinus: Board Meeting of May 25, 1960", 26 Mayıs 1960, Lot file, TAD, box 1, Turkey-1960: OCB.
  • "Memo, from Jones to Henderson", 1 Haziran 1960, Lot file, TAD, box 3, 14c/2 memoranda.
  • "Letter from Barnes to Morris", 7 Temmuz 1960, Lot file, TAD, box 3, file 14c/4.
  • "Memo, from Jones to Merchant", 13 Temmuz 1960, Lot file, TAD, box 3, file 14c/4.
  • "Letter from Warren to Jones", 4 Ağustos 1960, Lot file, TAD, box 3, file 14c/4.
  • "Letter from Warren to Jones", 1 Eylül 1960, Lot file, TAD, box 3, 14-C/4.
  • "Position Paper", 12 Eylül 1960, Lot file, TAD, box 1, Turkey-Brifing Papers.
  • "Memo of Conversation -Wade Lathram and Cahit Kayra", 21 Eylül 1960, Lot file, TAD, box 3, He-memoranda.
  • "Trend of US-Turkish Relations", 22 Kasım 1960, Lot File, TAD, box 3, Grand National Assembly.
  • Diğer Kaynaklar:
  • AKALIN, Cüneyt (2000), Askerler ve Dış Güçler (istanbul: Cumhuriyet Kitapları).
  • ARMAOĞLU, Fahir (1996), "Amerikan Belgelerinde 27 Mayıs Olayı," Belleten, No.227: 203-226.
  • BAĞCI, Hüseyin (1990), Demokrat Parti Dönemi Dış Politikası (Ankara: İmge Kitapevi).
  • BOSTANOĞLU, Burcu (1999), Türkiye-ABD ilişkilerinin Politikası (Ankara: İmge Kitapevi).
  • US, The Department of State (1989), Foreign Relations of The United States [FRUS] 1955-57, C.XXIV (Washington: Government Printing Office).
  • US, The Department of State (1993), Foreign Relations of The United States 1958-60, C.X (Washington: Government Printing Office).
  • GÖKSU, Sadık (yıl yok), Darbeler ve "Demi rkı raflar (istanbul: Anahtar Kitaplar).
  • GADDIS, John L. (1982), Strategies of Containment (New York: Oxford University Press).
  • KARPAT, Kemal H. (1970), "The Military and Politics in Turkey, 1960-64", The American Historical Review, C.LXXV: 1654-1683.
  • ORAN, Baskın (2001), "27 Mayıs ve ABD," ORAN, Baskın (ed.), Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, C.l (İstanbul: İletişim Yayınları).
  • ÖZDAĞ, Ümit (1997), Menderes Döneminde Ordu-Siyaset ilişkileri ve 27 Mayıs ihtilali (İstanbul: Boyut).
  • SANDER, Oral (1979), Türk-Amerikan ilişkileri 1947-1964 (Ankara: A.Ü. S.B.F. Yayınları).
  • Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi C. VI (1998) (İstanbul: iletişim Yayınları).
  • TURGUT, Hulusi (1995), Türkeş'in Anıları (İstanbul: ABC Yayınları).
Ankara Üniversitesi SBF Dergisi-Cover
  • ISSN: 0378-2921
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1943
  • Yayıncı: AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

İnternetin Kar Amacı Gütmeyen Organizasyonlar İçin Taşıdığı Potansiyel ve Türkiye Eğitim Gönülleri Vakfı'nda Bir Uygulama

Figen DALYAN

Amerikan Bakış Açısından Türkiye'de 1957-60 Dönemi Siyasal Gelişmeleri ve Türk-Amerikan İlişkileri

Faruk ÇAKIR

Çalışanların Örgütsel Bağdaşımlarının Belirleyicileri Olarak Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Adalet Algıları

Atılhan NAKTİYOK, Ömer Faruk İŞCAN

Kimlik Tartışmaları Işığında Türk Dil Politikası

Yılmaz BİNGÖL

Batı Balkan Ülkeleri ile Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne Tam Üyelik Olasılıkları Üzerine Bir Değerlendirme

Elif DAĞDEMİR UÇKAN