CEZA SORUŞTURMASI İÇİN İZİN USULÜNÜN ANAYASAYA AYKIRILIĞI

Temel hak ve hürriyetlerin kalkanı olan adil yargılanma hakkı ve bileşenleri Anayasa’nın özellikle 36 ila 40. maddeleri arasında düzenlenmiştir ve Anayasa’nın 129. maddesinin 6. fıkrası ile adil yargılanma hakkına “izin” olarak adlandırılan bir istisna getirilmiştir. Bu istisna 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun başta olmak üzere diğer pek çok kanunda düzenlenmiştir. Bu kanunların, soruşturma ve kovuşturma evrelerinden oluşan ceza muhakemesinin soruşturma evresini izne bağlayan hükümleri anayasaya aykırıdır çünkü Anayasa’nın 129. maddesinin 6. fıkrası sadece kovuşturmayı izne bağlamış olup yargılamanın soruşturma evresini izin usulünün kapsamına dahil etmemiştir. Soruşturma, kanuna göre yetkili mercilerce suç şüphesinin öğrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen evreyi ifade ederken kovuşturma, iddianamenin kabulüyle başlayıp hükmün kesinleşmesine kadar geçen evreyi tanımlamaktadır. Buna göre, ihdas edildiği günden beri anayasaya aykırı olan 4483 sayılı Kanun’un ilgili hükümleri başta olmak üzere soruşturmayı izne bağlayan veya soruşturmanın izne bağlanmasına hizmet eden kanun hükümlerinin kovuşturma davası sırasında itiraz yoluna başvurulması suretiyle derhal somut norm denetimine tabi tutulması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

anayasaya aykırılık, izin, soruşturma, kovuşturma, memur yargılaması

UNCONSTITUTIONALİTY OF PERMISSION PROCEDURE FOR CRIMINAL INVESTIGATION

The right to a fair trial, which is the shield of fundamental rights and freedoms, and its components are specifically regulated between Articles 36 and 40 of the Constitution, and an exception called "permission" has been made to the right to a fair trial with the 6th paragraph of Article 129 of the Constitution. This exception is regulated in many other laws, especially the Law No. 4483 on the Trial of Civil Servants and Other Public Officials. The provisions of these laws that bind the investigation phase of the criminal procedure, forms investigation and prosecution, to permission are unconstitutional because the 6th paragraph of Article 129 of the Constitution only binds the prosecution to permission and did not include the investigation phase of the trial within the scope of the permission procedure. According to the relevant provisions of the law, the investigation defines the phase from the discovery of the suspicion of crime by the competent authorities to the acceptance of the indictment, while the prosecution defines the phase from the acceptance of the indictment to the finalization of the verdict. Consequently, especially the provisions of the Law No. 4483, which has been unconstitutional since the day it was created, the provisions of the law that bind the investigation to permission or serve to bind the investigation to permission should be subject to concrete norm control immediately during the prosecution case.

Keywords:

unconstitutionality, permission, investigation, prosecution, trial of officer,

PDF

___

Akgüner, Tayfun, ve Kahraman Berk. İdare Hukuku. İstanbul: Der Yayınları, 2017.
Akyılmaz, Bahtiyar, Murat Sezginer ve Cemil Kaya. Türk İdare Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi, 2019.
Aral, Vecdi. Hukuk ve Hukuk Bilimi Üzerine. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2021.
Aslan, Zehreddin, ve Halil Altındağ. Memurların Disiplin ve Ceza Soruşturması. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2018.
Avcı, Mustafa. “Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun Üzerine Bir İnceleme.” Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11, S. 3-4 (2007): 273-294.
Bardak, Cengiz. Ceza Muhakemesinde Hazırlık Soruşturması. Ankara: Yetkin Yayınları, 1996.
Başköy, Sabri. 4483 Sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun ve Uygulaması. Ankara: Anıl Matbaa ve Ciltevi, 2006.
Başköy, Sabri. 4483 Sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun Uygulanması ile İlgili Danıştay Kararları: Seçilmiş 525 Karar. Ankara: Anıl Matbaa ve Ciltevi, 2006.
Boz, Selman Sacit. “Memur Yargılanmasında İzin ve İtiraz Süreci.” Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2013.
Can, İsmail. Açıklamalı-İçtihatlı: Memur Soruşturması Memurlarla İlgili Suçlar ve Soruşturma Mevzuatı. Ankara: Fon Matbaası , 1987.
Centel, Nur, ve Hamide Zafer. Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi, 2019.
Çağlayan, Ramazan. “Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanmasına İlişkin 4483 Sayılı Kanunun Hakkında Bir Değerlendirme.” Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi 7, S. 1-2 (Haziran 2003): 105-28.
Çiçek, İbrahim. Gerekçeli – Açıklamalı – İçtihatlı, Memurların ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında 4483 Sayılı Kanun. İstanbul: Kazancı Hukuk Yayımevi, 2008.
Duranoğlu, Yakup. “Türk Ceza Muhakemesi Hukukundaki Soruşturma Evresinin Tarihsel Gelişimi.” Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 8, S. 1 (Ocak 2022): 167-90.
Erem, Faruk. Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu (Şerh). Ankara: Dayınlarlı Hukuk Yayınları, 1996.
Erem, Faruk. Ceza Usulü Hukuku. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1968.
Eren, Hasan, ve Hamza Zülfikar, der. Anayasa Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1985.
Gökcan, Hasan Tahsin, ve Mustafa Artuç. Ceza Hukukunda Kamu Görevlisi ve Özel Soruşturma Usulleri (Memur Yargılaması). Ankara: Adalet Yayınevi, 2016.
Gözler, Kemal. “Yorum İlkeleri.” Anayasa Hukukunda Yorum ve Norm Somutlaşması, Ozan Ergün tarafından derlendi, 15-119. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 2013.
Gözler, Kemal. Anayasa Hukukunun Genel Esasları Ders Kitabı. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım, 2017.
Gözler, Kemal. Hukukun Genel Teorisine Giriş. Ankara: US-A Yayıncılık, 1998.
Gözler, Kemal. İdare Hukuku: Cilt II. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım, 2019.
Gözler, Kemal. İnsan Hakları Hukuku. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım, 2018.
Gözler, Kemal. Türk Anayasa Hukuku Dersleri. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım, 2017.
Günerbüyük, Uygar. “Ceza Muhakemesi Hukukunda Kovuşturma Şartı Olarak İzin Kavramı ve İznin Denetimi.” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2010.
İzmir, Barış. “Memurların ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanmasında İdari Soruşturma Usulü (4483 Sayılı Kanun).” Yüksek Lisans Tezi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, 2019.
Kaman, Nur. “Kamu Personel Hukuku.” İdare Hukuku, Yıldırım Turhan tarafından derlendi, 217-18. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2018.
Karakaş, Fatma. Memur Yargılama Hukuku ve Uygulaması. İstanbul: Legal Yayıncılık, 2002.
Kunter, Nurullah. Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi, 1989.
Örsten Esirgen, Seda. “Türk Hukuk Tarihinde Kanun-ı Muvakkat Kavramı ve Uygulaması.” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 71, S. 1 (2022): 477-514.
Özbek, Veli Özer, Koray Doğan, Pınar Bacaksız ve İlker Tepe. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2017.
Özbudun, Ergun. Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2019.
Özek, Çetin. “Türk Hukukunda Memurların Muhakemesi.”, İstanbul Hukuk Mecmuası 26 (1960): 34-85.
Özen, Mustafa. Öğreti ve Uygulama Işığında Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Adalet Yayınevi, 2018.
Öztürk, Bahri, der. Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
Selçuk, Sami. Memur Yargılaması Hakkında. İstanbul: TÜSİAD Yayınları, 1997.
Sorguç, Bahri. Adli Soruşturma: Memur Yargılama Yasası Açıklamalı ve Uygulamalı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi, 1986.
Sözer, Ali Nazım. Hukukta Yöntembilim. İstanbul: Beta Yayınevi, 2017.
Tan, Turgut. İdare Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi, 2018.
Tanör, Bülent, ve Necmi Yüzbaşıoğlu. 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi, 2016.
Topuz, İbrahim. Memur ve Diğer Kamu Görevlilerinin Soruşturma ve Yargılanma Usulleri. Ankara: Mahalli İdareler Derneği Yayını, 2005.
Tosun, Öztekin. Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri - Cilt II: Muhakemenin Yürüyüşü. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1976.
Türk Hukuk Kurumu. Türk Hukuk Lûgatı. Ankara: Başbakanlık İdareyi Geliştirme Başkanlığı, 1998.
Ünver, Yener, ve Hakan Hakeri. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Adalet Yayınevi, 2018.
Ünver, Yener, ve Hakan Hakeri. Sorularla Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 2006.
Yayla, Kazım. “Türkiye’de Memurların Yargılanması ve 4483 Sayılı Kanun.” Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, 2011.
Yenisey, Feridun, ve Ayşe Nuhoğlu. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
Yurtcan, Erdener. Ceza Yargılaması Hukuku. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım, 1994.
Anayasa Mahkemesi, Somut Norm Denetimi, E. 2006/163, K. 2006/121, 27.12.2006.
Anayasa Mahkemesi, Somut Norm Denetimi, E. 2018/6, K. 2021/60, 22.9.2021.
Danıştay, 1. Daire, E. 2000/29, K. 2000/59, 17.4.2000.
Türkiye Büyük Millet Meclisi, Tutanak Dergisi, Cilt: 17, Dönem: 21 Yasama Yılı: 2, Birleşim: 21, 17.11.1999.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi, Cilt: 17, Dönem: 21, Yasama Yılı: 2, Birleşim: 22, 18.11.1999.