Osmanlıdan Günümüze Vatandaşlık Anlayışı
Osmanlı İmparatorluğu’nda vatandaşlık anlayışı, II. Meşrutiyet dönemine kadar “Osmanlılılık” ideolojisi temeline dayanmaktaydı. 1908’de II. Meşrutiyetle birlikte merkezi bir ulus devlet yaratılması hedeflenmiş ve ilk defa cemaatten topluma geçişin bir göstergesi olarak vatandaşlık kurumu ortaya çıkmıştır. Cumhuriyetin ilanını izleyen dönemde Osmanlılık fikri yerini “Türkçülük” fikrine bırakmış, vatandaşlık kavramı giderek daha milli bir çizgiye çekilmeye başlanmış, yasal düzenlemelerde milliyetçi vurgu açıkça ön plana çıkarılmıştır. 1961 Anayasası ile milliyetçi söylemden uzaklaşılmaya çalışılsa da çok partili dönemdeki uğraşlar dahi vatandaşlık anlayışını olması gereken demokratik ve eşit vatandaşlık çizgisine ulaştırmaya yetmemiştir. Bu makale ile vatandaşlık kavramının Osmanlı’dan günümüze kadar geçirdiği serüven gözler önüne serilerek günümüzde hala devam eden vatandaşlık konusundaki tartışmalar ve çözüm arayışlarına bir ışık tutmak amaçlanmıştır.
The Concept Of Citizenship From The
Ottoman Empire To Current Times
The concept of citizenship in Ottoman Empire was based on “ottomanism ideology” untill the Second Constitutional Monarchy. In 1908, with the Second Constitutional Monarchy, a creation of a centralized nation-state was targeted and, for the first time, a citizenship organization was born as a sign of transit from “congregation” to “community”. In the following years after the declaration of the Republic, “ottomanism ideology” gave way to “turkism ideology”, the citizenship concept was started to bring to a more nationalist point and the nationalist emphasis was taken clearly to the forefront. Although there was an attempt to move away from the nationalist expression via the 1961 Constitution and the efforts in multi-parties period, it was not able to bring the concept of citizenship to a standart of democratic and equal citizenship concept. This article aims to sheed light on the continuing discussion and research for results related to citizenship while the history of the concept of citizenship from Ottoman Empire to current times is brought into sharp relief.