Hacer Doğan VARAN, Olgun DENİZ, Süheyla KAYA, Muhammet Cemal KIZILARSLANOĞLU, Berna GÖKER

Geriatri Polikliniğine Başvuran Yaşlı Hastalarda Erişkin Aşılama ve Kanser Taraması Farkındalığı

Giriş Bu çalışmanın amacı geriatrik hastaların kanser taraması ve erişkin aşılanma konusundaki farkındalığını ve bu hizmetlerden faydalanma oranlarını değerlendirmektir. Gereç ve yöntem Bu çalışmaya, geriatri polikliniğine başvuran, 65 yaş ve üstü 210 hasta dahil edildi. Kanser taraması ve erişkin aşılanma farkındalığını değerlendiren iki anket uygulandı. İstatistiksel analiz için SPSS 16 versiyonu kullanıldı. Bulgular Hastaların % 81'i erişkin aşılanma hakkında bilgi sahibi olduğunu ifade etti ancak en az bir aşı ile aşılama oranı % 46 olarak saptandı. En çok bilinen ve uygulanan aşı influenza (sırasıyla % 61 ve % 40) idi. Erişkin aşılama daha önce hastaların % 55'ine hiç önerilmemişti. Aşı önerilen hastaların, sadece %28’ine doktoru tarafından önerilmişti. Hastalara “yetişkin aşılama yararlı mıdır? sorusuna “Yararlıdır” yanıtı verenler % 74'tü. Tüm hastaların % 67'si kanser taraması hakkında fikir sahibi idi. Bunların % 31'i televizyon veya radyo, % 24'ü doktor, % 20'si akraba veya komşularından bilgi edinmişti. Tarandığı bilinen en yaygın üç kanser; meme, akciğer ve barsaktı (sırasıyla % 33, % 32 ve % 22). Hastalara “hiç kanser taraması yaptınız mı?” sorusuna; Hastaların % 33'ü “Evet” yanıtını verdi. Bununla birlikte, kanser tarama yöntemleri tek tek sorgulandığında en az bir tür kanser tarama yönteminin uygulanmış olma oranı % 60'dı. En sık uygulanan üç kanser tarama aracı mamografi, gaitada gizli kan testi, pap-smear ve kolonoskopi idi (sırasıyla% 33; % 27; % 22; % 22). Hastaların % 89'u kanser taramasının gerekli ve yararlı olduğunu düşünmekteydi. Sonuç: Yaşlı hastaların, yetişkin aşılama ve kanser taraması hakkında yeterli bilgi sahibi olmadıkları ve bu hizmetlerinden faydalanma oranlarının düşük olduğu gözlendi.

Anahtar Kelimeler:

Erişkin aşılama, kanser taraması, farkındalık, yaşlı

PDF

___

Engin S. Yaşlılarda koruyucu hekimlik. Türk Aile Hekimligi Dergisi 2005; 9: 79-84.
Tomczyk S, Bennett NM, Stoecker C et al. Use of 13-valent pneumococcal conjugate vaccine and 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine among adults aged >/=65 years: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2014; 63: 822-825.
Grohskopf LA, Sokolow LZ, Broder KR et al. Prevention and Control of Seasonal Influenza with Vaccines: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices-United States, 2018-19 Influenza Season. MMWR Recomm Rep 2018; 67: 1-20.
McCormack PL. Reduced-antigen, combined diphtheria, tetanus and acellular pertussis vaccine, adsorbed (Boostrix(R)): a review of its properties and use as a single-dose booster immunization. Drugs 2012; 72: 1765-1791.
Hales CM, Harpaz R, Ortega-Sanchez I et al. Update on recommendations for use of herpes zoster vaccine. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2014; 63: 729-731.
Smith RA, Cokkinides V, Brawley OW. Cancer screening in the United States, 2012: A review of current American Cancer Society guidelines and current issues in cancer screening. CA Cancer J Clin 2012; 62: 129-142.
Suheyla Aydogmus BBY, Yeter Ekmekci, Tuncay Kerman, Nuran Dilli, Ali Pekcan Demiröz. Geriatrik Yaş Grubunda İnfluenza ve Pnömokok Aşılamasının Farkındalık Oranları. Flora 2010; 15(4):165-169.
Buchwald D, Sheffield J, Furman R et al. Influenza and pneumococcal vaccination among Native American elders in a primary care practice. Arch Intern Med 2000; 160: 1443-1448.
Joon Lee T, Hayes S, Cummings DM et al. Herpes zoster knowledge, prevalence, and vaccination rate by race. J Am Board Fam Med 2013; 26: 45-51.
Kwon DS, Kim K, Park SM. Factors associated with influenza vaccination coverage among the elderly in South Korea: the Fourth Korean National Health and Nutrition Examination Survey (KNHANES IV). BMJ Open 2016; 6: e012618.
Chen CH, Wu MS, Hsu WY et al. Determinants of influenza vaccination in older adults: A nationwide community-based study in Taiwan. Geriatr Gerontol Int 2017; 17: 2396-2402.
Schneeberg A, Bettinger JA, McNeil S et al. Knowledge, attitudes, beliefs and behaviours of older adults about pneumococcal immunization, a Public Health Agency of Canada/Canadian Institutes of Health Research Influenza Research Network (PCIRN) investigation. BMC Public Health 2014; 14: 442.
Serhat Pirinççi CB, Pınar Okyay. Patients admitted to tertiary health care center colorectal cancer screening program awareness study. TAF Preventive Medicine Bulletin 2015; 14.
Bal MD. Kadınların pap smear testi yaptırma durumlarının sağlık inanç modeli ölçeği ile değerlendirilmesi. In. http://hdl.handle.net/11424/4104: 2014.
Ayla Açıkgöz RÇ, Hülya Ellidokuz. Determination of Knowledge and Behavior of Women Working at a Hospital on Breast Cancer Early Detection Methods, and Investigation of Efficiency of Planned Education. J Breast Health 2015; 11: 31-8