Defansif Tıp ve Defansif Tıp Konusunda Yapılan Akademik Çalışmalar Üzerine Bir Derleme

Tıp yazınında çok uzun süredir yer alan fakat son yıllarda önemi artmış olan defansif tıp; hekimlerin cezai müeyyide doğuracak davalardan kaçınmak, yaptıkları veya yapmadıkları işlemlerden dolayı tazminatla karşılaşmamak, mesleki sorumluluk sigorta poliçe primlerini arttırmamak, hastayı memnun etmek veya hasta tarafından herhangi bir şiddete maruz kalmamak gibi amaçlarla, hastanın teşhis ve tedavisi için gerekli olan tahlil ve tetkiklerin ötesine geçmesi veya malpraktis davasına konu olabilecek tıbbi işlemlerden kaçınması durumudur. Hekimler tıbbi gereklilikten ziyade kendini koruma güdüsüyle hareket etmektedirler. Defansif tıp sağlık bakım maliyetlerinde artışa sebebiyet verdiği gibi hastaların gereksiz tahlil ve tetkiklerle zarar görme riskini de içermektedir. Defansif tıp hakkında Türkiye’de yapılan çalışmalar son yıllarda artış göstermesine rağmen yeterli sayıda çalışma olmadığı görülmektedir. Bu çalışmada, defansif tıp konusunda yapılmış ulusal ve uluslararası literatürde yer alan çalışmalar incelenmiş, defansif tıbbın sebep ve sonuçları, maliyeti ve defansif tıbba etki eden faktörler ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede ilk olarak defansif tıp hakkında kavramsal çerçeve çizilmiş sonrasında konuya ilişkin ulusal ve uluslararası araştırmalardan bahsedilmiş ve son 5 yıl içinde defansif tıp konusunda yapılmış çalışmalar analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Defansif tıp, pozitif defansif tıp, negatif defansif tıp, hukuki sorumluluk

A Review Of Academic Studies on Defensive Medicine and Defensıve Medicine

Defensive medicine, which has been in the medical literature for a long time but has increased in importance in recent years; Defensive medicine is when physicians go beyond the analysis and tests required for the diagnosis and treatment of the patient or avoid medical procedures that may be subject to malpractice. The purpose of this is to avoid lawsuits that may lead to criminal sanctions, not to be compensated for the actions they have done or not done, not to increase their professional liability insurance policy premiums, to please the patient or to avoid any violence by the patient and their relatives. Here, physicians act with self-protection rather than medical necessity. Defensive medicine causes an increase in healthcare costs and includes the risk of patients being harmed by unnecessary tests and examinations. Although the studies on defensive medicine in Turkey have increased in recent years, it is seen that there are not enough studies. In this study, studies in the national and international literature on defensive medicine were examined, the causes and consequences of defensive medicine, its cost and the factors affecting defensive medicine were tried to be revealed. In this context, firstly, a conceptual framework about defensive medicine was drawn, then national and international research on the subject was mentioned and studies on defensive medicine in the last 5 years were analyzed.

Keywords:

Defensive medicine, positive defensive medicine, negative defensive medicine, legal responsibility,

PDF

___

Ali, A. A. A., Hummeida, M. E., Elhassan, Y. A. M., Wisal, W. O., Ahmed, M. A. A. ve Adam, G. K. (2016). Concept of defensive medicine and litigation among Sudanese doctors working in obstetrics and gynecology. BMC Medical Ethics. doi:10.1186/s12910-016-0095-3
Altındiş, S., Coşar, E., Atasoy, A. R., Akbaba, B., Şimşir, İ. ve Öz, S. (2019). Sağlık Uygulamalarında Defansif Tıp. Balıkesir Medical Journal, 3(1), 12–19. doi:10.33716/bmedj.480177
Assing Hvidt, E., Lykkegaard, J., Pedersen, L. B., Pedersen, K. M., Munck, A. ve Andersen, M. K. (2017). How is defensive medicine understood and experienced in a primary care setting? A qualitative focus group study among Danish general practitioners. BMJ Open, 7(12), 1–8. doi:10.1136/bmjopen-2017-019851
Aydaş, S. (2014). Hekimlerde Malpraktis Kaynaklı Defansif Tıp Davranışları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Beykent Üni-versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Dalı,. İstanbul.
Banaz, M. (2020). Heki̇mleri̇n defansi̇f tip ve tibbi̇ hata tutumlarinin i̇ncelenmesi̇. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacetepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Programı, Ankara.
Başer, A., Kolcu, G., Çığırgil, Y., Kadınkız, B. ve Öngel, K. (2014). İzmir Karşıyaka İlçesinde Görev Y apan Aile Hekimlerinin Defansif Tıp Uygulamaları ile İlgili Görüşlerinin Değerlendirilmesi Evaluation of the Opinions of Family Doctors Working in Izmir Karsiyaka District on Defensive Medical Practices. Smyrna Tıp Dergisi, 77, 16–24.
Baungaard, N., Skovvang, P., Assing Hvidt, E., Gerbild, H., Kirstine Andersen, M. ve Lykkegaard, J. (2020). How defensive medicine is defined and understood in European medical literature: Protocol for a systematic review. BMJ Open, 10(2), 1–4. doi:10.1136/bmjopen-2019-034300
Bergen, R. P. (1974). Medicolegal Rounds. JAMA: The Journal of the American Medical Association, 228(9), 1188. doi:10.1001/jama.1974.03230340076054
Bester, J. C. (2020). Defensive practice is indefensible: how defensive medicine runs counter to the ethical and professional obligations of clinicians. Medicine, Health Care and Philosophy, 23(3), 413–420. doi:10.1007/s11019-020-09950-7
Biçen, E. (2018). Tıpta Uzmanlık Öğrencilerinin Defansif Tıp Konusundaki Tutumlarının Araştırılması. Uzmanlık Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı, İzmir.
Catino, M. (2011). Why do Doctors Practice Defensive Medicine? The Side-Effects of Medical Litigation. Safety Science Monitor, 15(1), 1–12.
Göçen, Ö., Yılmaz, A., Aslanhan, H., Celepkolu, T., Tuncay, S. ve Dirican, E. (2018). Assistant Physicians Knowledge and Attitudes about Defensive Medical Practices, Work-Related Stress and Burnout Levels. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 12(2), 77–87. doi:10.21763/tjfmpc.432454
Hossein, D. ve Mina, M. (2018). Defensive Medicine : Ethical or Unethical ? A Case Study of Tehran University of Medical Sciences Hospitals. Journal of Public Health, 2(2). www.scientonline.org adresinden erişildi.
Kalkan, E., Özer, K., İzci, E. Ve Erdi, M. (2020). Beyin Ve Sinir Cerrahisi Uzmanlarının Tıbbi Uygulama Hatası Davaları Karşısında Defansif Tıp Uygulamalarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Journal of Healthcare Management and Leadership, (1), 54–69. doi:10.35345/johmal.726673
Kara, G. (2020). Sağlıkta Şiddet ve Defansif Tıp Uygulamaları Üzerine Nitel Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Samsun.
Kara, K. S. (2020). Edirne ’deki Birinci Basamak Hekimlerinin Defansif Tıp Uygulamaları Hakkında Bilgi ve Tutumları ve Bunun Klinik Pratiklerine Etkisi. (Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi), Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı,Edirne.
Kumtepe, V., Meral, O. ve Gönüllü, H. (2020). Smyrna Tıp Dergisi Araştırma Makalesi İzmir v e Çevre İllerde ki Acil Tıp Asistanlarının Defansif ( Çekinik ) Tıp Uygulama Düzeylerinin İncelen mesi The Evaluation of Defensive ( Recessive ) Medicine Practices of Emergency Medical Assistants in Izmir and , 1–10.
Localio, A. R., Lawthers, A. G., Bengtson, J. M., Hebert, L. E., Weaver, S. L., Brennan, T. A. ve Landis, J. R. (1993). Relationship Between Malpractice Claims and Cesarean Delivery. JAMA: The Journal of the American Medical Association, 269(3), 366–373. doi:10.1001/jama.1993.03500030064034
Lyu, H., Xu, T., Brotman, D., Mayer-Blackwell, B., Cooper, M., Daniel, M., … Makary, M. A. (2017). Overtreatment in the United States. PLoS ONE, 12(9), 1–11. doi:10.1371/journal.pone.0181970
Montanera, D. (2016). The importance of negative defensive medicine in the effects of malpractice reform. European Journal of Health Economics, 17(3), 355–369. doi:10.1007/s10198-015-0687-8
Morrison, M. C. . (1994). approached by. Journal of Royal Society of Medicine, 87(March), 127–128.
Mutlu, H, H. ve Mutlu, H, H. (2019). Hasta Şikayetlerinin Aile Hekimlerinin Defansif Tıp Davranışına Etkisi : İkincil Mağdurlar Aile Hekimleri mi ? Effects of Patient Complaints on Defensive Medicine Behavior of Family Physicians : Are Family Physicians the Second Victims ?, 0–3. doi:10.21673/anadoluklin.547289
Osti, M. ve Steyrer, J. (2017). A perspective on the health care expenditures for defensive medicine. European Journal of Health Economics. doi:10.1007/s10198-016-0848-4
Özata, M., Terlemez, A., Özer, K. ve Akkoca, Y. (2019). Defensive Dentistry: The Example of Konya. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 4(2), 179–188. doi:10.5336/healthsci.2018-63278
Özer, K. ve Aslan, Ş. (2020). Araştırma Makalesi Defansif Tıp Uygulamalarının Belirlenmesi: Karma Yöntem Araştırması 1. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 23(4), 639–664. https://orcid.org/0000-0003-2135-242X adresinden erişildi.
Pirol, M. (2018). Hekimlerin Karar Verme Algılarının Defansif Tıp Tutumları Üzerine Etkisinin Araştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Aanabilim Dalı, Konya.
Raposo, V. L. (2019). Defensive Medicine and the Imposition of a More Demanding Standard of Care. The Journal of legal medicine, 39(4), 401–416. doi:10.1080/01947648.2019.1677273
Reschovsky, J. D. ve Saiontz-Martinez, C. B. (2018). Malpractice Claim Fears and the Costs of Treating Medicare Patients: A New Approach to Estimating the Costs of Defensive Medicine. Health Services Research, 53(3), 1498–1516. doi:10.1111/1475-6773.12660
Rudey, E. L., Leal, M. do C. ve Rego, G. (2021). Defensive medicine and cesarean sections in Brazil. Medicine, 100(1), e24176. doi:10.1097/MD.0000000000024176
Saruhan, N., Gojayeva, G. ve Altindiş, S. (2018). Diş Hekimlerinin Defansif Tip Uygulamalari Konusunda Tutumlarinin Değerlendirilmesi. J Biotechnol and Strategic Health Res, 2(3), 165–173. https://orcid.org/0000-0002-8941-9523 adresinden erişildi.
Studdert, D. M., Mello, M. M., Sage, W. M., DesRoches, C. M., Peugh, J., Zapert, K. ve Brennan, T. A. (2005). Defensive medicine among high-risk specialist physicians in a volatile malpractice environment. Journal of the American Medical Association, 293(21), 2609–2617. doi:10.1001/jama.293.21.2609
Summerton, N. (1995). Positive and negative factors in defensive medicine: a questionnaire study of general practitioners. BMJ, 310(6971), 27–29. doi:10.1136/bmj.310.6971.27
Sun, Z., Lin, S. X. ve Wang, S. (2019). An Economic Model of Optimal Penalty for Health Care Workplace Violence. Inquiry (United States). doi:10.1177/0046958019884190
Tancredi, L. R. ve Barondess, J. A. (1978). The Problem of Defensive Medicine, 879–882. doi:10.1126/science.644329
Tebano, G., Dyar, O. J., Beovic, B., Béraud, G., Thilly, N. ve Pulcini, C. (2018). Defensive medicine among antibiotic stewards: The international ESCMID AntibioLegalMap survey. Journal of Antimicrobial Chemotherapy, 73(7), 1989–1996. doi:10.1093/jac/dky098
Toraman, A. ve Çarıkçı, İ. H. (2019). Defansif Tibbi Nedenleri̇ni̇n Heki̇m Gözüyle Değerlendi̇ri̇lmesi̇. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, (February 2019), 40–51. doi:10.21076/vizyoner.438697
U.S. Congress, O. of T. A. (1994). Defensive Medicine and Medical Malpractice. Hospital technology series, 13(15).
Ünal, Ö. (2020). Defansif Tıp Uygulamaları, Öncülleri ve Sonuçları. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi, İşletme Enstitüsü, Sakarya.
Virapongse, A., Bates, D. W., Shi, P., Jenter, C. A., Volk, L. A., Kleinman, K., … Simon, S. R. (2008). Electronic health records and malpractice claims in office practice. Archives of Internal Medicine, 168(21), 2362–2367. doi:10.1001/archinte.168.21.2362
Yahata, S. (2011). Center for Applied Ethics and Philosophy. A Study of Defensive Medicine in Japan, 175–186.
Yan, S. C., Hulsbergen, A. F. C., Muskens, I. S., van Dam, M., Gormley, W. B., Broekman, M. L. D. ve Smith, T. R. (2017). Defensive medicine among neurosurgeons in the Netherlands: a national survey. Acta Neurochirurgica, 159(12), 2341–2350. doi:10.1007/s00701-017-3323-9
Yeşiltaş, A. ve Erdem, R. (2018). Şiddet Ve Defansif Tıp Uygulamaları Üzerine Nitel Bir Çalışma. the Journal of Academic Social Sciences, 74(74), 486–500. doi:10.16992/ASOS.13871
Yılmaz, K., Polat, O. ve Begüm, K. (2014). Defansif Tıp Uygulamalarının Hukuksal Açıdan İncelenmesi. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 5.
Yorulmaz, M. ve Sabırlı, H. (2019). Sağlık Hizmetleri Arzında Defansif Tıp Ve Hekimlerin Karar Verme Algısı. Business & Management Studies: An International Journal, 7(2), 579–590. doi:10.15295/bmij.v7i2.1121
Zarei, E., Ashtar-Nakhaei, F., Daneshkohan, A. ve Zali, A. (2019). The first survey on defensive medicine among Iranian surgeons: prevalence and its related factors, 1–16. doi:10.21203/rs.2.10972/v1
Zhu, L., Li, L. ve Lang, J. (2018). The attitudes towards defensive medicine among physicians of obstetrics and gynaecology in China: A questionnaire survey in a national congress. BMJ Open, 8(2), 1–7. doi:10.1136/bmjopen-2017-019752