Eṭ-Ṭalāḳ Suresinin 4. Ayetindeki ve’l-lā ī lem yaḥiḍne İfadesinin Anlam ve Yorumu Üzerine ve’llāī lem
Fıkhın en tartışmalı konularından birisi hiç şüphesiz “küçüklerin evlendirilmesi” meselesidir. Tefsir ve fıkıh kaynaklarında söz kesme veya nişanlama gibi örfi bir takım uygulamalar olarak yorumlanmak istenen bu mesele, kaynaklardaki buluğ öncesi cinselliğin zikredildiği tartışmalara bakılacak olursa, gerçek bir nikâh olgusu çerçevesinde ele alınmış ve kızların küçük yaşta evlendirilebileceği yönünde görüşler serdedilmiştir. Bu çarpık düşüncenin başta söz konusu eserler olmak üzere Müslümanlar arasında dallanıp budaklanmasının muhtemel pek çok nedeni olmalıdır. Ancak asıl can acıtıcı olan husus, bu düşüncenin Kur’an’dan hareketle temellendirilmek istenmiş olmasıdır. Öyle ki fıkıh ve tefsir eserlerinde eṭ-Ṭalāḳ suresinin 4. ayetinde geçen ve’llā ī lem yaḥiḍne (… ve hayız görmeyenler ise …) ifadesiyle küçük kızların kast edildiği ileri sürülmüş, bu noktada neredeyse tam bir mutabakat sağlanmıştır. Bu makalede bu yaklaşımın temel açmazları tahlil edilmiş, bu çerçevede insanın biyolojik gelişim süreci dikkate alınarak söz konusu ifadenin nasıl anlaşılması gerektiği tartışılmıştır. Bu çerçevede makale, ilgili Kur’an ayetinin incelenmesini ve meselenin tıbbi yönden tahlilini içeren iki kısımdan oluşmaktadır
Remarks on the Meaning and Interpretation of the Verse 4 of the Sūra al-Ṭalāq
One of the most remarkable issues in Islamic jurisprudence is “underage marriage”. Regarding this point, comments and interpretations are found in Tafsir and Fiqh sources to the effect that underage marriage or underage relation was not understood as traditional marriage customs and rites such as betrothal or engagement, but rather the actual wedlock. This issue was dealt with in these sources within the discussions on the permissibility of marrying underage girls. There should be probable reasons that may explain why such a perverted idea was widespread within the sources and the Muslim community. And yet the really offensive point is the fact that this idea was intended to be warranted by Qur’anic verses. And to this end, the expression wa’llā ī lam yaḥiḍna (… and the ones who do not menstruate …) in the surah 65/al-Ṭalāq: 4 has been taken to mean ‘the under-aged girls’ and almost a consensus is reached on this meaning. Comprised of two sections, this study aims to show the exegetical problems of this approach and also attempt to interpret that expression by taking into account the process of human biological development
___
- Aḥmed b. Ḥanbel, eş-Şeybānī. Musnedul-İmām Aḥmed b. Ḥanbel. [Beyrut]: Dārul-Fikr, tsz.
- American Academy of Pediatrics & American College of Obstetricians and Gynecologists. Mensturation in Girls and Adolescents: Using the Menstruel Cycle as a Vital Sign, Pediatrics 118:5 (2006), ss.2245-50.
- Atay, Hüseyin. Kurân-ı Kerîm ve Türkçe Anlamı. Ankara: Sek Yayınları, 1995.
- Azimli, Mehmet. Hz. Âişenin Evlilik Yaşı Tartışmalarında Savunmacı Tarihçiliğin Çıkmazı, İslâmî Araştırmalar Dergisi 16:1 (2003), ss.28-37.
- Babay, Z. A., M. H. Addar, K. Shahid, N. Meriki. Age at Menarche and the Reproductive Performance of Saudi Women, Annals of Saudi Medicine 24:5 (2004), ss.354-356.
- Badrinath, P., S. Ghazal-Aswad, D. Parfitt, N. Osman. Cultural and Ethnic Barriers in Conducting Research: Factors Influencing Menarche in the United Arab Emirates, Saudi Medical Journal 25:11 (2004), ss.1626-1630.
- Bata, M. S. Age at Menarche, Menstrual Patterns, and Menstrual Characteristics in Jordanian Adolescent Girls, International Journal of Gynaecology and Obstetrics 119:3 (December 2012), ss.281-283.
- Bayındır, Abdulaziz. Tebliğ Müzakeresi, İlahiyat Fakülteleri I. İslam Hukuk Ana Bilim Dalı Eğitim-Öğretim Meseleleri Koordinasyon Toplantısı ve İslam Hukuk Usulünün Problemleri Sempozyumu (Çorum, 2004) içinde, ss.47-49.
- ----------. Kuran Işığında Doğru Bildiğimiz Yanlışlar. İstanbul: Süleymaniye Vakfı Yayınları, 2010.
- el- Aynī, Bedruddīn Ebū Muḥammed Maḥmūd b. Aḥmed. Umdetul-Ḳārī Şerḥu Ṣaḥīḥil-Buḫārī. Kahire, 1972.
- el-Beġavī, Ebū Muḥammed Muḥyīs-Sunne Ḥuseyn b. Mes ūd. Me ālimut-Tenzīl. Riyad, 1997.
- el-Beyḍāvī, el-Ḳāḍī Nāṣiruddīn Ebū Sa īd Abdullāh b. Umer b. Muḥammed eş-Şīrāzī. Envārut-Tenzīl ve Esrārut-Te vīl. Beyrut, 2000.
- el-Beyhaḳī, Ebū Bekr Aḥmed b. Ḥuseyn b. Alī. es-Sunenul-Kubrā. Mekke, 1995.
- Bilmen, Ömer Nasuhi. Kuranı Kerimin Türkçe Meâli Âlisi ve Tefsiri. İstanbul: Bilmen Basım ve Yayınevi, tsz.
- el-Buḫārī, Muḥammed b. İsmā īl. el-Cāmi uṣ-Ṣaḥīḥ. Kahire, 1400.
- Coşkun, Selçuk. Hadislerin Tarihe Arzının Uygulamadaki Bazı Problemleri: Hz. Âişenin Evlilik Yaşı Örnekleminde Bir İnceleme, EKEV Akademi Dergisi 8:20 (2004), ss.177-196.
- Çantay, Hasan Basri. Kuran-ı Hakim ve Meali Kerim. İstanbul: Risale Yayınları, 1993.
- Çeker, Orhan. Halvet, TDV İslam Ansiklopedisi, c.15, s.384.
- Davudoğlu, Ahmed. Kuran-ı Kerim ve İzahlı Meali. İstanbul: Çile Yayınları, 1981.
- Döndüren, Hamdi. Evrensel Çağrı Kuran-ı Kerîm. İstanbul: Çelik Yayınevi, 2005.
- Dönmez, İbrahim Kafi, Mustafa Çağrıcı, Sadreddin Gümüş. Kuran Yolu: Türkçe Meal ve Tefsir. Ankara: DİB, 2004.
- Ebū Dāvūd Suleymān b. el-Eş as̱ es-Sicistānī. Sunenu Ebī Dāvūd. Tah. M. Muḥyīddīn Abdulḥamīd. Beyrut: Dārul-Fikr, tsz.
- Ebū Ḥayyān el-Endelusī, Es̱ īruddīn Muḥammed b. Yūsuf el-Ceyyānī. Tefsīrul-Baḥril-Muḥīṭ. Beyrut, 2001.
- Ekerbiçer, H. C., M. Çelik, H. Kiran, G. Kiran. Age at Menarche in Turkish Adolescents in Kahramanmaras, Eastern Mediterranean Region of Turkey, The European Journal of Contraception and Reproductive Health Care 12:3 (2007), ss.289-293.
- El Dosoky, M., F. Al Amoudi. Menarcheal Age of School Girls in the City of Jeddah, Saudia Arabia, Journal of Obstetrics & Gynaecology 17:2 (1997), ss.195-1988.
- Eliaçık, R. İhsan. Yaşayan Kuran: Türkçe Meal/Tefsir. İstanbul: İnşa Yayınları, 2007.
- Erul, Bünyamin. Hz. Aişe Kaç Yaşında Evlendi? Dokuz Mu? On Dokuz Mu? İslâmî Araştırmalar Dergisi 19:4 (2006), ss.637-649.
- Eryarsoy, M. Beşir ve Ahmed Ağırakça. Kuran-ı Kerîm ve Türkçe Meâli. İstanbul: Buruc Yayınları, 2004.
- Esed, Muhammed. Kuran Mesajı: Meal-Tefsir. Terc. Cahit Koytak, Ahmet Ertürk. İstanbul, 1996.
- Evliyaoğlu, Olcay, M. Alikaşifoğlu, O. Ercan. Ergenlerde Menstrüel Döngü Bozukluklar, Türk Pediatri Arşivi Dergisi 45:1 (Mart 2010), ss.6-12.
- Fleischman, A. ve C. Gordon. Adolescent Menstruel Abnormalities, F. Lifshitz (ed.), Pediatric Endocrinology (New York: Informa Healthcare USA, Inc., 2007) içinde, ss.349-63.
- Golden, N. H. ve J. L. Carlson. The Pathophysiology of Amenorrhea in the Adolescent, Annals of the New York Academy of Sciences 1135 (June 2008), ss.163-178.
- el-Ḫaṭīb eş-Şirbīnī, Muḥammed b. Aḥmed. Sirācul-Munīr. Beyrut, tsz.
- el-Ḫāzin, Alā uddīn Alī b. Muḥammed b. İbrāhīm el-Baġdādī. Tefsīrul-Ḫāzin. Beyrut, 1979.
- Hukuk-i Aile Kararnamesi ve Esbâb-ı Mûcibe Lâyıhası. İstanbul: Matbaa-i Orhaniyye, 1336.
- İbn Ebī Zemenīn, Ebū Abdullāh Muḥammed b. Abdullāh b. Īsā. Tefsīrul-Ḳur ānil-Azīz. Kahire, 2002.
- İbn Ḥacer el- Asḳalānī, Ebūl-Faḍl Şihābuddīn Aḥmed b. Alī. Fetḥul-Bārī bi-Şerḥi Ṣaḥīḥil-Buḫārī. Kahire, 1978.
- İbn Ḥazm, Ebū Muḥammed Alī b. Aḥmed b. Sa īd eẓ-Ẓāhirī. el-Muḥallā. Beyrut: Dārul-Āfāḳil-Cedīde, tsz.
- İbn Kes̱ īr, Ebūl-Fidā İmāduddīn İsmā īl b. Umer. Tefsīrul-Ḳur ānil- Aẓīm. Kahire, 2005.
- İbn Ḳudāme, Ebū Muḥammed Abdullāh b. Aḥmed b. Muḥammed. el-Muġnī. Beyrut, 1405.
- İbn Māce, Ebū Abdullāh Muḥammed b. Yezīd el-Ḳazvīnī. Sunenu İbn Māce. Kâhire, tsz.
- İbn Nuceym, Zeynuddīn b. İbrāhīm b. Muḥammed. el-Baḥrur-Rā iḳ Şerḥu Kenzid-Deḳā iḳ. Beyrut, tsz.
- İbnul- Arabī, Ebū Bekr Muḥammed b. Abdullāh. Aḥkāmul-Ḳur ān. Beyrut, tsz.
- İbnul-Cevzī, Ebūl-Ferac Abdurraḥmān b. Alī b. Muḥammed el-Baġdādī. Zādul-Mesīr fī İlmit-Tefsīr. Beyrut, tsz.
- İbnul-Humām, Kemāluddīn Muḥammed b. Abdulvāḥid. Fetḥul-Ḳadīr. Beyrut: Dârul-Fikr, tsz.
- İslâmoğlu, Mustafa. Hayat Kitabı Kuran: Gerekçeli Meal-Tefsir. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2010.
- İsbir, Muḥammed Sa īd ve Bilāl Cuneydī. eş-Şāmil Mu cem fī Ulūmil-Luġatil- Arabiyye ve Muṣṭalaḥātihā. Beyrut, 1985.
- el-Kāsānī, Alā uddīn Ebū Bekr b. Mes ūd. Bedā i uṣ-Ṣanā i fī Tertībiş-Şerā i . Beyrut: Dārul-Kitābil- Arabī, 1982.
- Kısa, Mahmut. Kısa Açıklamalı Kuran-ı Kerim Meali. Konya: Armağan Kitaplar, 2012.
- Kitâbun-Nafakât. İstanbul, 1917.
- Kiyā el-Herrāsī, Ebūl-Ḥasen İmāduddīn Alī b. Muḥammed. Aḥkāmul-Ḳur ān. Kahire, 1974.
- Komisyon. et-Tefsīrul-Vasīṭ lil-Ḳur ānil-Kerīm. Kahire, 1977.
- Ḳuṭb, Seyyid. Fī Ẓilālil-Ḳur ān. [Kahire]: Dāru İḥyā il-Kutubil- Arabiyye, tsz.
- el-Māverdī, Ebūl-Ḥasen Alī b. Muḥammed b. Ḥabīb. el-Ḥāvīl-Kebīr. Beyrut, tsz.
- el-Mavṣilī, Abdullāh b. Maḥmūd b. Mevdūd. el-İḫtiyār li Ta līlil-Muḫtār. İstanbul, 1984.
- el-Merġīnānī, Burhānuddīn Ebūl-Ḥasen Alī b. Ebī Bekr. el-Hidāye. Beyrut, 1995.
- el-Meydānī, Abdulġanī al-Ġuneymī. el-Lubāb fī Şerḥil-Kitāb. İstanbul, tsz.
- Muslim b. el-Ḥaccāc Ebūl-Ḥuseyn el-Ḳuşeyrī en-Neysābūrī. Ṣaḥīḥu Muslim. Beyrut, tsz.
- en-Nesā ī, Ebū Abdurraḥmān Aḥmed b. Şu ayb b. Alī. Sunenun-Nesā ī. Beyrut, 1992.
- Neyzi, O., H. Alp, A. Orhon. Sexual Maturation in Turkish Girls, Annals of Human Biology 2:1 (Jan 1975), ss.49-59.
- Orum, Fatih. Kuran Işığında Küçüklerin Evlendiril(eme)mesi Meselesi, İ. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 19 (2009), ss.139-158.
- Özek, Ali, İbrahim Kafi Dönmez, Mustafa Çağrıcı, Sadreddin Gümüş, Ali Turgut. Kuran-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2009.
- Öztürk, Mustafa. Kuran-ı Kerim Meali: Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2011.
- Parlak, Salih. Bilgi Toplumuna Doğru Kuran-ı Kerim Meal-Tefsirli. İstanbul: 2001 Yayınları, 2001.
- Piriş, Şaban. Kuran-ı Kerim ve Türkçe Anlamı. Kayseri: Arz Yayıncılık, tsz.
- Sadak, Bekir. Kuran-ı Kerim ve Türkçe Anlatımı. İstanbul: Ötüken Yayınları, 1989.
- es-Sa dī, Abdurraḥmān b. Nāṣir. Teysīrul-Kerīmir-Raḥmān fī Tefsīri Kelāmil-Mennān. Beyrut, 2000.
- Saffari F., M. Rostamian, N. Esmailzadehha, K. Shariatinejad, T. Karimzadeh. Pubertal Characteristics in Girls of Qazvin Province, Iranian Journal of Pediatrics 22:3 (Sep 2012), ss.392-398.
- Sağır, Abdülhamit. Kelamcı Fıkıh Usulcülerinin Nesih Anlayışı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri, 2007.
- es-Semerḳandī, Ebū Bekr Alā uddīn Muḥammed b. Aḥmed. Tuḥfetul-Fuḳahā . Beyrut, 1993.
- Semiz S., F. Kurt, D. T. Kurt, M. Zencir, O. Sevinç. Pubertal Development of Turkish Children, Journal of Pediatric Endocrinology and Metabolism 21:10 (2008), ss.951-961.
- es-Seraḫsī, Ebū Bekr Muḥammed b. Aḥmed. el-Mebsūṭ. Beyrut, 1989.
- Sirācuddīn Us̱ mān. Hidāyetun-Naḥv. Karaçi, 1978.
- eş-Şevkānī, Muḥammed b. Alī. Neylul-Evṭār. Beyrut: Dārul-Cīl, 1973.
- ----------. Fetḥul-Ḳadīr. Beyrut: Dārul-Fikr, 1983.
- eş-Şeybānī, Muḥammed b. Ḥasen. el-Cāmi uṣ-Ṣaġīr (en-Nāfi ul-Kebīr isimli şerhle birlikte). Beyrut: Ālemul-Kutub, 1986.
- eṭ-Ṭaberī, Ebū Ca fer Muḥammed b. Cerīr. Cāmi ul-Beyān. Beyrut, 1992.
- Ṭanṭāvī, Muḥammed Seyyid. et-Tefsīrul-Vasīṭ lil-Ḳur ānil-Kerīm. Kahire: Dārul-Ma ārif, tsz.
- et-Tirmiẕī, Ebū Īsā Muḥammed b. Īsā b. Sevra. el-Cāmi uṣ-Ṣaḥīḥ Sunenut-Tirmiẕī. Beyrut, tsz.
- Tüzüner, Abdullah Âtıf. Kuran-ı Kerîm ve Türkçe Meâli. İstanbul, 1973.
- Vana, Liliana. Yahudilikte Kadın. Terc. Mehmet Aydın. Konya: Nüve Kültür Merkezi Yayınları, 2013.
- Varlı, Mustafa. Türkçe Açıklamalı Kuran-ı Kerim Meâl ve Anlamı. İstanbul: Esma Yayınları, tsz.
- Yasdıman, Hakkı Ş. Yahudi Kutsal Metinlerinde Kadın Karşıtı Söylemler, D. E. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 15 (2002), ss.97-121.
- Yavuz, Ali Fikri. Kuran-ı Kerim ve İzahlı Meali Alisi. İstanbul: Sönmez Neşriyat, 1984.
- Yavuz, Yunus Vehbi. Âyise, TDV İslam Ansiklopedisi, c.4, s.253.
- Yazır, Elmalılı Hamdi. Hak Dini Kuran Dili Yeni Mealli Türkçe Tefsir. İstanbul: Matbaai Ebüzziya, 1936.
- Yücel, Abdullah. Kuran-ı Kerim ve Türkçe Meali. İstanbul: Zaman Yayıncılık, tsz.
- ez-Zemaḫşerī, Ebūl-Ḳāsim Maḥmūd b. Umer. el-Mufaṣṣal fī Ṣan atil-İ rāb. Beyrut, 1993.
- Zuḥaylī, Vehbe. el-Fıḳhul-İslāmī ve Edilletuh. Dimeşḳ, 1989.
- ----------. et-Tefsīrul-Munīr. Beyrut: Dārul-Fikril-Mu āṣır, 1991.
- Erken Yaşta Evlilikler Hakkında İnceleme Yapılmasına Dair Rapor, http://www.tbmm.gov.tr/komisyon/kefe/docs/komisyon_rapor.pdf.