GREV VE LOKAVT YASAKLARI

Demokratik ülkelerin en önemli özelliklerinden biri, kişilere menfaatlerini korumaları için hak tanımalarıdır. İş hukuku kapsamında baktığımızda, iş sözleşmelerinin taraflarına yani işçi ve işverenlere tanınmış önemli haklardan biri grev ve lokavttır. Ülkemizde bu haklar Anayasa ile güvence altına alınmıştır. Grev, işçilerin sosyal ve ekonomik haklarını korumak ve geliştirmek için işverene karşı kullandıkları bir haktır. Lokavt ise işverenin greve giren işçilere karşı kendi menfaatini korumak için kullanabileceği savunma niteliğinde bir haktır. Ancak grev ve lokavt sınırsız nitelikte değildir. Çünkü bazı grev veya lokavt hallerinde sadece işverenlerin veya işçilerin ekonomik çıkarları değil; üçüncü şahısların güvenlik ve sağlık gibi korunması gereken haklı menfaatleri, hatta kamu yararı da ağır olarak zedelenebilir. İşte bu gibi durumlarda grev ve lokavtın yasaklanması gündeme gelir. Belirtmek gerekir ki lokavt, greve bağlı olarak kullanılan bir hak olduğu için grev için getirilen yasaklar lokavt için de uygulanacaktır. Çağdaş hukuk sistemlerinde bu hakların kullanılması için taraflara en geniş biçimde olanak sağlayacak düzenlemeler yapılmaktadır. Ülkemizde de özellikle 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ile daha özgürlükçü bir şekilde grev ve lokavt hakkı tanınmaya çalışılmıştır. Bu nedenle de grev ve lokavt yasaklarının olduğu iş ve işyerleri azaltılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

grev, lokavt, kanuni grev, kanuni lokavt, grev ve lokavt yasakları, strike, lockout, legal strike, legal lockout, strike and lockout prohibitions

STRIKE AND LOCKOUT PROHIBITIONS

One of the most important features of democratic countries is that they give people the right to protect their interests. When we look at the scope of labour law, one of the important rights granted to the parties of labour contracts, namely workers and employers, is strike and lockout. In our country, these rights are guaranteed by the Constitution. Strike is a right that workers use against the employer to protect and improve their social and economic rights. Lockout, on the other hand, is a defensive right that the employer can use to protect its own interests against workers who go on strike. However, strikes and lockouts are not unlimited. Because in some cases of strike or lockout, it is not only the economic interests of employers or workers; the legitimate interests of third parties that need to be protected, such as safety and health, and even the public interest may be severely damaged. It is in such cases that the prohibition of strikes and lockouts comes to the agenda. It should be noted that, since lockout is a right that is exercised in connection with the strike, the bans imposed on strikes will also apply to lockouts. In contemporary legal systems, arrangements are made to allow the parties to exercise these rights in the widest way possible. In our country, especially with the Trade Unions and Collective Bargaining Law No. 6356, the right to strike and lockout has been tried to be recognized in a more liberal way. For this reason, businesses and workplaces with strike and lockout bans have been reduced.

Keywords:

strike, lockout, legal strike, legal lockout, strike and lockout prohibitions,

PDF

___

Aktay, Nizamettin, Kadir Arıcı ve Emine Tuncay Senyen-Kaplan. İş Hukuku. Yenilenmiş 6. Baskı, Ankara: Gazi Kitapevi, 2013.
Akyiğit, Ercan. Toplu İş Hukuku. 3. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
Alpagut, Gülsevil. “Çalışma Yaşamına İlişkin Anayasal Değişikliklere Genel Bakış.” Çimento İşveren Dergisi 24, no. 4 (Temmuz 2010): 8-25.
Bedük, Mehmet Nusret. “Toplu Hak Uyuşmazlığı Halinde İşçinin Yargısal Yollara Başvurma Hakkı.” Terazi Hukuk Dergisi 13, no. 147 (2018): 14-23.
Caniklioğlu, Nurşen. “6356 Sayılı Kanuna Göre Grev Yasakları ve Grevin Ertelenmesi.” Çalışma ve Toplum Dergisi 39, no. 4 (2013): 289-316.
Centel, Tankut. “Grev Yasak ve Sınırlamalarına Topluca Bakış.” TİSK Akademi, no. 1, (2013): 6-21.
Çelik, Nuri. İş Hukuku Dersleri. Yenilenmiş 26. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2013.
Çelik, Nuri, Nurşen Caniklioğlu ve Talat Canbolat. İş Hukuku Dersleri, 31. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2018.
Çopuroğlu, Çağlar. “6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun Grev ve Lokavta İlişkin Düzenlemeleri.” TİSK Akademi, no. 2 (2013): 28-49.
Demircioğlu, A. Murat. “Türk İş Hukukunda Grev Hakkına İdari Tasarruflarla Müdahale.” İş Hukuku Dergisi 1, no. 2, (Nisan-Haziran, 1991): 165-199.
Doğan, Sevil. “Toplu Eylem Hakkı ve Siyasi Grev Bağlamında Bir Yargıtay Kararı İncelemesi.” Çalışma ve Toplum Dergisi 40, no. 1 (2014): 304-334.
Ekmekçi, Ömer. Toplu İş Hukuku Dersleri. 4. Baskı, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2022.
Ezer, Burcu. Grev Hakkına İlişkin Sınırlama ve Yasaklar. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
Freedom of Association. “Digest of Decisions And Principles of the Freedom of Association Committee of the Governing Body of the ILO.” (2006), (https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/--- ed_norm/---normes/documents/publication/wcms_090632.pdf ).
Gerek, Nüvit. “6356 Sayılı Kanunun Grev Ve Lokavt Konusunda Öngördüğü Değişiklikler.” TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi 24, no.6, (1993): 1-14.
Göktaş, Secarettin ve Gökhan Yılmaz. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Şerhi. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
Gülmez, Mesut. “Toplu Eylem Hakkına Dahil Protesto Grevleri, Yasa Dışı Grev Değildir.” Çalışma ve Toplum Dergisi 43, no. 4 (2014): 233-256.
Günay, Cevdet İlhan. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Şerhi. Ankara: Yetkin Yayınları, 2017.
Günay, Cevdet İlhan. Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Hukuku. Ankara: Turhan Kitapevi, 1999.
Güney, Alptekin ve Kemale Aslanova. “Türk Hukuku’nda Grev Yasakları ve ILO Normları.” Çalışma ve Toplum Dergisi 40, (2014): 257-272.
Kabakçı, Mahmut. Toplu Pazarlık Sürecinde Ortaya Çıkan Uyuşmazlıkların Çözüm Aracı Olarak Grev ve Lokavt. İstanbul: EMO Yayıncılık, 2004.
Kandemir, Murat. “Olağanüstü Yönetim Usullerinin Grev ve Lokavt Hakkına Etkisi.” Kamu-İş 9, no. 4, (2008): 19-37.
Manav Özdemir, A. Eda. Türk Hukukunda Grevin İş Sözleşmesine Etkisi. Ankara: Turhan Kitapevi, 2016.
Narmanlıoğlu, Ünal. Grev. Ankara: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 1990.
Narmanlıoğlu, Ünal. İş Hukuku II. Toplu İş İlişkileri, 3. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2016.
Oğuzman, Mustafa Kemal. Hukuki Yönden İşçi-İşveren İlişkisi I. 4. Baskı, İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1987.
Özveri, Murat. Toplu İş İlişkileri Yasa Tasarısı ve Sendikal Haklar. İstanbul: Birleşik Metal-İş Yayınları, 2012.
Reisoğlu, Seza. Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu Şerhi. Ankara: Ayyıldız Matbaası, 1986.
Richardi, Reinhard. “Alman İş Hukukunda İş Mücadelesi Araçlarında Eşitlik.” Çev. Öner Eyrenci, İş Hukuku Dergisi 2, no.1: 17-29.
Schliemann, Harald. “Streik in der Daseinsvorsorge.” RdA 2012, no. 1, 14-26 (https://beck-online.beck.de/Dokument?vpath=bibdata%2Fzeits%2Frda%2F2012%2Fcont%2Frda.2012.14.1.htm&anchor=Y-300- Z-RDA-B-2012-S-14-N-1).
Sur, Melda. “6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda Grev Hakkı.” Sicil İHD, no. 28, (Aralık 2012): 163-171.
Sur, Melda. “Lokavt Kavramı ve Bazı Yargı Kararlarının Değerlendirilmesi.” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 47, no. 1, (Prof. Dr. Gündüz ÖKÇÜN’e Armağan, 1992): 139-151.
Sur, Melda. İş Hukuku Toplu İlişkiler. Gözden Geçirilmiş-Güncelleştirilmiş 8. Bası, Ankara: Turhan Kitapevi, 2019.
Sümer, Haluk Hadi. İş Hukuku Uygulamaları. 7. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
Sümer, Haluk Hadi. İş Hukuku. Gözden Geçirilmiş 25. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
Tokol, Aysen. Avrupa Topluluğuna Üye Ülkelerde Sendikal Hareket. Bursa: Uludağ Üniversitesi Basımevi, 1993.
Tuncay, Aziz Can ve Burcu Savaş Kutsal. Toplu İş Hukuku. 7. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2019.
Tutal, Erhan. “Türk Hukukunda Grev Hakkı ve Uluslararası Belgelerde Görünümü.” TAAD 4, no. 15 (Ekim, 2013): 431-460.
Ulucan, Devrim. “Kanuni Grev Kararı ve Sonuçları.” Çalışma ve Toplum Dergisi 39, no. 4 (2013): 275-288.
Uşan, Mehmet Fatih ve Canan Erdoğan. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku. 2. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.