ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE TEKNİK DÜZENLEMELER KANUNU’NDA YER ALAN ÜRÜN SORUMLULUĞU KURALLARI İLE ÜRÜN GÜVENLİĞİ KURALLARININ İLİŞKİSİ

Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu, imalatçıları ve başka bazı iktisadî işletmecileri piyasada bulundurdukları tehlikeli ürünlerin kişiye ve eşyaya verdikleri zarardan kusur aramaksızın sorumlu tutmaktadır. Söz konusu kanun, ürün güvenliğine dair hükümler ile ürün sorumluluğuna dair hükümleri ortak kavramlara dayalı olarak ve iç içe geçmiş bir şekilde düzenlemiştir. Bu nedenle, ürün sorumluluğuna dair hükümler yorumlanırken ürün güvenliğine dair düzenlemelerin de dikkate alınması ve her iki hukuk alanına uygun olacak şekilde kanun hükümlerinin yorumlanması gereklidir. Ürün kavramının tanımında kullanılan “eşya” kelimesi “emtia” olarak anlaşılmalıdır. Ürün sorumluluğunun doğması için ürünün uygunsuz olması yerine tehlikeli olması (güvenli olmaması) şartı kabul edilmelidir. Ürün hem normal kullanımı hem de makul olarak öngörülebilen normal dışı kullanımı sırasında güvenli olmalıdır. Teknik düzenlemelere uygunluk sorumluluktan kurtuluş sebebi teşkil etmemektedir. Zarar gören, ürünün olağan veya makul olarak öngörülebilen olağandışı kullanımı sırasında zarara sebebiyet verdiğini ispat ederse, ürünün tehlikeli olduğu ve tehlike ile zarar arasında nedensellik bağı bulunduğu yönünde bir fiilî karine kabul edilmelidir.

Anahtar Kelimeler:

Ürün güvenliği, ürün sorumluluğu, tehlikeli ürün, güvenli olmayan ürün, ispat yükü

The Relationship Between Product Liability Rules and Product Safety Rules Provided for in the Product Safety and Technical Regulations Act

Product Safety and Technical Regulations Act holds manufacturers and certain other economic operators strictly liable for damage to a person or an item of property caused by dangerous products placed on the market by them. In this act, product safety rules and product liability rules are based on the same concepts and intertwined with each other. Therefore, product safety rules must be considered when product liability rules are interpreted and a solution that is appropriate for both areas of law must be found when the provisions of the act are interpreted. In the legal definition of the concept “product”, the word “things” should be read as “goods”. In order to establish product liability, it should be required that the product should be dangerous (unsafe) instead of non-compliant. The product should be safe in the course of its ordinary as well as reasonably foreseeable conditions of use. Compliance with technical regulations is not a ground for exemption from liability. If the injured person proves that the product caused damage in the course of its ordinary or reasonably foreseeable use, there should be a factual presumption that the product is dangerous and that there is causal relationship between dangerousness of the product and damage.

Keywords:

Product safety, product liability, dangerous product, unsafe product, burden of proof,

PDF

___

Akçura Karaman, Tuba. Üreticinin Ayıplı Ürünün Sebep Olduğu Zararlar Nedeniyle Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluğu. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2008.
Al, Dursun. “7223 Sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu Kapsamında Ürün Kavramı ve Üreticinin Sorumluluğu.” Terazi Hukuk Dergisi 11, no. 169 (Eylül 2020): 1802-1814.
Atamer, Yeşim M. ve Gökçe Kurtulan Güner. “Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu ile İmalatçının Sorumluluğu Konusu Türk Hukuku Açısından Çözülmüş Müdür?” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 70, no. 2 (2021): 543-588.
Aydos, Oğuz Sadık. Ürün Sorumluluğu. Ankara: Adalet Yayınevi, 2009.
Baş, Seda. “7223 Sayılı Kanun Kapsamında Ürün Sorumluluğu Kavramına Genel Bir Bakış.” Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 13, no. 52 (Ekim 2022): 349-382.
Brehm, Roland. Berner Kommentar, Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen, Die Entstehung durch unerlaubte Handlungen. Bern: Stämpfli Verlag, 2021.
Brüggemeier, Gert. International Encyclopedia of Laws, Tort Law, European Union. Wolters Kluwer, 2018.
Cabral, Tiago Sérgio. “Liability and artificial intelligence in the EU: Assessing the adequacy of the current Product Liability Directive.” Maastricht Journal of European and Comparative Law 27, no. 5 (2020): 615-635.
Çelt, Damla Özden. “Ürün Sorumluluğunda Yaşanan Güncel Gelişme: 7223 Sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu.” Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 7, no. 1 (Ocak 2021): 73-114.
Çetiner, Bilgehan, Andreas Furrer ve Markus Müller-Chen. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2021.
De Meeus, Charlotte. “The Product Liability Directive at the Age of the Digital Industrial Revolution: Fit for Innovation?” Journal of European Consumer and Market Law 8, no. 4 (2009): 149-154.
Erlüle, Fulya. “Yapımcının Sorumluluğu.” Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 14, no. 4 (2008): 303-340.
Fairgrieve, Duncan ve Geraint Howells. “Rethinking Product Liability: A Missing Element in the European Commission's Third Review of the European Product Liability Directive.” The Modern Law Review 70, no. 6 (Kasım 2007): 962-978.
Fairgrieve, Duncan, Geraint Howells ve Marcus Pilgersdorfer. “The Product Liability Directive: Time to get Soft?” Journal of European Tort Law 4, no. 1 (2013): 1 33.
Falk, Alexander. “ProdSG § 2.” İçinde Nomos Kommentar, Produkthaftungs- und Produktsicherheitsrecht, editörler Philipp Ehring ve Jürgen Taeger. Baden Baden: Nomos, 2022.
Fellmann, Walter ve Andrea Kottmann, Schweizerisches Haftpflichtrecht, Cilt I: Allgemeiner Teil sowie Haftung aus Verschulden und Persönlichkeitsverletzung, gewöhnliche Kausalhaftungen des OR, ZGB und PrHG. Bern: Stämpfli Verlag, 2012.
Gümüş, Mustafa Alper. Borçlar Hukukunun Genel Hükümleri. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
Havutçu, Ayşe. Türk Hukukunda Örtülü Bir Boşluk: Üreticinin Sorumluluğu. Ankara: Seçkin Yayınları, 2005.
Heuser, Julia. “ProdSG § 2.” İçinde Nomos Kommentar, Produkthaftungs- und Produktsicherheitsrecht, editörler Philipp Ehring ve Jürgen Taeger. Baden Baden: Nomos, 2022.
İnceoğlu, M. Murat. “Ürün Sorumluluğunda Sorumlular.” İçinde Ürün Sorumluluğu, editörler Yeşim M. Atamer ve Başak Baysal, 81-92. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2022.
Kanışlı, Erhan. “Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu (ÜGTDK) Uyarınca Üreticinin Sorumluluğu.” İstanbul Hukuk Mecmuası 78, no. 3 (2020): 1413-1468.
Kanışlı, Erhan. “Ürün Sorumluluğunda Zarar.” İçinde Ürün Sorumluluğu, editörler Yeşim M. Atamer ve Başak Baysal, 173-238. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2022.
İlhan Kara. İmalatçının Ürün Sorumluluğu. Ankara: Yetkin Yayıncılık, 2021.
Keser, Yıldırım. Ürün Sorumluluğu. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
Kessler, Martin A. “Art. 58.” İçinde Basler Kommentar, Obligationenrecht I, editörler Heinrich Honsell, Nedim Peter Vogt ve Wolfgang Wiegand. Basel: Helbing Lichtenhahn, 2015.
Kıraç Adır, Esma. Robotların Yol Açtığı Zararlardan Doğan Hukuki Sorumluluk. Ankara: Yetkin Yayınları, 2023.
Kırca, Çiğdem. Ürün Sorumluluğu. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2007.
Klindt, Thomas. “ProdSG § 4.” İçinde Produktesicherheitsgesetz, editör Thomas Klindt. Münih: C. H. Beck, 2021.
Klindt, Thomas ve Carsten Schucht. “ProdSG § 2.” İçinde Produktesicherheitsgesetz, editör Thomas Klindt. Münih: C. H. Beck, 2021.
Kulaklı, Emrah. Ürün Sorumluluğu ve Ayıp Kavramı. İstanbul: On İki Levha Yayınları, 2009.
Machnikowski, Piotr. “Product Liability for Information products?: The CJEU Judgment in VI/KRONE -Verlag Gesellschaft mbH & Co KG, 10 June 2021 [C 65/20].” European Review of Private Law 30, no. 1 (2022): 191-200. Oftinger, Karl ve Emil W. Stark, Schweizerisches Haftpflichtrecht, Cilt II/1: Besonderer Teil, Verschuldenshaftung, gewöhnliche Kausalhaftungen, Haftung aus Gewässerverschmutzung, (Zürih: Schulthess, 1995).
Oğuzer, Pelin. Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda Üreticinin Sorumluluktan Kurtuluş Sebepleri. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2020.
Oğuzer, Pelin ve Başak Baysal. “Ürün Güvenliği ve Ürün Sorumluluğu Ekseninde Sorumluluktan Kurtuluş Sebepleri.” İçinde Ürün Sorumluluğu, editörler Yeşim M. Atamer ve Başak Baysal, 111-172. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2022.
Oğuzman, M. Kemal ve Nami Barlas. Medenî Hukuk. 25. Bası. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2019.
Okur, Sinan. Otonom Araçlarda Sözleşme Dışı Hukuki Sorumluluk. Ankara: Adalet Yayınları, 2021.
Oral, Tuğçe. “Kahramanmaraş Depremlerinin Yarattığı Zararların Gideriminde Alternatif Bir Öneri: Taşınmazların Verdiği Zararların Ürün Sorumluluğu Kapsamında Tazmini.” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 72, no. 1 (2023): 121-142.
Polat, Cemre. “Türk ve Avrupa Birliği Hukukunda Ürün Sorumluluğu.” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 70, no. 4 (2021): 973-1041.
Reich, Norbert. “Product Liability and Beyond: An Exercise in ‘Gap-Filling’.” European Review of Private Law 24, no. 3&4 (2016): 619-644.
Reimann, Mathias. “Liability for Defective Products at the Beginning of the Twenty First Century: Emergence of a Worldwide Standard.” American Journal of Comparative Law 51, no. 4 (Güz 2003): 751-838.
Reimann, Mathias. “Product Liability in a Global Context: the Hollow Victory of the European Model.” European Review of Private Law 11, no. 2 (2003): 128-154.
Rey, Heinz ve Isabelle Wildhaber, Ausservertragliches Haftpflichtrecht. Zürih/Basel/Cenevre: Schulthess Juristische Medien, 2018.
Santos Silva, Marta, Duncan Fairgrieve, Piotr Machnikowski, Jean-Sébastien Borghetti, Anne L. M. Keirse, Pedro Del Olmo, Eleonora Rajneri, Christoph Schmon, Vibe Ulfbeck, Vera Vallone ve Robert Zech. “Relevance of Risk benefit for Assessing Defectiveness of a Product: A Comparative Study of Thirteen European Legal Systems.” European Review of Private Law 29, no. 1 (2021): 91-132.
Taschner, Hans Claudius. “Product liability: basic problems in a comparative law perspective.” İçinde Product Liability in Comparative Perspective, editör Dundan Fairgrieve, 155-166. New York: Cambridge University Press, 2005.
Tiryaki, Betül. “Avrupa Konseyi’nin 25.7.1985 Tarihli Direktifi’ne Göre Üreticinin Sorumluluğunun Şartları ve Tüketicinin Korunması Mevzuatı ile Mukayesesi.” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 55, no. 2 (2006): 239-248. Türk Hukuk Lûgatı. Ankara: Başbakanlık Basımevi, 1991.
Ünal, Akın ve Arif Kalkan. “Türk Hukukunda Ürün Sorumluluğu Üzerine Olan ve Olması Gereken Hukuka Dair Genel Düşünceler.” Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 11, no. 39 (Temmuz 2019): 45-82.
Van Boom, Willem H. “Statement from a Continental European Perspective.” İçinde Product Liability, Fundamental Questions in a Comparative Perspective, editörler Helmut Koziol, Michael D Green, Mark Lunney, Ken Oliphant ve Yang Lixin, 574-592. Berlin ve Boston: de Gruyter, 2017.
Van Dam, Cees. European Tort Law. New York: Oxford University Press, 2006. Verheyen, Thomas. “Full Harmonization, Consumer Protection and Products Liability: A Fresh Reading of the Case Law of the ECJ.” European Review of Private Law 26, no. 1 (2018): 119-140.
Wagner, Gerhard. “Das neue Produktesicherheitsgesetz: Öffentlich-rechtliche Produktverantwortung und zivilrechtliche Folgen (Teil 1).” Betriebsberater 52, no. 49 (04.12.1997): 2489-2498.
Wagner, Gerhard. “ProdHaftG 1.” İçinde Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Cilt VII: Schuldrecht, Besonderer Teil IV, editörler Franz Jürgen Säcker, Roland Rixecker, Hartmut Oetker ve Bettina Limpering. Münih: C. H. Beck, 2020.
Wagner, Gerhard. “ProdHaftG 3.” İçinde Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Cilt VII: Schuldrecht, Besonderer Teil IV, editörler Franz Jürgen Säcker, Roland Rixecker, Hartmut Oetker ve Bettina Limpering. Münih: C. H. Beck, 2020.
Wagner, Gerhard. “Liability Rules for the Digital Age.” Journal of European Tort Law 13, no. 3 (2022): 191-243.
Wuyts, Daily. “The Product Liability Directive – More than two Decades of Defective Products in Europe.” Journal of European Tort Law 5, no. 1 (2014): 1-34.