Barcelona Traction Davası ve Uluslararası Hukuka Etkisi

Uluslararası hukuk doktrininde, şirketlerin ve şirket hissedarlarının ülkesinde ticari faaliyet yürüttükleri yabancı bir devlete karşı korunmaları ve özellikle bunların vatandaşlığında bulunduğu devletin bunlar adına diplomatik himaye sağlaması konusu ile herkese karşı ileri sürülebilen yükümlülüklerin (erga omnes) söz konusu olduğu hemen her durumda Barcelona Traction Davası’na başvurularak bir açıklama ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Benzer açıklamalar, uluslararası hukukta yabancı yatırımların korunması konusu gündeme geldiğinde de karşımıza çıkmaktadır. Doktrinde genellikle bahsi geçen konular, diplomatik himaye, erga omnes yükümlülük veya yabancı yatırımların korunması şeklinde başlıklar açılarak incelenmekte, Barcelona Traction Davası’na ise sadece ilgili oldukça veya yeri geldikçe göndermede bulunulmaktadır. Uluslararası hukukta diplomatik himaye, erga omnes yükümlülükler, yabancı yatırımların korunması ve diğer uluslararası hukuk kuralları açısından ortaya çıkardığı önemli etkiler nedeniyle burada yöntem olarak doktrinde yapılan genel çalışmaların aksine, doğrudan Barcelona Traction Davası ele alınmış ve bu dava, uluslararası hukuk kuralları açısından ortaya çıkardığı etkiler yönüyle baştan sona değerlendirilmiştir. Böylece, davanın söz konusu uluslararası hukuk kurallarına etkisi ve bu etkinin günümüzde ne şekilde varlığını sürdürdüğü ortaya konulmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler:

Barcelona Traction Davası, diplomatik himaye, erga omnes, jus cogens, uluslararası yabancı yatırım, hakkaniyet

THE CASE OF BARCELONA TRACTION AND ITS EFFECT ON INTERNATIONAL LAW

In international law doctrine, when it is argued that the protecting the rights of companies and companies’ shareholders against foreign country in which they trade and especially the subject of diplomatic protection of their own countries, writers frequently try to make an explanation about these issues by referring to Barcelona Traction Case. Similar explanations can be made in international law when taken into account protecting foreign investment and obligation which can be claimed to everyone (erga omnes). Although these subjects in doctrine usually are * Dr., Başbakanlık Uzmanı, Başbakanlık, ya.soyler@hotmail.comdirectly argued out as diplomatic protection, erga omnes obligation or protecting of foreign investment; Barcelona Traction Case is taken into consideration when only it is involved and it is discussed only superfi cially. On the contrary this methodology, as a result of its important effects in international law, the Barcelona Traction Case is directly dealed in this article and its effects evaluated completely. Thereby, we try to reveal its infl uence in international law and how its infl uence carries on nowadays

Keywords:

The Case of Barcelona Traction, diplomatic protection, erga omnes, jus cogens, international foreign investment, equity,

PDF

___

AKEHURST, Michael, A Modern Introduction to International Law, Sixth Edition, Unwin Hyman, London, 1987.
AKİPEK, Serap, “Türk Mevzuatının Onaylanan Uluslararası Antlaşmalar ile Uyumlaştırılması Sorunu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 48, S. 1-4, 1999, s. 15-22.
AKKUTAY, Ali İbrahim; Diplomatik Koruma ve İnsan Hakları İlişkisi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013.
AKKUTAY, Berat Lale, “Devletin Jus Cogens Normlara Aykırı Fiillerinden Dolayı Hukuki Yargı Bağışıklığı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 113, 2014, s. 99-125.
AYBAY, Rona, Vatandaşlık Hukuku, 6. Bası, Aybay Yayınları, İstanbul, 2003.
BASSIOUNI, M. Cherif, “International Crimes: Jus Cogens and Obligatio Erga Omnes”, 59 Law and Contemporary Problems, Autumn 1996, s. 63-74.
BAŞLAR, Kemal, “Uluslararası Hukukta Erga Omnes Kavramı”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan, Yıl: 22, Sayı:2, 2002, s. 75-107.
BİLGE, A. Suat, Tebaanın Yabancı Memleketlerde Diplomatik Himayesi, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No: 33- 15, Ankara, 1953.
BOZKURT, Enver, KÜTÜKÇÜ, M. Akif, POYRAZ, Yasin, Devletler Hukuku, Genişletilmiş 4. Baskı, Asil Yayın Dağıtım, Ankara, 2004.
BROWNLIE, Ian, Principles of Public International Law, Second Edition, Clarendon Press-Oxford, 1973.
CAFLISCH, Lucius C., “The Protection of Corporate Investment Abroad In The Light of The Barcelona Traction Case”, Zeitschrift für auslandisches öffentliches Recht und Völkerrecht, Stuttgart, Berlin (etc.), 1971, 31, 1-2, s. 162-196, http://www.zaoerv.de/31_1971_1_2_a_162_196. pdf, (Erişim Tarihi: 10.07.2015).
DE WET, Erika, “Jus Cogens and Obligations Erga Omnes”, Dinah Shelton (Ed.), The Oxford Handbook on Human Rights, January 15, 2013, s. 541 - 561, http://ssrn.com/abstract=2279563, (Erişim Tarihi: 9.1.2015).
DENK, Erdem, “Uluslararası Andlaşmalar Hukukunda Jus Cogens Kurallar”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 56-2, s. 43-70.
DOĞAN, İlyas, Devletler Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, 2008.
DOST, Süleyman; Yabancı Yatırım Uyuşmazlıkları ve Icsid Tahkimi, Asil Yayın Dağıtım, 1. Baskı, Ankara, 2006, s. 122-123.
DUMBERRY, Patrick, “The Legal Standing of Shareholders Before Arbitrial Tribunals: Has Any Rule of Customary International Law Crystallised?”, Michigan State Journal of International Law, Vol. 18:3, 2010, s. 353-374.
EDİS, Seyfullah, “Hukukun Uygulanmasında Yargıca Tanınmış Takdir Yetkisi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 30, Sayı: 1-4, Ankara, 1973, s. 169-196.
GÖÇER, Mahmut, “Uluslararası İnsan Hakları Hukuku ve Diplomatik Himaye Hakkı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 57, S. 4, 2008, s. 219-236.
GÖÇER, Mahmut, “Uluslararası Hukuk ve Uluslararası Anayasa Kavramı”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 57-2, s. 1-16.
GÜNDÜZ, Aslan, Milletlerarası Hukuk Temel Belgeler Örnek Kararlar, 4. Bası, Beta, İstanbul, 2000.
HARRIS, D. J., Cases and Materials on International Law, Sixth Edition, London, Sweet&Maxwell, 2004.
IŞIK, Olcay, “Uluslararası Hukukta Yatırım Kavramı: Antlaşmalar Temelinde Bir Değerlendirme”, Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt 7, Sayı 28, 2011, s. 125-145.
KAYA, Talat, “Uluslararası Hukuk Bölünüyor mu? Uluslararası Hukukun Genişlemesi ve Farklılaşmasından Kaynaklanan Zorluklar”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 61 (1), 2012, s. 149-173.
KARAKOÇ, İrem, “Uluslararası Hukukta Emredici Kural (Jus Cogens=Peremptory Norms) Olgusuna Tarihsel Bir Yaklaşım”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 1, 2006, s. 87-122.
MCCORQUODALE, Robert, DIXON, Martin, Cases and Materials on International Law, Fourth Edition, Oxford University Press, 2003.
MERAY, Seha L., Uluslararası Hukuk ve Uluslararası Örgütler, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1977.
MOROĞLU, Erdoğan, “Anonim Ortaklıkların Tabiiyeti ve Tanınması”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan, Yıl. 22, Sayı. 2, 2002, s. 413-419.
NELSON, Timothy G., “When The Lights Went Out: The Strange Death and Stranger Afterlife of the Barcelona Traction Case”, The Paris Journal of International Arbitration, 2011-4, s. 939-971.
ÖZKÖK, Gülriz, “Hukuki Belirsizlik Problemi Üzerine”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 51, S. 2, 2002, s. 1-18.
PAZARCI, Hüseyin, Uluslararası Hukuk, Gözden Geçirilmiş 10. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2011.
PERGANTIS, Vasileios, “Towards a ‘Humanization’ of Diplomatic Protection?”, ZaöRV 66, 2006, s. 351-397.
POLITIS, Nicolas, (Çev. İlhan Lütem), “Devletlerarası Nizamda Ferdin Mevkii”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 1946, Cilt: 3, Sayı: 1, s. 199-213.
SHAW, Malcolm N., International Law, Fifth Edition, Oxford University Press, 2003.
SLOMANSON, William R., Fundamental Perspectives on International Law, Fifth Edition, Thomson Wadsworth, 2007.
TAMS, Christian J., Enforcing Obligations Erga Omnes In International Law, Cambridge University Press, New York, 2007.
TAMS, Christian J. / TZANAKOPOULOS, Antonios, “Barcelona Traction at 40: The ICJ as an Agent of Legal Development”, Leiden Journal of International Law, 23 (4), 2010, s. 781-800.
THIRLWAY, Hugh, “The Sources of International Law”, Editör: Malcolm D. EVANS, International Law, First Edition, Oxford University Press, s. 117-144.
TOLUNER, Sevin, Milletlerarası Hukuk Dersleri Devletin Yetkisi, İstanbul Üniversitesi Yayınlarından No: 2613, Hukuk Fakültesi No: 587, İstanbul, 1979.
TOPSOY, Fevzi, “Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasında ‘Hakkaniyet İlkesi’ ve Dağıtıcı Adaletin Sağlanmasındaki Rolü”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, http://www.anadolu.edu.tr/sites/ default/files/files/17.pdf, (Erişim Tarihi: 11.02.2015), s. 191-203.
VICUNA, Francisco Orrego, “Changing Approaches to the Nationality of Claims in the Context of Diplomatic Protection and International Dispute Settlement”, http://www.arbitration-icca.org/, (Erişim Tarihi: 11.01.2015), s. 1-31.
YARWOOD, Lisa, State Accountability Under International Law Holding States Accountable For a Breach of Jus Cogens Norms, Routledge, London and New York, 2012.
ZEMANEK, Karl, “New Trends in the Enforcement of Erga Omnes Obligations”, in. Max Planck Yearbook of United Nations Law, Ed. Jochen A. Frowein, Rüdiger Wolfrum, Vol. 4, 2000, s. 1-52.
Charter of The United Nations, 24 October 1945
https://treaties.un.org/doc/publication/ctc/uncharter.pdf, (Erişim Tarihi: 28.1.2015).
Draft Articles on Diplomatic Protection
http://legal.un.org/ilc/texts/instruments/english/draft%20 articles/9_8_2006.pdf, (Erişim Tarihi: 03.07.2015)
Draft Articles on Responsibility of States For Internationally Wrongful Acts, http://legal.un.org/ilc/texts/instruments/english/draft%20 articles/9_6_2001.pdf, (Erişim Tarihi: 09.07.2015).
Statute of The International Court of Justice, 24 October 1945, http:// www.icj-cij.org/documents/?p1=4&p2=2, (Erişim Tarihi: 03.07.2015).
Vienna Convention on Consular Relations, 24 April 1963
http://www.mfa.gov.tr/data/Kutuphane/MultilateralConventions/ ViennaConventiononConsularRelations.pdf, (Erişim Tarihi: 13.07.2015).
Vienna Convention on The Law of Treaties, 23 May 1969, No. 18232, https://treaties.un.org/doc/Publication/UNTS/Volume%201155/volume- 1155-I-18232-English.pdf, (Erişim Tarihi: 03.07.2015).
Case Concerning Ahmadou Sadio Diallo, (Republic of Guinea v. Democratic Republic Of The Congo), Judgment, ICJ Reports, 30 November 2010, http://www.icj-cij.org/docket/files/103/16244.pdf, (Erişim Tarihi: 10.07.2015).
Case Concerning Application of The Convention on The Prevention and Punishment of The Crime of Genocide (Bosnia and Herzegovina v. Yugoslavia), Preliminary Objections, Judgment of 11 July 1996, http://www. icj-cij.org/docket/files/91/7349.pdf, (Erişim Tarihi: 15.07.2015).
Case Concerning East Timor (Portugal v. Australia), Judgment of 30 June 1995, http://www.icj-cij.org/docket/files/84/6949.pdf, (Erişim Tarihi: 15.07.2015).
Case Concerning Elettronica Sicula S.p.A. (ELSI) (United States of America v. Italy), Judgment of 20 July 1989, http://www.icj-cij.org/docket/ files/76/6707.pdf, (Erişim Tarihi: 15.07.2015).
Case Concerning The Barcelona Traction, Light and Power Company, Limited, (Belgium v. Spain), Second Phase, Judgment, ICJ Reports 1970, http://www.icj-cij.org/docket/files/50/5387.pdf, (Erişim Tarihi: 23.1.2015).
Nottebohm Case, (Liechtenstein v. Guatemala), Second Phase, Judgment of April 6th, 1955, http://www.icj-cij.org/docket/files/18/2674.pdf, (Erişim Tarihi: 14.07.2015).
LaGrand Case (Germany v. United States of America), Judgment of 27 June 2001, http://www.icj-cij.org/docket/files/104/7736.pdf, (Erişim Tarihi: 13.07.2015).