Taberî’nin (v. 310/922) 96/Alak Suresi 1–5. Ayetlerin Tefsirinde Yer Nüzul Sürecine İlişkin Veriler

Bu araştırmada, nüzul süreci açısından hakkında benzer rivayetler bulunan 96/Alak Suresi 1-5. ayetler ele alınmıştır. İlgili ayetler hakkında Taberî’nin yer verdiği rivayetlere dayalı olarak ve “rivayet tefsiri” ekseninde adı geçen rivayetlerin senet ve metinleri değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Bu arada Taberî’nin tefsirinde (el-Câmi‘) yer alan ilgili rivayetler aynı müellifin Târîh’indeki aynı ayetlerle alakalı rivayetlerle karşılaştırılmıştır. Çalışmamız ile hakkında daha fazla tartışmalı haberler bulunan sure veya ayetlere ilişkin rivayetlerin de bu şekilde değerlendirilmek suretiyle bu alanda yapılacak benzer araştırmalara bir numune teşkil etmesi amaçlanmaktadır

Anahtar Kelimeler:

Taberî, el-Câmi‘, Alak Suresi, senet, metin, rivayet, nüzul süreci, tefsir

The Data Related to The Process of Reasons of Revelation (Asbab Nuzul) in Tabarî’s (d. 310/922) Tafseer (Example of 1-5 verses of 96/Alaq Surah)

In this study, 1-5 verses of 96/Alaq Surah of the Quran about which there are generally similar narrations are evaluated according to the nuzul process. Basing on Tabarî’s narrations about these verses, we evaluated the isnads and matns of these narrations in the axis of narrative exegesis (tafseer riwayah). Meanwhile, we compared the narrations about these verses in Tabarî’s Tafsir (al-Câmi‘) with the narrations about the same verses in his Târikh. This study aims to get similar works started

Keywords:

Tabarî, al-Câmi‘, Alaq Surah, isnad, matn, narration, nuzul process, tafseer,

PDF

___

Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usûlü, Ankara: TDV Yay., 1989.
Ebû ‘Âvâne, Yakub b. İshâk el-İsferâinî (316 h.), Musnedu Ebî ‘Âvâne, I-II, Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, tsz.
Hâkim, Muhammed b. ‘Abdillâh en-Neysâbûrî (321-405 h.), el-Mustedrek ‘ala’s-Sahîhayn, I-IV, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 1411/1990.
Hazrecî, Hâfız Safiyyuddîn Ahmed b. ‘Abdillâh el-Ensârî, Hulâsatu Tezhîbi Tehzîbi’l-Kemâl fî Esmâi’r-Ricâl, Bulak, 1301 h.
İbn Hacer, Hafız Ahmed b. ‘Ali b. Hacer el-‘Askalânî (852 h.), Tehzîbu’t- Tehzîb, I-XII, Beyrut: Dâru Sadr, 1325 h.
_____, Fethu’l-Bârî, I-XIII, Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1379 h.
_____, Takrîbu’t-Tehzîb, Riyâd, 1416 h.
İbnu’l-Esîr, Mecduddîn el-Mubârek b. Muhammed el-Cezerî (544-606 h.), en-Nihâye fî Ğarîbi’l-Hadîs ve’l-Eser, I-V, Beyrut: Dâru’l-Fikr, tsz.
İbnu’s-Salâh, Ebû ‘Amr ‘Osmân b. ‘Abdirrahmân (643 h.), ‘Ulûmu’l-Hadîs, Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1986.
Kastalânî, Ebû’l-‘Abbâs Şihâbu’d-Dîn Ahmed b. Muhammed (923 h.), İrşâdu’s-Sârî li Şerhi Sahîhi’l-Buhârî, I-X, Beyrut: Dâru İhyâi’t- Turâsi’l-‘Arabî, 1304 h.
Koç, Mehmet Akif, İsnad Verileri Çerçevesinde Erken Dönem Tefsir Faaliyet- leri, Ankara: Kitâbiyât, 2003.
_____, Tefsirde Bir Kaynak İncelemesi, Ankara: Kitâbiyât, 2005.
Koçyiğit, Talât, Hadis Istılahları, Ankara: Ankara Ü. İlahiyat Fakültesi Yay., 1985.
Muslim, b. Haccâc el-Kuşeyrî en-Neysâbûrî (206-261 h.), Sâhîh, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî, tsz.
Serinsu, Ahmet Nedim, Kur’an’ın Anlaşılmasında Esbâb-ı Nüzûlun Rolü, İs- tanbul: Şûle Yayınları, 1994.
Suyûtî, el-Hâfız Celâluddîn (911 h.), Tedrîbu’r-Râvî, Beyrut: Muessesetu’r- Rayyân, 2005.
_____, Lubâbu’n-Nukûl fî Esbâbi’n-Nuzûl, (Tefsîru’l-Celâleyn ile birlikte), İstanbul: Pamuk Yay., tsz.
Şâkir, Ahmed Muhammed, el-Bâ‘isu’l-Hasîs Şerhu İhtisâri ‘Ulûmi’l-Hadîs, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 1994.
Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr (310/922) Câmi‘u’l-Beyân ‘an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, I-XXX (XV cilt halinde), Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1988.
_____, Câmi‘ (2), tah. ‘Abdullâh b. ‘Abdulmuhsin et-Turkî, Kahire: Dâru Hicr, 1422/2001.
_____, Câmi‘ (3), I-XXIV, tah. Ahmed Muhammed Şâkir, Muessesetu’r- Risâle, 2000.
_____, Târîhu’r-Rusul ve’l-Mulûk, I-XI, tah. Muhammed Ebû’l-Fadl İbrâhîm, Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, 1967.
Tatlı, Bekir, Âyet ve Hadislerde İsrâ ve Miraç Olayı, Adana, 2008.
_____, Cibrîl Hadisi ve İslâm Düşüncesine Yansımaları, Adana, 2009.
Uğur, Ansiklopedik Hadis Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDV. Yay., 1992.
Zebîdî, Zeynu’d-Dîn Ahmed b. Ahmed b. ‘Abdi’l-Latîf, Sahîh-i Buhârî Muh- tasarı Tecrîd-i Sarîh Tercemesi ve Şerhi, I-XIII, trc. ve şerh. Ahmed Naim (I-III), Kamil Miras, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., 1988.
Zehebî, Muhammed b. Ahmed b. ‘Osmân, Siyeru A‘lâmi’n-Nubelâ, tah. Şu‘ayb el-Arnaût, Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 1986.