Uluslararası Sözleşmelerde Azınlık Hakları Sorunu ve Türkiye

Türkiye azınlıklar sorunu hakkında içten ve dıştan gün geçtikçe artan bir baskıya maruz kalmaktadır. Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne tam üyelik yolunda ilerlemesi de bu tartışmaya katkıda bulunmaktadır. Öte yandan, azınlıklar sorunu Türkiye’nin birlik ve bütünlüğü ile de yakından ilgilidir.Konunun Türkiye için fevkalade öneminden dolayı, azınlık hakkı sorununu uluslararası sözleşmeler bağlamında açıklamaya gayret ettik.Her ne kadar üzerinde anlaşılmış bir azınlık tanımı bulunmasa da, çalışmanın ilk bölümünde, azınlık kavramının sosyolojik ve hukukî manası ve konunun tarihî süreç içersinde gelişimi ele alınmıştır. İkinci başlık, azınlık hakları ve ödevleri ile azınlık haklarının sınıflandırılmasına ilişkindir.Çalışmanın en geniş bölümünü oluşturan Üçüncü Bölümde azınlık haklarının korunmasına yönelik uluslararası çalışmalar sorgulanmıştır. Söz konusu inceleme, Birinci Dünya Savaşı öncesi ve sonrası ile İkinci Dünya Savaşı sonrası azınlık haklarına ilişkin sözleşmeler şeklinde dönemlere ayrılarak yapılmıştır. İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemde akdedilen sözleşmeler, Birleşmiş Milletler Örgütü, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı ile Avrupa Birliği çatısı altında ayrı ayrı inceleme konusu olmuştur. Bölümün sonunda Avrupa Birliği Üyesi Devletler’de azınlıkların durumu gözden geçirilmiştir.Dördüncü başlık, Osmanlı İmparatorluğu içerisinde azınlıkların durumuna genel bir bakış ile başlamakta, Türkiye’de azınlıkların statüsü Lozan Antlaşması ve Avrupa Birliği Uyum Yasaları çerçevesinde ele alınarak tamamlanmaktadır.Çalışmanın sonunda, azınlık haklarının küreselleşme süreci ile bağlantılı olarak uluslararası politikada kullanılması ve bunun Türkiye için ne anlama geldiği tartışılmıştır

Anahtar Kelimeler:

Azınlık, Azınlıklar Sorunu, Azınlık Hakları, Azınlıkların Hukuki Statüsü

Turkey has been increasingly confronted with exterior and interior pressure on the minority problem. Turkey’s progress towards accession to Eorupean Union has contributed to the dispute. On the other hand, the minority problem is to much related to Turkey’s unification. Since, the significant value of the minority problem for Turkey, we tried to explain the minority rights in the frame of international conventions. Under the first title, in spite of the absence of a common definition, the sociological and legal meaning of the minority matter is brought up. Then the minority problem is loked over during the history. At the second title, the minority rights and duties and the classification of minority rights are summarized. Under the third title, which is the largest part of the study, the protection of the minorty rights in international law is questioned as devided into the subtitles. The international conventions on the minority rights, before The First War, after The First War and after The Second War are examined. The period after The Second War is presented by parting the subject to the conventions leaded by The United Nations, The Organization of Security Council Of Europe and The European Union. At the end of this part, with the situation of the minorities in the Europen Union Member Countries is shortly dealt. Under the fortht title, after a historical look over on the minorities in Ottoman Empire, the legal statue of the minorities in Turkey is examined in the frame of The Lausanne Agreement and the harmonisation codes for European Union acquise. At last, the use of minority rights in international politics and the meaning of this for Turkey are broght up under the concept of globalisation

Keywords:

Minority, Minority problem, Minority rights, The legal statue of the minorities,

PDF

___

Andrews, Peter Alford :Türkiye’de Etnik Gruplar, Türkçesi Mustafa Küpüşoğlu, Ant Yayınları, Weısbaden 1989
Bıyık, Mustafa : Küresel Bir Din Projesi Olarak Moonculuk, Birey Yayıncılık, İstanbul, 2002.
Çavuşoğlu,Naz : Uluslararası İnsan Hakları Hukukunda Azınlık Hakları, 2. Baskı, Su Yayınları, İstanbul, 2001.
GEMALMAZ Mehmet : İnsan Hakları Belgeleri (Bölgesel Sistemler), Alkım Yayınları, İstanbul, 1999.
Gölcüklü-Feyyaz Gözübüyük,A.Şeref : Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Turhan Kitapevi, 2. baskı, Ankara, 1998.
Gündüz, Aslan Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Teşkilatlar Hakkında Temel Metinler, 2.Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 1994.
Kaplan, Mehmet Ziya Gökalp Türkçülüğün Esasları, 2.Baskı, Ankara 1986.
Güler, Ali : Osmanlıdan Cumhuriyete Azınlıklar, TÜRKAR Türk Metal İş Sendikası Araştırma Bürosu, Ankara, 2003.
Helmreıch, Paul C : Sevr Düzeni, Büyük Güçler, Maşalar,Gizli Anlaşmalar ve Türkiye’nin Taksimi, Sabah Kitapları, Türkçesi Şerif Erol, İstanbul,1996.
İnaç, Zeri : Uluslararası Belgelerde Azınlık Hakları, Ütopya Yayınevi, Ankara, 2004.
Kapani, Münci : İnsan Haklarının Uluslararası Boyutları, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1991.
KURUBAŞ, Erol, : Asimilasyondan Tanınmaya Uluslararası Alanda Azınlık Sorunları ve Avrupa Yaklaşımı, s. IX., Asil Yayın Dağıtım, Ankara, 2004
Macar, Elçin : Cumhuriyet Döneminde İstanbul Rum Patrikhanesi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2003.
Meray, Seha L., : Lozan Barış Konferansı Tutanaklar Belgeler, Cilt: 1, Kitap: 1, Ankara, 1969.
Musulin, Janko : Hürriyet Bildirgeleri, Türkçesi Nemci Zeka, Belge Yayınları, İstanbul, 1983.
Nur, Rıza : Hayat ve Hatıratım II, İşaret Yayınları, İstanbul, 1992.
Oran, Baskın : Küreselleşme ve Azınlıklar, 4. Basım, İmaj Kitapevi, Ankara, 2001.
Parla, Refa :Belgelerle Sevr Tehlikesi Türkiye Cumhuriyeti’nin Uluslararası Temelleri Lozan Montrö, Türkiye’nin Komşuları ile İmzaladığı Başlıca Belgeler, Özdilek Matbaacılık, Lefkoşa,1987.
Pazarcı, Hüseyin Uluslararası Hukuk Dersleri, 2.Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 1990.
Şahin, M.Süreyya : Türkiye’de Patrikhaneler, İlke Yayıncılık, İstanbul, 2003.
Tezcan, Durmuş, Erdem, M.Ruhan, Sancaktar, Oğuz : Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Adalet Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2004.
Türkdoğan, Orhan : Etnik Sosyoloji, TİMAS Yayınları, İstanbul, 1999.
Ünal, Şeref : Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi , TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları No.89, TBMM Basımevi, Ankara, 2001.
Yavuz, Ahmet : Lozan Barış Konferansı Tutanakları, Dışişleri Bakanlığı, Ankara,1968. Avrupa Birliği Uyum Yasaları, T.C. Dışişleri Bakanlığı AB Genel Sekreterliği, Nisan, 2004. Yeni Bir Avrupa İçin Paris Yasası, Başbakanlık Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü, Ankara-1990.
Aytaç,Mehlika İnsan Hakları Yönünden Türkiye’de Azınlıkların Hukuki Durumu, Adalet Dergisi, T.C. Adalet Bakanlığı Yayınlar, Sayı 1, Ekim, 1999.
Çavuşoğlu, Naz Azınlık Nedir?, İnsan Hakları Yıllığı, Cilt 19-20, TODAİE, Ankara, 1998.
Çavuşoğlu, Naz Azınlık Hakları: Ulusal Azınlıkların Korunmasına İlişkin Çerçeve Sözleşme, Türkiye’de İnsan Hakları, TODAİE, Ankara, 2000.
Erdoğan, Birsen : Uluslararası Hukukta Azınlık Haklarının Korunması: BM ve Avrupa Sistemlerinin İncelenmesi,Türkiye’de İnsan Hakları, TODAİE, Ankara, 2000.
Gökçen, Alpkaya : Uluslararası İnsan Hakları Hukuku Bağlamında Azınlıklara İlişkin Bazı Gelişmeler, TODAİE İnsan Hakları Yıllığı Cilt 14, 1992.
Somersan, Semra : Türkiye’de Azınlık Hakları: Yasal ve Pratik Engeller, Türkiye’de İnsan Hakları, TODAİE, Ankara, 2000.
Tunç, Hasan; Bilir, Faruk : Cumhuriyet Dönemi Anayasalarımızda Milliyetçilik Anlayışı ve Atatürk Milliyetçiliği, Prof.Dr.İhsan Tarakçıoğlu’na Armağan, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ankara, 1998.