Malikilerin İmam Şâfiî Eleştirisi: İbnü’l-Lebbâd’ın “Kitabu’r-Redd Ala’ş-Şafiî” Adlı Kitap Örneğinde

İslam hukuk tarihine bakıldığında birbirinden farklı birçok mezhebin ve dahası aynı mezhep içerisinde bile farklılaşan görüşlerin varlığı görülmüştür. Bu ihtilaflar mezheplerin başvurdukları usûl, takip ettikleri yöntemlerindeki farklılık ve fakihlerin istinbat edebilme kabiliyetine bağlanabilir. Ortaya çıkan farklı görüşlerin sahipleri kendi görüşlerini desteklemek ve karşı taraftakinin görüşünü çürütmek için cedel ve eleştiriye başvurmuşlardır. Bunun neticesinde fakihler, birbirlerinin aleyhine reddiyeler yazmışlardır. Bu gibi eleştiriler daha çok mezhepler arasında meydana gelmiştir. Klasik dönem araştırıldığında birçok Mâlikî âlimin İmam Şâfiî’yi (ö. 204/820) eleştirdiği görülecektir. Bunlardan biri de İbnü’l-Lebbâd el-Kayrevânî’dir (ö. 333/944). Birçok konuda İmam Şâfiî’yi eleştiren İbnü’l-Lebbâd, İmam Şafii’yi eleştirdiği konularda İmam Mâlik (ö. 179/795) ile İmam Şafii’nin görüşlerini mukayeseli bir şekilde ele almıştır. Çalışmada İbnü’l-Lebbâd’ın İmam Şafii’yi eleştirdiği konular, eleştiri üslubu ve yöntemi incelenmiştir.

The Mâlikıs’ Crıtıcısm Of The İmam Shafı'ı : In The Example Of The Ibn Al-Lebbad's Book “Kıtabu'r-Redd Ala'ş-Shafı'ı”

When looked at Islamic law history, many different sects and different views are seen within the same sect. These disputes are attribute to different methods applied by the sects, and Faqihs’ abilities to reveal meaning. The emerging different view owners resorted to debate and criticism to support their own views and refute counter views. Accordingly, the Faqihs wrote rebuttals. Such criticisms occurred among sects. Investigating classical period, we see many Mâliki scholars criticized Imam Shafii (d. 204/820). Ibn Al-Lebbad Al-Qayrevani is one of them (d. 333/944). Ibn Al-Lebbad criticizes Imam Shafii on many issues, and compares Imam Mâlik’s (d. 179/795) and Imam Shafii’s views. This research studies the criticized subjects, style and criticism method of Imam Shafi’î by Ibn Al-Lebbâd

PDF

___

Aslan, B. (2019). İslam Hukukunda Esneklik. Ankara: Fecr Yayınları.
Aslan, B. (2015). “Semânî’nin Kevâtiu’l-Edille Adlı Kitabında Âhâd Haber Konusunda Debûsî’ye Yönelttiği Eleştiriler”, Artuklu Akademi, 2/1, 21-42.
Aşşâk, A. (2005). Menhecu’l-hilâf ve nakdi’l-fıkhî inde el-imam el-mâzirî. Dubai: Dârü’l-Buhûs li’d-Dirâsât.
Buhârî, M. (1422). el-Câmiu’s-Sahîh. thk. Muhammed Zuheyr b. Nasır en-Nasır, y.b: Dârü Tevki’n-Necât.
Bûzigîbe, M. (2000). Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Ankara: TDV.
Cessâs, A. (1992). Ahkâmu’l-Kuran, thk. Muhammed Sadık el-Kamhâvî, Beyrut: Dârü’l-İhyâ.
Cuberî, K. (2005). et-Tevessut beyne Mâlik ve İbni’l-Kâsim, fi’l-Mesâili’l-Letî İhtelefâ fihâ min Mesâili’l-Mudevvene, thk. Ebû sufyân Mustafa Bâhû, Tantâ: Dârü’d-Diyâ.
Dakar, A. (1996). İmamu’ş-Şâfiî Fakihu’s-Sünneti’l-Ekber, Dımaşk: Dârü’l-Kalem.
Ensârî, Z. (ts.). el-Gararu’l-Behiyye fi Şerhi’l-Behceti’l-Verdiyye, y.b: el-Metbaatu’l-Meymeniyye.
Esmendî, M. (ts.). Tarîkatu'I-Hilâf fi'I-Fıkh Beyne'I-Eimmeti'l-Eslâf, thk. Muhammed Zeki Abdülberr, y.b:
Ferrâ, M. (ts.). et-Talîkatu’l-Kebîre fî Mesâili’l-Hilâf ala Mezhebi İmam Ahmed, y.b:
Kâdî Abdulvahhab, (ts.). el-Maûne ala Mezhebi Âlimi’l-Medine, thk. Hamîş Abdulhakk, Mekke: el-Mektebetu’t-ticâriyye.
İbn Kudâme, A. (1968). el-Muğnî, y.b: Mektebetu’l-Kahire.
İbnu’l-Lebbâd, M. (1986). Kitabu’r-Redd ala’ş-Şâfiî, thk. Abdülmecid b. Hamde, Tunus: Dârü’l-Arab.
İbnn Mâce, M. (2009). Sünenu İbn Mâce, y.b: Dârü’r-Risâleti’l-Âlemiyye.
İbnü’l-Münzir, M. (2004). el-İşrâf ala Mezâhibi’l-Ulemâ, thk. Ebû Hammâd Sağîr Ahmed el-Ensârî, İmârât: Mektebetü Mekke es-sekâfiyye.
İbn Rüşd, M. (1975). Bidâyetü’l-Müctehid ve Nihâyetü’-Muktesid, Mısır: Matbaatu Mustafa el-Bâbî el-Halebî.
Osmânî, M. (ts.). Rahmetu’l-Ümme fî İhtilâfi’l-Eimme y.b: el-Mektebetu’t-Tevfîkîyye.
Müslim, M. (ts.). Sahîhu Müslim, thk. Muhammed Fuâd Abdulbaki, Beyrut: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî.
Sahnûn, A. (1994). el-Müdevvenetü’l-Kübrâ, y.b: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye
Saltekin, A. (2020). Mezhep İçi Eleştiri Kültürü: Ebû İshâk Eş-Şîrâzî’nin Ebû Sevr Eleştirisi. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (16), 137-151.
Saltekin, A. (2019). Mezhep İçi Eleştri ve Tenkih Faaliyeti: Nevevî’nin Gazzâlî Eleştirisinde Kullandığı İfadelerin Tahlili, İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlâkı, Ensar Yayınları. cilt: I, s. 121-136
Semânî, M. (1998). Kavâtiu’l-Edille fi Usûli’l-Fıkh, thk Abdullah b. Hâfız b. Ahmed el-Hakemî, Riyâd: Mektebetu’t-Tevbe.
Serdifî, M. (1999). el-Ma‘âni’l-Bedî‘a fi Ma‘rifeti İhtilâfi Ehli’ş-Şerî‘a, thk seyyîd Muhammed muhennâ, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye.
Şabân, Z. (2003). İslam İlminin Esasları (Usulü’l-Fıkh), çev. İbrahim Kâfi Dönmez, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Şâfî, M. (2000). el-Ümm, Mansura: Dârü’l-Vefâ.
Şevkânî, M. (ts.). el-Fevâidu’l-Mecmu‘a fi Ahâdisi’l-Mavzû‘a, thk. Abdurrahman Yahya el-Muallimî, Beyrut: el-MektEbû’l-İslamî.
Şeybânî, M. (ts.). Kitabu’l-Hucce ala Ehli’l-Medine, Beyrut: Âlemu’l-Kutub.
Şîrâzî, İ. (ts.). en-Nükket fi’l-Mesâili’l-Mühtalaf fîhâ beyne’ş-Şâfî ve Ebî Hanife, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye.