YENİ SAĞ VE AVRUPA BİRLİĞİ POLİTİKALARI PERSPEKTİFİNDE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ’NDE PLANLAMADA YAŞANAN DÖNÜŞÜM

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) planlamanın örgütlenmesi ve işleyişi Türkiye’deki planlamanın örgütlenmesi ve işleyişiyle büyük benzerlikler taşımaktadır. 1976 yılında Türkiye’deki Devlet Planlama Teşkilatı örnek alınarak ulusal planlama örgütü olarak Devlet Planlama Örgütü (DPÖ) kurulmuştur. Ancak 1980’lerde yükselişe geçen, neo-liberalizm olgusu ve rekabet ilkesi üzerine kurulan serbest piyasa sistemi, gerek Türkiye Cumhuriyeti gerekse KKTC’deki planlama anlayışında önemli değişiklikler getirmiştir. Kuzey Kıbrıs’taki etkisi 2000’lerden itibaren Avrupa Birliği katılım süreci ile belirgin olarak hissedilen bu yeni planlama anlayışı, DPÖ’nün işlevinde önemli dönüşümlere yol açmıştır. Bu çalışmada amaçlanan, DPÖ’nün planlama anlayışının Kıbrıs’ın kendine özgü yönetsel, ekonomik ve siyasal yapısından kaynaklanan bazı farklılıklara sahip olmasına rağmen Türkiye’deki kalkınma planlaması uygulamasının merkezinde yer alan DPT’nin yapısı, işleyişi ve dönüşümüyle büyük benzerlik taşıdığını ortaya koymaktır.

The Transformation in the Plan of the Turkish Republic of Northern Cyprus in the Perspective of New Right and European Union Policies

The organization and functioning of the planning in the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC) have great similarities with Turkey. In 1976, the State Planning Organization was established as taking as an example the State Planning Organization in Turkey. But the neo- liberalism phenomenon and the free market system has brought significant changes in the concept of planning both in Turkey and TRNC. This new concept of planning, which has been felt noticeably in the European Union accession process since 2000s, has led to significant transformations in SPO. This study claims that, although the SPO's understanding of planning has some differences due to its own administration, economic and political structure of Cyprus, has great similarity with structure, functioning and transformation of planning organization in Turkey.

PDF

___

Adaoğlu, Hacer Soykan. “AB ve KKTC Hukuku Açısından Yeşil Hat Tüzüğü”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi 5, no1, (2005): 15-28.
Ağar, Serkan. “Kamu Kurumları (Hizmet Yerinden Yönetim Kuruluşları) Teorisi”, TBB Dergisi 65 (2006): 277-310.
Akçay, Ümit. “Türkiye’de Planlama Deneyimine DPT Üzerinden Bakmak”, İçinde. Türkiye’de Kapitalizmin Gelişimi, editörler Demet Yılmaz, Ferhat Akyüz, Fuat Ercan, Koray R. Yılmaz, Ümit Akçay, Tolga Tören, 229-255. Ankara: Dipnot Yayınları, 2006.
Akgür, Sibel. “İngiltere’nin Sömürge Yönetim Sistemi’nin Kıbrıs’ta Uygulanma Biçimi: Kavanin Meclisi (LegislativebCouncil)”, Amme İdaresi Dergisi 45, no 4 (2012): 73-93.
Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı, Ankara, 2003.
Avrupa Komisyonu, Türkiye 2005 İlerleme Raporu, Brüksel, 2005.
Chang, Ha-Joon. Kalkınma Reçetelerinin Gerçek Yüzü, Çeviren. Tuba Akıncılar Onmuş, 6. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.
Çiner, Can Umut ve Oral Karakaya. “Merkez – Yerel İlişkileri ve Mülki İdarenin Dönüşümü”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi68, no 2, (2013): 63-93.
Dokuzuncu Kalkınma Planı Stratejisi (2007-2013) Hakkında 2006/10399 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı.
Dunn William N. and Miller, David Y. “A Critique of The New Public Management and The Neo-Weberian State: Advancing a Critical Theory of Administrative Reform”, Public Organization Review, V:7, N:4, (2007): 345-358.
DPÖ, Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı 1993-1997, Lefkoşa, 1996.
DPÖ, Orta Vadeli Program 2017-2019, Lefkoşa, 2016.
Dikmen, Ahmet Alpay. Makine, İş, Kapitalizm ve İnsan, 2. Baskı. Ankara: Pratika Yayınevi, 2013.
Eminer, Fehiman ve Fatma Güven Lisaniler. “Özelleştirmenin Çalışanların Refahı Üzerindeki Etkisi: Kıbrıs Türk Hava Yolları Örneği.” İçinde. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Hukuk- 4. Uluslararası Kadın/toplumsal Cinsiyet Çalışmaları Konferans Kitabı Cilt 2, 1-17, Gazimağusa: Doğu Akdeniz Üniversitesi Yayınları, 2012.
Erhürman, Tufan. Çare Başkanlık Sistemi mi? KKTC’de Hükümet Sistemi Tartışmaları ve Başkanlık Sistemi, Lefkoşa: Işık Kitabevi, 2011.
Erhürman, Tufan. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti İdari Yargılama Hukuku, Lefkoşa: Işık Kitabevi, 2012.
Eroğul, Cem. Anatüzeye Giriş, 11. Baskı, Ankara: İmaj Yayınevi, 2010.
Gazioğlu, Ahmet C. Enosis Çemberinde Türkler, 2. Baskı, Lefkoşa: CYREP Yayın Merkezi, 2000.
Hamitoğulları, Beşir."Karma Ekonomi, Planlama ve Büyümeye" İlişkin Bazı Yanılgılar Üzerine.”, SBF Dergisi, 35, no 1 (1980): 167-186.
Hayek Friedrich August Von. Kölelik Yolu, (Çev: Turhan Feyzioğlu ve Yıldıray Arsan), Ankara: Liberte Yayınları, 2004.
Hill, George. Kıbrıs Tarihi: Osmanlı ve İngiliz İdaresi Dönemi 1571-1948. Çeviren. Nazım Can Serbest. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2016.
KKTC Cumhuriyet Meclisi “KKTC Cumhuriyet Meclisi, İstatistik Kurumu (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) Yasa Tasarısı”, Son Güncelleme: Haziran 29, 2018, http://www.cm.gov.nc.tr/YasaTasariOneriForm.aspx
KKTC Mahkemeler, “Kıbrıs Türk Federe Devleti Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1978-1982) Yasası”, Erişim Tarihi: Mayıs, 29, 2018, http://www.mahkemeler.net/ cgi-bin/elektroks.aspx .
Kalfa, Ceren. “1933 Yılı: Planlamada Sümerbank Modeline Geçiş”. İçinde. Açıklamalı Yönetim Zaman Dizini 1929-1939, ed. B irgül A . G üler, 4 13-427, Ankara: KAYAUM Yayını, 2007.
KEİ.“Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde (2001-2004) Dönemindeki Ekonomik Gelişmeler ve Altyapı Yatırımları Raporu”, Erişim Tarihi: Haziran, 13, 2018, http://www.kei.gov.tr/media/1141/2001-2004_faaliyet_raporu.pdf.
KEİ.“2010-2012 Kamunun Etkinliğinin ve Özel Sektörün Rekabet Gücünün Artırılması Programı 2011”, Erişim Tarihi: Ocak, 17, 2018, http://www.kei.gov.tr/ media/1125/2010-2012-donemi-programi.pdf.
Keleş, Ruşen, Ayşegül Mengi, Tayfun Çınar, Deniz İşçioğlu, Ozan Zengin, Can Giray Özgül, Tuğba Sin. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Yerel Yönetimlerin Sorunları ve Çözüm Önerileri, Ankara: Nobel Yayıncılık, 2017.
Mouffe, Chantak. “Demokrasi ve Yeni Sağ”, (Çev: Yılmaz S. Oner), Kriz, Neoliberalizm ve Reagan Dosyası, der: Ragıp Zarakolu, 65-86, İstanbul:Alan Yayıncılık, 1985.
Necatigil, Zaim M. KKTC’de Anayasa ve Yönetim Hukukunun Esasları, Lefkoşa: Işık Kitabevi, 2015.
Oran, Baskın, Atay Akdevelioğlu, Çağrı Erhan, Erel Tellal, Funda Keskin, Gökçen Alpkaya, Hikmet Uluğbağ, İlhan Uzgel, Kudret Özersay, Melek Fırat, Mustafa Aydın, Ömer Kürkçüoğlu, Sanem Baykal, Tuğrul Arat. Türk Dış Politikası Cilt 1: 1919- 1980.18. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları, 2013.
Osborne D. and Geabler, T. Reinventing Government, How The Enterpreneurial Spirit is Transforming The Public Sector, New York: Plume Boks, 1993.
Övgün, Barış. Devlet ve Planlama. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2010.
Övgün, Barış. “Türk Kamu Yönetiminde Yeni Bir Örgütlenme: Kalkınma Bakanlığı”, SBF Dergisi 66, no 3 (2011): 263-281.
Özersay, Kudret. Yeni Uluslararası Mahkeme Kararları Işığında Kıbrıs’ı Yeniden Okumak. Ankara: İmaj Yayınevi, 2009.
Özgürlük Yayınları Araştırma Dizisi:1. dizgi. Şefika Beren, Tarihsel Gelişimi İçinde Kıbrıs’ta Sosyo-Ekonomik Yapı. Lefkoşa: Ortam Off- Set Tesisleri, 1987.
Sezen, Seriye. Devletçilikten Özelleştirmeye Türkiye’de Planlama. Sayı. 293. Ankara: TODAİE Yayınları, 1999.
Soyak, Alkan. “Türkiye’de İktisadi Planlama: DPT’ye İhtiyaç var mı?”, Doğuş Üniversitesi Dergisi 4, no2 (2003): 167-182.
Stratejik Araştırma ve Planlama Kurumu Kurulması Hakkında Kanun Tasarısı Genel Gerekçesi http://ekutup.dpt.gov.tr /haber/2002/06/GenelGerekce.doc, (Erişim Tarihi: 20.06.2008)
Şafaklı, Okan ve Erdal Güryay. “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) Belediyelerin Mali Yapısı ve Temel Sorunları”, Çağdaş Yerel Yönetimler 13, no 2 (2004): 47-62.
Şen, Ali. “Washington Konsensüs ve Gelişmekte Olan Ülkeler Sorunları: Eleştirel Bir Değerlendirme”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 10, no 2 (2005): 181-200.
Tahsin, Emine. “Kuzey Kıbrıs Özelinde Neoliberal Dönüşümün Boyutları”, LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5, no 2 (2014): 78-95.
Tan, Turgut. Planlamanın Hukuki Düzeni. Sayı.154, Ankara: TODAİE Yayınları, 1976.
T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), Ankara, 2006.
TEPAV. “KKTC Yönetimler Arası Yetki Paylaşımı ve Yerel Yönetim Sistemi Kurumsal ve Fonksiyonel Analizi.” Erişim Tarihi: Mayıs 16, 2018. http://www.tepav.org.tr/upload/files/1455008738-6.KKTC_Yonetimler_Arasi_ Yetki_Paylasimi_ve_Yerel_Yonetim_Sistemi_Kurumsal_ve_Fonksiyonel_Ana lizi.pdf.
TEPAV. “KKTC KİT Sistemi’nin Fonksiyonel ve Kurumsal Analizi.” Erişim Tarihi: Temmuz 17, 2018. http://www.tepav.org.tr/upload/files/1455006819-3.KKTC_ KIT_Sistemi___nin_Fonksiyonel_ve_Kurumsal_Analizi.pdf.
TEPAV. “KKTC Devleti Fonksiyonel-Kurumsal Gözden Geçirme Çalışması Ana Raporu.” (Ankara, TEPAV Yayınları, 2013): 30, Erişim Tarihi: Mayıs 16, 2018, http://www.tepav.org.tr/upload/files/1455090622-3.KKTC_Devleti_Fonksiyonel ___Kurumsal_Gozden_Gecirme_Calismasi___ANA_RAPOR.pdf .
Turhan, Turgut, “Tarihsel Bakış Açısıyla Kıbrıs Türk Hukuk Sistemi” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 57, no 2 (2008): 253-286.
TÜSİAD, “KKTC Ekonomisi: Sorunlar ve Çözüm Önerileri Raporu 1998”, İstanbul, Erişim Tarihi: Temmuz 17, 2018, https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/ 1837-kuzey-kibris-turk-cumhuriyeti-ekonomisi-sorunlar-ve-cozum-onerileri.
Uçar, Aslı Yılmaz , “Kapitalizmde Planlama: Tarihsel ve Toplumsal Çözümleme”, Amme İdaresi Dergisi 47, no 3 (2014): 43-68.
Versan, Vakur. Kamu Yönetimi. 6. Baskı. İstanbul: Nihad Sayar Yayın ve Yardım Vakfı Yayını, 1976.
Wikipedia, “KTFD Bakanlar Kurulu” Son Güncelleme: Haziran 30, 2018,
https://tr.wikipedia.org/wiki/K%C4%B1br%C4%B1s_T%C3%BCrk_Federe_Devleti_ Bakanlar_Kurulu .Wood, Ellen Meiksins, “Küreselleşme ve Devlet: Sermayenin İktidarı Nerede”, Conatus Çeviri Dergisi, S 2, (Temmuz-Ekim 2004): 43-52.

ISSN: 1303-2518
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2001
Yayıncı: Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi