Anayasa mahkemesi'ne bireysel başvuruda Avrupa insan hakları sözleşmesi'nin yorumu
Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel başvuru kurumu, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi önünde yaşadığı olumsuz deneyimlerin etkisiyle getirilmiş bir kurumdur. Bu durum, kurumun Anayasa’daki düzenleniş biçiminden de açıkça görülebil- mektedir. Ne var ki, anılan kurumun Türk Hukuku düzenine ithal edilmesindeki bu “faydacı” amacın, kurumun esas işlevi olan “insan haklarının etkin biçimde korunması” işlevini gölgeleyecek kadar vurgulandığı ve öne çıkarıldığı görülmek- tedir. Dahası, Anayasa Mahkemesi’nin de, zaman zaman Anayasa’da Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne yapılan açık atfı yanlış yorumladığı ve Sözleşme’yi, Anayasamız’da korunan çeşitli hakların kapsamının belirlenmesinde “daraltıcı” etki sahibi olan bir metin olarak değerlendirdiği görülmektedir. Bu durum ise, bir yandan Anayasa’nın evrensel insan hakları standartlarına gönderme yapan hükümlerinin, diğer yandan da Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde yer alan çatışma normlarının ihlâli anlamını taşımaktadır.
Interpretation of the european convention on human rights within the context of individual applications to theconstitutional court
Individual application to the Constitutional Court in Turkey was introduced on the bases of the lessons learned from the Country’s bitter experiences before the European Court of Human Rights. This fact is reflected even by the actual wording of the Constitution. Nevertheless, these “utilitarian” expectations from the importing of the institution into the Turkish legal system is so overemphasized and highlighted that the actual function of the institution, i.e., the effective protection of human rights, is somewhat shadowed. What is more, The Constitutional Court itself seems, at times, to have misinterpreted the reference to the European Convention of Human Rights made by the Constitution and therefore restricting the scope of several constitutional rights through a restrictive interpretation of the Convention. However, such under- standing is a violation of both the Constitutional norms referring to the universal standards of human rights protection and the conflict rules of the Convention itself.
___
- AYDIN, Öykü Didem, “Türk Anayasa Yargısında Yeni Bir Mekanizma: Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XV, S. 4 (2011).
- GÖNENÇ, Levent ve Selin ESEN: “The Problem of the Application of Less Protective International Agreements in Domestic Legal Systems: Article 90 of the Turkish Constitution”, European Journal of Law Reform, Vol. VIII, No. 4.
- GÖZTEPE, Ece, “Türkiye’de Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Hakkının (Anayasa Şikâyeti) 6216 sayılı Kanun Kapsamında Değerlendirilmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Yıl 24, Sayı 95 (Temmuz Ağustos 2011) .
- ODER, Bertil Emrah, “Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuruda İlk Evre: Sınırlar, Sorunlar ve Yeni İçtihat”, Güncel Hukuk, Yıl 9, Sayı 117 (Eylül 2013).
- Anayasa Mahkemesi Kararları
- Anayasa Mahkemesi, Başvuru Numarası: 2013/1123, Karar Tarihi: 02.10.2013.
- Anayasa Mahkemesi, Başvuru Numarası: 2012/917, Karar Tarihi: 16.04.2013.
- Anayasa Mahkemesi, Başvuru Numarası: 2012/1049, Karar Tarihi: 26.03.2013.
- Anayasa Mahkemesi, Başvuru Numarası: 2012/752, Karar Tarihi: 17.09.2013.
- Anayasa Mahkemesi, Başvuru Numarası: 2013/514, Karar Tarihi: 02.10.2013.
- Anayasa Mahkemesi, Başvuru Numarası: 2012/13, Karar Tarihi: 02.07.2013.
- Anayasa Mahkemesi, Başvuru Numarası: 2012/12, Karar Tarihi: 17.09.2013.
- Anayasa Mahkemesi, Başvuru Numarası: 2013/1718, Karar Tarihi: 02.10.2013.
- Anayasa Mahkemesi, Başvuru Numarası: 2012/239, Karar Tarihi: 02.07.2013
- Yararlanılan İnternet Siteleri
- Anayasa Mahkemesi Resmî İnternet Sitesi:_____ http://www.anayasa.gov.tr/> (Alıntı Yapılan Belge Adresleri: _____http://www.anayasa.gov.tr/Kararlar/ KararlarBilgiBankasi/> ve _____http://anayasa.gov.tr/files/ bireysel- Basvuru/istatistikler2.pdf>)
- Türkiye Büyük millet Meclisi Resmî İnternet Sitesi: _____www.tbmm.gov.tr> (Alıntı Yapılan Belge Adresi: _____http:// www2.tbmm.gov.tr/d23/2/2-0656.pdf>).
- Venedik Komisyonu Resmî İnternet Sitesi: _____http://www.venice.coe.int> (Alıntı Yapılan Belge Adresi: _____http:// www.venice.coe.int/webforms/documents/?pdf=CDL-AD(2011)040-e>).
- Diğer Kaynaklar
- Opinion on the Law on the Establishment and Rules of Procedure of the Constitutional Court of Turkey, Adopted by the Venice Commission at its 88th Plenary Session (Venice, 14-15 October 2011), s. 3 vd. Raporun tam metni için bkz. Venedik Komisyonu’nun Resmî İnternet Sitesi: _____http://www.venice.coe.int/webforms/ documents/?pdf=CDL-AD(2011)040-e>
- ISSN: 1300-9885
- Yayın Aralığı: 4
- Başlangıç: 1942
- Yayıncı: Ankara Barosu Başkanlığı