Türkiye’de Muhafazakar Üst Orta Sınıf Kadınların Gündelik Yaşam Deneyimleri: Eğilimler ve Yeni Kültürel Kodlar

Muhafazakarlık, günümüz Türkiye’sinde, politik alanı belirleyen önemli bir siyasal ideolojidir. Muhafazakar ideoloji, Türkiye’de önceleri merkez sağ partiler içerisinde temsil edilmiştir. Ancak 1970’lerde politik bir aktör olarak görünür olmaya başlayan İslamcı muhafazakar ideoloji 1990’larda önce yerel düzeyde daha sonra da ulusal ölçekte iktidara taşınmıştır. Günümüzde bu nedenle İslamcı muhafazakarlığın merkez siyaseti yönlendirdiği söylenebilir. Bu politik değişim aynı zamanda kültürde ve gündelik yaşama da yansımıştır. Günümüzde İslamcı muhafazakarlık, modern popüler kültür ve tüketim kültürüne referans verebileceğimiz dönüşümlerle gündelik yaşamda görünür olmaktadır. Özellikle muhafazakar kadınlar, gündelik yaşamdaki bu sentezin inşa edilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Buradaki çalışma, bu özgül deneyimlerin içeriklerinin nasıl gerçekleştiğini, özellikle üst orta sınıf kadınlarla yapılan görüşmeler aracılığıyla öğrenmeye çalışmaktadır. Çalışmada 2017 yılı içinde İstanbul’da üst orta sınıfların yaşadığı bir muhitte belirli bir örneklemle yapılan derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş ve bu görüşmelerden elde edilen veriler temalara ayrılarak incelenmiştir. Araştırmada Türkiye’deki muhafazakar üst orta sınıf kadınların özellikle yeni yaşam biçimleri ile kurdukları bağlantılar ve bunların içerikleri öğrenilmeye çalışılmaktadır. İnceleme sonucunda yeni yaşam tarzları ve üst orta sınıfa dair karakter oluşumlarının, muhafazakar ve İslami gösterenlerle birlikte yeniden üretildiği görülmektedir.

Daily Life Experiences of Conservative Upper-Middle-Class Women in Turkey: Trends and the New Cultural Codes

Conservatism is currently a significant political ideology that shapes the political sphere in Turkey. As known, conservative ideology has been represented in the center-right parties in the country. However, the conservative Islamic ideology, which became visible as a political actor in the 1970s, was brought to power first at the local level and then at the national scale in the 1990s. Today, it can be argued that this is why Islamist conservatism directs the central politics. This political alteration has also been reflected in the culture and daily life of the society. After all, Islamist conservatism becomes visible in daily life with transformations that we can refer to as modern popular and consumer culture. Principally conservative women play a notable role in building this synthesis in everyday life. With these concerns, this article tries to find out how the contents of these specific experiences take place, particularly through interviews with upper-middle-class women in 2017, with particular deep interviews that were conducted in a neighbourhood of Istanbul where the upper-middle-classes lived. Then the data obtained from these interviews were divided into themes. This study tries to find out the connections established by upper-middle-class women with new forms of life in Turkey, and their contents. As a result of the examination, it is seen that new lifestyles and character formations of the upper middle class are reproduced with conservative and Islamic signifiers.

PDF

___

Akçaoğlu, A. (2019). Zarif ve dinen makbul. İstanbul: İletişim Yayınları.
Akşit, B. Şentürk, R. Küçükkural, Ö. ve Cengiz, K. (2012). Türkiye’de dindarlık, sosyal gerilimler ekseninde inanç ve yaşam biçimleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
Avcı, Ö. (2012). İki dünya arasında. İstanbul: İletişim Yayınları.
Aydın, M. (2002). Bir muhafazakarlık olarak din ve İslam. Tezkire, 27-28, 62-71.
Baudrillard, J. (1997). Tüketim toplumu. (N. Tutal, F. Keskin, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Baudrillard, J. (2014). Baştan çıkarma üzerine. (A. Sönmezay, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bennett, A. (2013). Kültür ve gündelik hayat. (N. Tokdoğan, B. Şenel, U. Kara, Çev.) Ankara: Phoenix.
Binay, B. ve Tatlıcan, Ü. (2018). Sembolik etkileşimcilik ve gündelik hayatın sosyolojisi. A.Esgin, ve G. Çeğin (Ed.), Gündelik Hayat Sosyolojisi içinde (ss.147-190). Ankara: Phoenix.
Bora, T. (2008). Türk sağının üç hali. İstanbul: Birikim.
Bourdieu, P. (2015a). Ayrım, beğeni yargısının toplumsal eleştirisi. (D. Fırat, G. Berkkurt, Çev.) Ankara: Heretik Yayınları.
Bourdieu, P. (2015b). Pratik nedenler. (H. Uğur Tanrıöver, Çev.) Ankara, Hil.
Burke, E. (2003). Reflection on the revolution in France. New Haven and London, Yale University.
Chaney, D. (1999). Yaşam tarzları. (İ. Kutluk, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi.
Crane, D. (2003). Moda ve gündemleri. (Ö. Çelik, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Çakır, R. (2005). Milli görüş gareketi. A. Çiğdem (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Ansiklopedisi içinde (ss.544-575) , C:6, İstanbul: İletişim Yayınları.
Çiğdem, A. (1997).‘Gelecek bir geçmiş tasarısı’ olarak İslam düşüncesi. Birikim, 95, 25-30.
Dal, N. E. ve Topay, G. (2018). Muhafazakar tüketicilerin helal turizme bakışı. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(12), 260-280, http://static.dergipark.org.tr/article- download/51bf/3273/9526/5c27de88b15ea.pdf?
Featherstone, M. (1996). Postmodernizm ve tüketim kültürü. (M. Küçük, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Funk, R. (2007). Ben ve biz postmodern insanın psikanalizi. (Ç. Tanyeri, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Gençtürk-Hızal, G. S. (2003). Bir iletişim biçimi olarak moda: ‘Modus’un sınırları, İletişim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 65-86.
Göle, N. (2002). Toplumun merkezine yolculuk. İstanbul: Ufuk Kitapları.
Göle, N. (2009). İç içe girişler: İslam ve Avrupa. İstanbul: Metis Yayınları.
Göle, N. (2010). Modern mahrem medeniyet ve örtünme. İstanbul: Metis Yayınları.
Güçlü, İ. (2021). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Nika Yayınevi.
Güler, Z. (2008). Muhafazakarlık kadim geleneğin savunusundan faydacılığa. H. Birsen Örs (Ed.), 19. yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler içinde (ss.116-162). İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Haug, W. F. (1997). Metanın estetiğinin eleştirisi, (A. Gül, Çev.) İstanbul: Spartaküs,
Helvacı, A. (1999). Türk siyasetinde özensiz kullanılan bir kavram: Muhafazakarlık. Düşünen Siyaset Dergisi, 9, 21-30.
İlyasoğlu, A. (2015). Örtülü kimlik. İstanbul: Metis Yayınları.
Kancı, T. (2015). Türkiye'de eğitim, milliyetçilik ve toplumsal cinsiyetin kesişim noktaları. Coşar, S. ve Özman, A. (Ed.), Milliyetçilik ve toplumsal Cinsiyet içinde (ss.77-109). İstanbul, İletişim Yayınları.
Kaymak, A. ve Babacan, M. E. (2019). Tüketim kültürü bağlamında Türkiye’deki muhafazakâr moda dergileri ve muhafazakâr moda Dergilerinin Sseküler moda Dergileriyle karşılaştırılması Aysha ve Elle dergileri örneği. İnsan ve Toplum Dergisi, https://openaccess.ihu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12154/966/kaymak_babacan.pdf?se quence=1&isAllowed=y
Kymlicka, W. (2006). Çağdaş siyaset felsefesine giriş. (E. Kılıç, Çev.) İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Lefebvre, H. (1998). Modern dünyada gündelik hayat. (I. Gürbüz, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
Mannheim, K. (1959). Essays on sociology and social psychology. London: Routledge and Kegan Paul.
Meşe, İ. (2015). İslami bir moda dergisi örneğinde moda ve tesettür: Ne türden bir birliktelik. Fe Dergi, 7(1), 146-158.
Mollaer, F. (2016). Tekno muhafazakârlığın eleştirisi, İstanbul: İletişim Yayınları.
Nispet, R. (1986). Conservatism: Dream and reality. Bristol: Open University.
Öğün, S. S. (2003). Türk muhafazakarlığının kültürel politik kökleri”, A. Çiğdem (Ed.) Modern Türkiye’de siyasi düşünce ansiklopedisi içinde (ss. 539-544). C:5, İstanbul: İletişim Yayınları.
Özdalga, E. (2007). İslamcılığın Türkiye seyri. (G. Türkoğlu, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
Özet, İ. (2019). Fatih Başakşehir, muhafazakâr mahallede iktidar ve dönüşen habitus. İstanbul: İletişim Yayınları.
Özipek, B. B. (2004). Muhafazakârlık, akıl, toplum, siyaset. Ankara: Liberte.
Öztan, E. (2015). Annelik, söylem ve siyaset. Cogito, 81, 91-108.
Ritzer, G. (2016). Büyüsü bozulmuş dünyayı büyülemek. (F. Payzın, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Sennett, R. (2016). Kamusal insanın çöküşü, (A. Yılmaz ve S. Durak, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Şimşek, A. (2014). Yeni orta sınıf-sinik stratejiler. İstanbul: Agorakitaplığı
Toprak, B. (1998). Dinci sağ, (N. Satlıgan, Çev.). I. C. Schick, E. A.Tonak (Ed.), Geçiş sürecinde Türkiye içinde (ss.237-254). İstanbul: Belge Yayınları.
Tuzcu, P. (2010). Yeni-sağ, muhafazakarlık ve göç. A. Öztürk (Ed.), Yeni sol yeni sağ içinde (ss. 473- 490). Ankara: Phoenix.
Toktoğan, N. (2018). Yeni osmancılıcık, hınç, nostalji, narsizm. İstanbul: İletişim Yayınları.
Uzgel, İ. (2010). AKP: Neoliberal dönüşümün yeni aktörü. İ. Uzgel ve B. Duru (Ed.), AKP kitabı içinde (ss. 11-39). Ankara: Phoenix.
Varlı Gürer, S. Z. (2016). Giyimin semiyolojisi: Türkiye’de muhafazakar moda dergileri ekseninde değişen muhafazakar kadın imgesini okuma. Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 12, 178-205.
Vural, M. (2007). Siyaset felsefesi açısından muhafazakârlık. Ankara: Elis.
White, J. (2014). Müslüman milliyetçiliği ve yeni Türkler. (F. Güllüpınar ve Ç. Taştan, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
Willettis, D. (1992). Modern conservatism. London, Penguin.
Yankaya, D. (2018). Yeni İslami burjuvazi. İstanbul: İletişim.
Yıldırım, D. (2010). AKP ve neoliberal popülizm. İ. Uzgel ve B. Duru (Ed.), AKP kitabı içinde (ss. 66- 107). Ankara: Phoenix.
Yılmaz, Z. (2018). Yeni Türkiye’nin ruhu, hınç, tahakküm, muhtaçlaştırma, İstanbul: İletişim Yayınları.
Yurtsever, H. (2016). Orta sınıf efsanesi. İstanbul: Yordam Kitabevi.
Zeybek, H. A. (2011). Bir aile mekanında cinsiyet, cinsellik ve güvenlik. C. Özbay, A. Terzioğlu, ve Y. Yasin (Ed.), Neoliberalizm ve mahremiyet içinde (ss. 221-243), İstanbul: Metis Yayınları.