Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi’nde Bulunan El Yazması Bir Eser: Atalarsözü Külliyâtı

Atasözlerini sistemli olarak derleme işi, Tanzimat döneminde başlamış, Cumhuriyetle birlikte artarak devam etmiştir. Bu dönemde kaleme alınmış eserlerden birisi de Hüseyin Görbil’e ait olan Atalarsözü Külliyâtı’dır. El yazması olan bu eser, Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi Y/693 numarada kayıtlıdır. Yirmi dosyadan oluşan eser, atasözlerinin yanında deyim, tekerleme, duâ ve ilenç gibi halk biliminin çeşitli ürünlerini içermektedir. Görbil, Külliyât’ın “Medòal” kısmında, “atalarsözü”ne dâir kendi dönemine kadar yazılanları, kısmen veya özetleyerek bir araya getirmiş; bunlar üzerinde yer yer değerlendirmelerde bulunmuştur. Eser, iki kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısımda (1-9 arası dosyalar) “atasözleri”, alfabetik olarak sunulmuştur. İkinci kısımda ise bunlar, konularına göre sınıflandırılmış; başlıklar altında ilgili sözlere yer verilmiştir. Son dosya, Fâik Reşâd’ın Külliyât-ı Letâif’inden derlenmiş fıkralardan oluşmaktadır

Anahtar Kelimeler:

Atasözleri, Kalıplaşmış sözler, Folklor, Hüseyin Görbil

A Manuscr pt Found In The L brary Of Turk Tar h Kurumu: Atalarsözü Külliyâtı

The task of collecting proverbs began in the period of Tanzimat and increasingly continued with the Republican era. One of the works written in this period was a work Atalarsözü Külliyâtı composed by Hüseyin Görbil. As a manuscript this book is recorded in the Library of Turk Tarih Kurumu in the number of Y/693. Consisting of 20 files, this book also involves idiom, rhyme, prayer and curse as well as the proverbs. In the introductory chapter of his Külliyât, Görbil brought together what was written on proverbs until his time partially or in summary, and now and then made considerations on them. This work consists of two chapters. In the first chapter (1-9th files), the proverbs are grouped alphabetically. In the second chapter , they are classified according to their subjects, and the related statements are mentioned under the titles. The last file contains anecdotes gathered from the Külliyât-ı Letâif of Fâik Reşâd

Keywords:

Proverbs, Set phrases, Folklore, Hüseyin Görbil,

PDF

___

Aksoy, Ömer Asım, Atasözleri ve Deyimler Sözlü ü (I-III), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayın- ları, 1978.
---------, Gaziantep A zı (I-III), İstanbul: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1945.
“Atasözü”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, c. I, s. 217.
Çekli, Hasan, DOBADA, Mehmet, Ataların Dilinden, Samsun: Vilâyet Matbaası, 1945.
Dilçin, Dehri, Edebiyatımızda Atasözleri (I. Kitap), İstanbul: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1945.
Elçin, ùükrü, Halk Edebiyatına Giri , Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1981.
Fâik Reşâd, Külliyât-ı Letâif, İstanbul: Sancakciyân Matbaası, 1328.
Güney, Eflatun Cem, Folklor ve Halk Edebiyatı (Özellikleri, Sözlü Gelenekleri ve Yazılı Örnekleri), İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1971.
Güvâhî, Pend-nâme (Ö ütler ve Atasözleri), Hazırlayan: Mehmet Hengirmen, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1990.
İzbudak, Veled, Atalarsözü, İstanbul: Devlet Basımevi, 1936.
Kşnos, Ignács, Türk Halk Edebiyatı, İstanbul: Yeni Matbaa, 1925.
Kurnaz, Selim, Konularına Göre Seçme Türk Atasözleri, İstanbul: Emek Yayınları, 1962.
Okçu, Naci, eyh Gâlib (Hayatı, Edebî Ki ili i, Eserleri, iirlerinin Umûmî Tahlîli ve Dîvanın Tenkidli Metni) (I-II), Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1993.
Oy, Aydın, Tarih Boyunca Türk Atasözleri, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1972.
---------, “Atasözü,” Türkiye Diyanet Vakfı slâm Ansiklopedisi, c. IV, ss. 44-46.
---------, “Halkiyat,” Türkiye Diyanet Vakfı slâm Ansiklopedisi, c. XV, s. 367.
Özön, Mustafa Nihat, Türk Atasözleri, İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1956.
Soykut, İsmail Hilmi, Türk Atalarsözü Hazinesi, İstanbul: Ülker Yayınları, 1974.
ùinasi, Durûb-ı Emsâl-i Osmâniyye, İstanbul: Tasvîr-i Efkâr, 1280.
Türk Atasözleri ve Deyimleri (I-II), İstanbul: Milli Kütüphane Başkanlığı, Milli Eğitim Ba- kanlığı Yayınları, 2001.
Yücebaş, Hilmi, Neyzen Tevfik ve iirleri, İstanbul: Aka Kitabevi, 1961.