İlaçta Zorunlu Patent Lisansı

Türk hukuku uyarınca ilaçlar patent korumasından yararlanmaktadır. İlaçların patent korunmasından yararlanmaları imkânı hukuk sistemimize Fikri Mülkiyet Haklarının Ticaretle Bağlantılı Yönlerine Dair Anlaşma (TRIPS) ile beraber girmiştir. İlaçlar aynı zamanda zorunlu lisans uygulamalarına da konu olabilmektedir. Zorunlu lisansa ilişkin hükümler 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de (551 sayılı KHK) düzenlenmiştir. Buna karşılık ilaçların zorunlu patent uygulamalarına konu olmaları bakımından uluslararası düzenlemeler 551 sayılı KHK’dan farklı bazı hükümler içermektedir. Özellikle ilaçlara erişim güçlüğü çeken ülkelerin bu ilaçlara erişimlerinin önündeki engellerin kamu sağlığı mülahazasıyla kaldırılmasının yolunu açan Doha Deklarasyonu ve 30 Ağustos 2003 Kararı, ilaçta zorunlu patent lisansı uygulaması bakımından öncü düzenlemeler olmuştur. Türkiye de TRIPS metnini kabul eden bir üye ülke olarak Doha Deklarasyonu ve 30 Ağustos 2003 Kararı ile getirilen evrensel ilkeler ve insani düşünceler ile uyumlu düzenlemeler geliştirmek zorundadır. Bu düzenlemeleri kabul ettiğini deklare eden Türkiye bakımından yapılması gereken, kabul edilen sisteme uygun yasal bir zemin oluşturmaktır.

Compulsory Patent Licensing For Pharmaceuticals

Pharmaceuticals are granted patent protection under Turkish Law. This protection is adopted under the guidance of the Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights (TRIPS). Pharmaceuticals are also subject to compulsory licensing. Provisions regarding compulsory licensing are issued by the Decree-Law No. 551 on the Protection of Patent Rights (Decree-Law No. 551). However, in terms of compulsory licensing of pharmaceuticals, international regulations embrace some provisions other than those accepted by the Decree-Law No. 551. In particular, the Doha Declaration which opens the way for some countries experiencing difficulties accessing pharmaceuticals to eliminate these obstacles by means of the notion of public health and the 30 August 2003 WTO Decision are thee pioneering regulations with respect to compulsory licensing of pharmaceuticals. As one of the contracting parties of TRIPS, Turkey is obliged to make arrangements in accordance with universal principles and humanistic notions prescribed by the Doha Declaration and the 30 August 2003 WTO Decision. As Turkey has declared to accept the international regulations, it has to provide a legal basis much more adequate to the system accepted.