TAŞINIR KÜLTÜR VARLIKLARININ HUKUKA UYGUN BİR BİÇİMDE DEVREDİLEBİLMELERİ AÇISINDAN TÜRK HUKUKUNDA KABUL EDİLEN YÖNTEMLER

Taşınır kültür varlıkları; insanlar tarafından belirli amaçlara yönelik olarak emek verilerek oluşturulan gelecek kuşaklara aktarılması gerekli taşınabilir eserlerdir. Türk hukuku açısından söz konusu kültür varlıkları, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu açısından korunması gerekli olanlar ve bu kapsamda olmayanlar şeklinde ikiye ayrılmaktadır. İlgili Kanun kapsamında olmayan kültür varlıkları üzerinde yurt içinde herhangi bir sınırlamaya tabi olmadan tasarrufta bulunabilmek mümkündür. Ancak Kanun kapsamında korunması gerekli olduğu tespit edilen kültür varlıkları bakımından çeşitli koruma tedbirleri öngörülmüştür. Söz konusu tedbirler kapsamında kültür varlıklarının el değiştirebilmesi bakımından da bazı yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda çalışmada, taşınır kültür varlıklarının hukuka uygun bir şekilde devredilebilmeleri açısından kabul edilen yöntemler ve uyulması gereken yükümlülükler ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Taşınır kültür varlığı, tasnif ve tescil, kültür varlığı ticareti ruhsatı, koleksiyonerlik, özel müzeler

Recognized Methods for Lawful Transfer of the Movable Cultural Properties in Turkish Law

Movable cultural properties are portable artifacts, which have been made by humans for certain purposes and which need to be passed on to future generations. With regard to Turkish law, the aforementioned cultural properties are divided into two categories as those that need to be protected under the Law on the Protection of Cultural and Natural Property numbered 2863 and those that are not covered in this scope. It is possible to dispose of the cultural properties that are not within the scope of the relevant law, without being subject to any restrictions in the domestic market. However, several protection measures have been stipulated for those that are identified as cultural properties to be protected. As part of the measures envisaged, certain obligations must also be fulfilled in order for cultural assets to be transferred. In this context, the methods recognized and the obligations to be complied with as to the transfer of movable cultural properties in accordance with the law are discussed within this study.

Keywords:

Movable cultural property, classification and registration, licence of trading cultural property,

PDF

___

Akipek S, Ulusal ve Uluslararası Hukuk Açısından Kültür Malları, 1. Baskı, Turhan Kitabevi, 1999.
Aydos O, “Taşınır Kültür Varlığı Koleksiyonculuğuna İlişkin Değerlendirmeler”, Ankara Barosu Dergisi, 66 (4), 2008, s. 62-75.
Carstens A M/Varner E, Intersections in International Cultural Heritage Law, Oxford University Press, 2020.
Ceylan Ü, Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları Kaçakçılığı Suçu (Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu m.32, 68), MÜSBE, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2008.
Chechi A, “When Private International Law Meets Cultural Heritage Law - Problems and Prospects”, in Andrea Bonomi, Gian Paolo Romano (eds.), Yearbook of Private International Law Vol. XIX - 2017/2018, 2018, s. 269-294.
Chouinard A, “Legislation en matiere de biens culturels en droit Francais et en droit Quebecois”, Les Cahiers de droit, 16 (2), 1975, s. 431-458.
Çolak N İ, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Hukuku, 2. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, 2015.
Ersöz K, Türk İdare Hukuku Kapsamında Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, 2017.
Gerstenblith P, “Identity and Cultural Property: The Protection of Cultural Property in the United States”, Boston University Law Review, 75 (1), 1995, s. 559-688.
Gündel A, Açıklamalı-İçtihatlı Eski Eserler Hukuku, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 1996.
Kanadoğlu S, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Hukuku, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2007.
Kanbur M N, Kültür ve Tabiat Varlıklarının Yurt Dışına Çıkarılma Yasağına Muhalefet Suçu (KvTVKK m.32 ve m.68), DEÜSBE, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2007.
Karaduman H, “Kültür Varlığı Ticaretinde Belgelendirmenin Gerekliliği”, İdol Arkeologlar Derneği Dergisi, 7 (25), s. 20-28.
Katoğlu T, Ceza Hukuku ve Kültür Varlıkları, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2017.
MacLean M, Cultural Heritage in Asia and the Pacific: Conservation and Policy, Getty Publications, 1993.
Mumcu A, “Eski Eserler Hukuku ve Türkiye”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 26 (3), 1969, s. 45-78.
Niec H, “Legislative Models of Protection of Cultural Property”, Hastings Law Journal, 27 (5), 1976, s. 1089-1122.
Özel S, “Türk Hukukunda Kültür Varlıklarının Mülkiyeti”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 24 (1), 2018, s. 215-238.
Özel S, Uluslararası Alanda Kültür Varlıklarının Korunması, 1. Baskı, Alkım Yayınları, 1998.
Prott L/O'Keefe P, “Cultural Heritage or Cultural Property?”, International Journal of Cultural Property, 1 (2), 1992, s. 307-320.
Prott L/O'Keefe P, Handbook of National Regulations Concerning the Export of Cultural Property, Unesco, 1988.
Reichelt G, “International Protection of Cultural Property”, Uniform Law Review, 13 (1), 1985, s. 43-153.
Saba H/Salamé N G, The Protection of Movable Cultural Property: Compendium of Legislative Texts, Vol. I, United Nations Educational, 1984.
Saba H/Salamé N G, The Protection of Movable Cultural Property: Compendium of Legislative Texts, Vol. II, United Nations Educational, 1984.
Sancakdar O/Yağcı P/Taşyıldız Ş/Çırak E, Kültür ve Tabiat Varlıkları Hukuku, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, 2021.
Shyllon F, "Cultural Heritage and Intellectual Property: Convergence, Divergence, and Interface" in Logan Máiréad, Nic Craith, Ullrich Kockel (eds.), A Companion to Heritage Studies, 2015, s. 55-68.
Stamatoudi I, Cultural Property Law and Restitution: A Commentary to International Conventions and European Union Law, Edward Elgar Publishing, 2011.
Şimşek S, “Mülkiyet Hakkının Kapsamı, Sınırlandırma Nedenleri ve Şartları Açısından 1982 Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi: Karşılaştırmalı Bir Analiz –I”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 91, 2011, s. 181-228.
Umar B/Çilingiroğlu A, Eski Eserler Hukuku, 1. Baskı, Ankara Üniversitesi Basımevi, 1990.
Ülgen M, Kültür ve Tabiat Varlıklarının Ticareti ve Yurtdışına Çıkarılması Suçları (KTVKK m. 67/2, 67/3, m. 68), 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, 2020.
Voudouri D, “Law and the Politics of the Past: Legal Protection of Cultural Heritage in Greece”, International Journal of Cultural Property, 17 (3), 2010, s. 547-568.
Voulgaris l, “Les principaux problemes souleve's par I'unification du droit regissant les biens culturels”, Revue de droit uniforme, 8 (1-2), 2003, s. 541-550.
Woodhead C, “Cultural Heritage Principles and Interference with Property Rights”, Cambrian Law Review, 42, 2011, s. 52-68.
Yağcı A/Taş R/Kılıç T, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu (Açıklamalı-İçtihatlı), 2. Baskı, Adalet Yayınevi, 2016.