Çocukluk Çağı Ruhsal Travma Yaşantılarının Mobbing Algısı Üzerindeki Etkisi: Klinik Olmayan Örneklem Üzerinde Bir İnceleme

Bu çalışmanın amacı, çocukluk çağı ruhsal travma yaşantısına sahip olan çalışanların, mobbing algıları üzerindeki etkilerini Mağdur Kaynaklı Suç Kuramı kapsamında incelenmektir. Verilerin toplanmasında Berstein, vd. (1994) tarafından geliştirilmiş ve Şar vd. (2012) tarafından Türkçe’ye uyarlanmış 20 yaş öncesi istismar ve ihmal yaşantılarını geriye dönük ve sayısal olarak değerlendirmede yararlanılan, geçerliği ve güvenilirliği test edilmiş, özbildirime dayalı Çocukluk Çağı Ruhsal Travma Ölçeği kullanılmıştır. Ayrıca Leymann (1996) tarafından geliştirilen ve Yavuz (2007) tarafından Türkçe’ye uyarlanan yoğun biçimde mobbing’e hedef olma nedeniyle travmatize olan çalışanların belirlenmesine yönelik bir araç olarak Mobbing Algısı Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada kamu ya da özel sektörde en az altı ay boyunca aktif olarak çalışan ve en az bir çocukluk çağı ruhsal travma yaşantısı boyutuna sahip 211 katılımcıdan elde edilen veriler analize dâhil edilmiştir. Bu araştırmanın evrenini Temmuz 2019 ile Aralık 2019 tarihleri arasında en az altı ay süreyle kamu veya özel sektörde tam zamanlı olarak çalışan 21 yaş ve üzeri bireyler oluşturmaktadır. SPSS 25 programıyla yapılan çoklu regresyon analizi sonucunda, çocukluk çağı ruhsal travma yaşantılarının alt boyutlarından cinsel, fiziksel ve duygusal istismar türlerinin, mobbing algısı üzerinde pozitif yönlü ve anlamlı bir etkisinin varlığı saptanmıştır. Bu çalışma ile çocukluk çağı ruhsal travma yaşantılarının, mobbing algısı üzerindeki etkisi inceleneceği için araştırma çocuk istismar ve ihmalinin sonuçlarının, yetişkinlik yaşam döneminin bir parçası konumunda olan çalışma yaşamındaki yansımasını sunması bakımından önem arz etmektedir.

The Effect on Mobbing Perception of the Childhood Trauma: A Examination on Non-Clinical Sampling

The aim of this study is to examine the effects of employees who have childhood trauma experiences on mobbing perceptions in light of the Victim Precipitation Theory. Self-reported Childhood Trauma Questionnaire was used for the collection of the data, which was developed by Berstein et al. (1994) and evaluated by Şar et al. (2012) for 20 years of abuse and neglect experiences and tested for validity and reliability. In addition, the Mobbing Perception Scale was used as a tool for the determination of traumatized employees due to being intensively targeted to mobbing developed by Leymann (1996) and adapted to Turkish by Yavuz (2007). Data from 211 participants who were active in the public or private sector for at least six months and had at least one childhood traumatic experience were included in the study. As a result of multiple regression analysis with SPSS 25 software, there was a positive and significant effect of sexual, physical and emotional abuse types of childhood trauma on the mobbing perception. Since this study will examine the impact of childhood trauma on mobbing perception, the research is important for presenting the reflection of the consequences of child abuse and neglect on working life that is part of the adult life cycle.

___

  • Aquino, K. (2000). Structural and individual determinants of workplace victimization: The effects of hierarchical status and conflict management style. Journal of Management, 26, 171-193.
  • Aquino, K. & Bradfield, M. (2000). Perceived victimization in the workplace: The role of situational factors and victim characteristics. Organization Science, 11, 525-537.
  • Aquino, K., Grover, S. L., Bradfield, M. & Allen, D.G. (1999). The effects of negative affectivity, hierarchical status, and self-determination on workplace victimization. Academy of Management Journal, 42, 260-272.
  • Aquino, K. & Lamertz, K. (2004). A relational model of workplace victimization: Social roles and patterns of victimization in dyadic relationship. Journal of Applied Psychology, 89(6), 1023-1034.
  • Aslan, S. H. & Alparslan, Z. N. (1999). Çocukluk örselenme yaşantıları ölçeğinin bir üniversite öğrencisi örnekleminde geçerlik, güvenirlik ve faktör yapısı, Türk Psikiyatri Derneği, 10, 275-285.
  • Barlett, J.E., Körtlik, J. W. & Higgings, C.C. (2001). Organizational research: determining appropriate sample size in survey research. Information Technology, Learning and Performance Journal, 19(1), 43-50.
  • Bernstein, D.P., Fink, L, Handelsman, L.& Foote, J. (1994). Initial reliability and validity of a new retrospective measure of child abuse and neglect. Am J Psychiatry, 151(8), 1132-1136.
  • Beswick, J., Gore, J.& Palferman, D.(2004). Bullying at work: A review of the literatüre. Healty and Safety Laboratory, 14.
  • Bigras, N., Godbout, N., Hébert, M., Runtz, M., & Daspe, M. È. (2015). Identity and relatedness as mediators between child emotional abuse and adult couple adjustment in women. Child Abuse & Neglect, 50, 85-93.
  • Brodsky, B.S., Oquendo, M., Ellis, S.P., Haas, G.L., Malone, K.M. & Mann, J.(2001). The relationship of childhood abuse to impulsivity and suicidal behavior in adults with major depression. Am J Psychiatry, 158,1871-1877.
  • Chapman, D. P., Whitfield, C. L., Felitti, V. J., Dube, S. R., Edwards, V. J. & Anda, R. F. (2004). Adverse childhood experiences and the risk of depressive disorders in adult¬hood. Journal of Affective Disorders, 82, 217-225.
  • Çilli, A.S., Turan, M. & Kaya, N. (1999). Bir grup üniversite öğrencisinde çocukluk çağı travmalarının sıklığı ve dissosiyatif yaşantılarla ilişkisi. 35. Ulusal Psikiyatri Kongresi (6-12 Eylül 1999, Trabzon). Tam Metin Kitabı, 125-129.
  • Çobanoğlu, Ş. (2005). Mobbing, işyerinde duygusal saldırı ve mücadele yöntemleri. İstanbul: Timaş Yayınları.
  • Çomak, E., & Tunç, B. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin ilköğretim okullarında yaşadıkları yıldırma durumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 197-208.
  • Dursun, S. (2003). Mağdurun suça yol açması. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 61(1-2), 3-33.
  • Einarsen, S. (2000). Harassment and bullying at work: A review of the scondinavion approach. Aggression and Violent Behavior A Review Journal, 5(4): 379-401.
  • Felson, R. B., Lane, K. J. (2009). Social learning, sexual and physical abuse and adult crime. Aggress Behavior, 35, 489-501.
  • Field, A. (2009). Discovering statistics using spss, Sage Publications, UK.
  • Gençtan, E. (2014). İnsan olmak, Metis Yayınları, İstanbul.
  • Gibson, D. E. & Barsade, S. G. (1999). “The experience of anger at work: Lessons from the chronically angry” in Callister, R. R. (Ed), Anger in Organizations: Its Causes and Consequences. Symposium Conducted at the Annual Meeting of the Academy of Management, Chicago, IL.
  • Güler, N., Uzun, S., Boztaş, Z. & Aydoğan, S. (2002). Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ihmal davranışı ve bunu etkileyen faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 24(3), 128-134.
  • Günel, Ö. D. (2010). İşletmelerde yıldırma olgusu ve yıldırma mağdurlarının kişilik özelliklerine ilişkin bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 37-65.
  • Hair, J. F., Anderson, R.E., Tatham, R.L. & Black, W. (1998). Multivariate data analysis, Prentice Hall, Upper Saddle River: New Jersey.
  • Harman, H. (1967). Modern factor analysis, University of Chicago Press, Chicago I.L.
  • Henle, C. A. & Gross, M. A. (2014). What have i done to deserve this? Effects of employee personality and emotion on abusive supervision. Journal of Business Ethics, 122, 461-474.
  • Hildyard, K. L. & Wolfe, D. A. (2002). Child neglect: Devel¬opmental issues and outcomes. Child Abuse & Neglect, 26, 679-695.
  • Jakupčevic, K. K. & Ajdukovic, M. (2011). Risk factors of child physical abuse by parents with mixed anxiety-depressive disorder or posttraumatic stress disorder. Croatian Medical Journal, 52(1), 25-34.
  • Kaya, İ & Çeçen Eroğlu, A. R. (2016). Ergenlerin çocukluk dönemi istismar yaşantıları ile davranış problemleri ve psikolojik sağlamlıkları arasında ilişkinin incelenmesinde otomatik düşünceler ve bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin aracı rolü, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45(2), 331-358.
  • Kaplan, S., Pelcovitz, D. & Labruna, V. (1999). Child and adolescent abuse and neglectre search: A review of the past 10 years. Part I: Physical and emotional abuse and neglect, Journal of Child Adolesc Psychiatry; 38, 1214-22.
  • Kırel, Ç. (2007). Örgütlerde mobbing yönetiminde destekleyici ve risk azaltıcı öneriler. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 317-334.
  • Kim, T., Rosen, B. & Lee, D. (2009). South korean managerial reactions to voicing discontent: The effect of employee attitude and employee comunication styles. Journal of Organizational Behavior, 30, 1001-1018.
  • Lansford, J. E., Kenneth, A. D., Pettit, G. S., Bates, J. E., Crozier, J. & Kaplow, J. (2002). A 12-year prospective study of the long term effects of early child physical maltreatment on psychological, behavior and academic problems in adolescence. Arch Pediatr Aolesc Med,156, 824-830.
  • Leventhal, M. J. (1997). Sexual abuse of children, Primary Pediatric Care. (Eds. Hoekelman R.A.; Friedman, S.B.; Nelson, N. M., Seidel, H. M.; Weitzman M. L.) Mosby, 651-656.
  • Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-185.
  • Martinko, M. J., Harvey, P., Sikora, D., & Douglas, S. C. (2009). Abusive supervision: Perception or reality?. In Academy of Management Proceedings (ss.1-7). Briarcliff Manor, NY 10510: Academy of Management.
  • Mullen, P. E., Martin, J. L., Anderson, J. C., Romans, S. F. & Herbison, G. P. (1996). The long term impact of the physical, emotional, and sexual abuse of children: A community study. Child Abuse Review, 20(1), 7-21.
  • Norman, R. E., Byambaa, M., De, R., Butchart, A., Scott, J. & Vos, T. (2012). The long-term health consequences of child physical abuse, emotional abuse, and neglect: A systematic review and meta-analysis. PLOS Medicine, 9(11), 1-31.
  • Özyılmaz, A. & Eser, S. (2013). Ortak metod varyansı nedir? Nasıl kontrol edilebilir? 21. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 500-508.
  • Polat, O. (2001). Çocuk ve şiddet, Der Yayınları, İstanbul.
  • Salman, Y. (2015). The role of childhood maltreatment and witnessing interperantal conflict on dating vilolence through psychological distress. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi SBE Klinik Psikoloji ABD, İstanbul.
  • Sokullu-Akıncı, F. (2008). Viktimoloji (Mağdurbilim), Beta Yayınları, İstanbul.
  • Şahin, N. H., Timur, S., Ergin, A. B., Taşpınar, A., Balkaya, N. A., & Çubukçu, S. (2010). Childhood trauma, type of marriage and self-esteem as correlates of domestic violence in married women in Turkey, Journal of Family Violence, 25(7), 661-668.
  • Şar, V., Öztürk, E. & İkikardeş, E. (2012). Çocukluk çağı ruhsal travma ölçeğinin türkçe uyarlamasının geçerlilik ve güvenilirliği. Türkiye Klinikleri J Med Sci, 32(4), 1054-1063.
  • Şimşek, Ö. F. & Kocayörük, E. (2013). Affective reactions to one’s whole life: Preliminary development and validation of the ontological well-being scale. Journal of Happiness Studies, 14(1), 309-343.
  • Taner, Y. & Gökler, B. (2004). Çocuk istismarı ve ihmali: psikiyatrik yönleri. Hacettepe Tıp Dergisi, 35(1), 82-86.
  • Thompson, M. P., Kingree, J. B. & Desai, S. (2004). Gender differences in long-term health consequences of physical abuse of children: Data from a nationally representative survey. Am J Public Health, 94, 599-604.
  • Topçu, S. (2009). Silinmeyen izler: Çocuk genç ve engellilerin istismar ve ihmali. Ankara: Phoenix Yayınevi.
  • Trickett, P.K. & McBride-Chang, C. (1995). The developmental impact of different forms of child abuse and neglect. Developmental Review, 15, 311-337.
  • Tutar, H. (2004), İşyerinde psikolojik şiddet sarmalı: nedenleri ve sonuçları. Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 101-128.
  • Uçar, G. (2015). İş yerinde psikolojik taciz, akran zorbalığı ve çocukluk çağı örselenme yaşantıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Uygulamalı Psikoloji Programı, İstanbul.
  • Wekerle, C. & Wolfe, D.A. (1999). Dating violence in mid-adolescence: Theory, significance, background, and courtship violence in college students. Journal of College Student Development, 31, 250-254.
  • Yargıç, L. İ., Tutkun, H. & Şar, V. (1994). Çocukluk çağı travmatik yaşantıları ve erişkinde dissosiyatif belirtiler. 3P Dergisi, 2, 338-347.
  • Yargıç, İ., Ersoy, E. & Batmaz Oflaz, S. (2012). Çocukluk çağı travmalarının intihar girişimi ve kendine zarar verme davranışı ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13, 277-284.
  • Yavuz, H. (2007). Çalışanlarda mobbing (psikolojik şiddet) algısını etkileyen faktörler: sdü tıp fakültesi üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
  • Zurbriggen, E. L., Gobin, R.L. & Freyd, J. J. (2010). Childhood emotional abuse predicts late adolescent sexual aggression perpetration and victimization. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 19, 204-223.