1985 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ ANAYASASI’NA GÖRE OLAĞANÜSTÜ DURUMLARIN KAPSAMI

1985 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Anayasası’nın Dördüncü Bölümü’nde “Olağanüstü Durumlar” düzenlenmektedir. Anayasa’da olağanüstü durumlar, üç maddede yer almaktadır. Bunlar, tabii afet ve ağır ekonomik bunalım nedeniyle; şiddet olaylarının yaygınlaşması ve kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması nedenleriyle ilân edilen olağanüstü durumlar ya da sıkıyönetim, seferberlik ve savaş halidir. İlk olarak olağanüstü durumların nasıl düzenlendiği ele alınacaktır. Ardından olağanüstü durumlarda temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılması açıklanacaktır. Son olarak, Anayasa’ya göre olağanüstü durum işlemlerinin yargısal denetimi incelenecektir.

The Scope of the State of Emergency According to the 1985 Constitution of Turkish Republic of Northern Cyprus

State of emergency is regulated under the Fourth Section of the 1985 Constitution of the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC). There are three articles regarding state of emergency in the constitution. State of emergency can be declared due to natural disasters or serious economic crisis or due to the spread of violence and serious deterioration of public order or martial law, mobilization and state of war. Then, the limitation of fundamental rights and freedoms during state of emergency will be studied. Finally, the judicial control of the emergency procedures will be examined according to the Constitution.

PDF

___

ALİEFENDİOĞLU, “Yılmaz, Anayasa Yargısı Açısından Olağanüstü Yönetim Usulleri”, Amme İdaresi Dergisi, C. XXV, S. 2 (Haziran), 1992.
ARSEL, İlhan, Türk Anayasa Hukuku, Mars Ticaret ve Sanayi A.Ş. Matbaası, Ankara 1959.
BULME, Elliot, Emergency Powers, International IDEA Constitution-Building Primer 18, 2018 International Institute for Democracy and Electoral Assistance, , Erişim Tarihi: 22 Mayıs 2020.
DAVER, Bülent, “Fevkalâde Haller ve Ferdi Hürriyetler”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 7, S. 1, Y. 1952.
EKİNCİ, Bezar Eylem, “İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Uygulanması ve 2014 Anayasa Değişikliği Girişiminde Önerilen Bireysel Başvuru Yolu ile Birlikte Değerlendirilmesi”, , Erişim Tarihi: 19 Mart 2020.
ESEN, Selin, Karşılaştırmalı Hukukta ve Türkiye’de Olağanüstü Hal Rejimi, Adalet Yayınevi, 1. Baskı, Ankara 2008.
GÖNENÇ, Levent, ““Acele” Olağanüstü Hal”, Birikim, S. 330, Ekim, 2016.
GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Esasları Ders Kitabı, Ekin Yayınları, 9. Baskı, Bursa, Temmuz 2017.
GÖZLER, Kemal, İnsan Hakları Hukuku, Ekin Yayınları, 1. Baskı, Bursa, Temmuz 2017.
GÖZLER, Kemal/KAPLAN, Gürsel, İdare Hukuku Dersleri, Ekin Kitabevi Yayınları, 19. Baskı, Bursa, Ağustos 2017.
GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref/ GÖLCÜKLÜ, Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Turhan Kitabevi, 11. Baskı, Ankara 2016.
GÜNDAY, Metin, İdare Hukuku, İmaj Yayınevi, 11. Baskı, Ankara 2017.
https://www.havadiskibris.com/akinci-bakanlar-kuruluna-olaganustu-durum-ilan-edilmesi-onerisi-yaptim/, Erişim Tarihi: 19 Mart 2020.
https://www.kktcb.org/tr/cumhurbaskani-akinci-yurttaslara-olaganustu-durumun-gerektirdigi-hal-ve-tavra-girmesini-7555, Erişim Tarihi: 19 Mart 2020.
https://www.mahkemeler.net/cgi-bin/default.aspx>, Erişim Tarihi: 29 Mayıs 2020.
https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa24.htm>, Erişim Tarihi: 22 Mayıs 2020.
İBA, Şeref, Anayasa Hukuku ve Siyasal Kurumlar, Turhan Kitabevi, 2. Baskı, Ankara 2008.
KABAOĞLU, İbrahim Ö., Özgürlükler Hukuku, İmge Kitabevi, 6. Baskı, İstanbul, Kasım 2002.
KAPANİ, Münci, Kamu Hürriyetleri, Yetkin Yayınları, 7. Baskı, Ankara 1993.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Anayasa Komitesinin 11 Nisan 1984 Tarihli Toplantı Tutanağı.
NECATİGİL, Zaim M., Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Anayasa ve Yönetim Hukukunun Esasları, Işık Kitabevi, Lefkoşa-Kıbrıs, Mayıs 2015.
ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, 16. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2016.
ÖZLER, Murat, 1982 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na Göre Olağanüstünün Olağanlaşması ve Kriz Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul 2016.
SAĞLAM, Fazıl, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Anayasa Hukuku Dersleri, Yakın Doğu Üniversitesi Yayınları, Lefkoşa 2016.
TANÖR, Bülent/YÜZBAŞIOĞLU, Necmi, 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, Beta Yayınları, 16. Bası, İstanbul, Ekim 2016.
TURHAN, Mehmet, “Olağanüstü Hallerde Çıkarılabilecek Kanun Hükmünde Kararnameler”, Amme İdaresi Dergisi, C. 25, S. 3, Eylül 1992.
YOKUŞ, Sevtap, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Türkiye’de Olağanüstü Hal Rejimi Pratiği ve Anayasa Şikayetine Etkisi, Seçkin Yayınları, Birinci Baskı, Ankara, Mart 2017.
İHAM Kararları İrlanda v. Birleşik Krallık, B.N. 5310/71, 18 Ocak 1978
Lawless v. İrlanda, B.N. 332/57, 1 Temmuz 1961.
KKTC Yüksek Mahkeme Kararları Anayasa Mahkemesinin 4 Haziran 1987 tarihli 23/85 (D.8/87) sayılı kararı.
Anayasa Mahkemesinin 14 Ocak 1983 tarihli 16/82 Sayılı (D.1/83) sayılı kararı.
Anayasa Mahkemesinin 2 Şubat 2017 tarihli, 30/2014 (D. 1/2017) sayılı kararı.
Anayasa Mahkemesinin 21 Nisan 2004 tarihli 3/04 (D.3/2004) sayılı kararı.
Anayasa Mahkemesinin 26 Haziran 1987 tarihli 21/85 (D.9/87) sayılı kararı.
Anayasa Mahkemesinin 26 Haziran 2003 tarihli 24/2002 Sayılı (D.4/2003) sayılı kararı.
Anayasa Mahkemesinin 29 Haziran 1995 tarihli 9/93 (D. 5/95) sayılı kararı.
Yargıtayın 16 Şubat 2012 tarihli Hukuk 138/2011 (Dava No: 5960/2011), (D. 3/2012) sayılı kararı.
Yargıtayın 19 Haziran 2013 tarihli 44/2012 (D.4/2013) sayılı kararı.
Yüksek İdare Mahkemesinin 1 Temmuz 2016 tarihli YİM/İstinaf: 2/2016, (YİM Dava No:176/2015), (D.4/2016) sayılı kararı.