Kürtçe’nin Serhat Şivesi Üzerinde Türkçe’nin Etkisi: Muş Malazgirt Ağzı Örneği

Bu araştırmada konuşma pratiği esas alınarak Kürtçe asimilasyonunun bir boyutu ortaya koyuldu.Makalemizde çalışma sahası; Kürtlerin yerleşik olduğu Serhat bölgesinde yer alan Muş ilininMalazgirt ilçesi seçilmiştir. Bu çalışmanın amacı, Türkçenin, Kürtçenin Serhat şivesine olanetkisini Malazgirt örneği ile göstermektir. Araştırma yöntemi, bireylerle diyalog esaslı, yanimülakat tekniğine dayanmaktadır. Yaptığımız mülakatta katılımcıları dört kategoride bölüştürdük.Bu kategoriler yaş, eğitim, cinsiyet ve ikamet yeri olarak tanımlandı. Bu çalışmanın neticesindeKürtçenin Serhat şivesinin Türkçeye epey maruz kaldığı tespit edilmiştir. Ayrıca göze çarpansonuçlardan biri de Türkçeye maruz kalan tarafın en çok leksîkal alan olduğudur. Gramatikal yanimorfolojik, fonolojik ve sentaks bağlamında da ödünç alımların olduğu görülmüş ve dil değişimibaşta olmak üzere Kürtçe konuşanların dilinde birçok farklı sonuçları ortaya çıkardığı tespitedilmiştir.

Influence of Turkish on Serhed Region Dialect of Kurdish: As a Sample Malazgirt Town of Mus

We will try to show the assimilation of Kurdish in this study based on the practice of speaking. Inthis article, Malazgirt town of Muş is located in the Serhed region of northern Kurdish Homeland,is selected such as the area of work. The aim in this study is to shown Turkish influence on thisdialect and in this region, by sample of Malazgirt. The research guide, the interview with thepeople, is just the basis of the origin. This interview occurs in four categories. These categories areclassified as age, literate, gender and place of life. As a result of this article, it appears that thesedialects are influenced by Turkish language. In addition, one of the most striking results is that thepart exposed to Turkish is the most lexical area. It has been observed that there are borrowings inthe context of morphological, phonological and syntax.

PDF

___

Akın, S. (2013). Lêkolînên Zimannasîya Kurdî. İstanbul: Avesta.
Aksan, D. (2009). Her Yönüyle Dil: Ana Çizgilerîyle Dilbilim. 3. Cilt, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Al, S. (2016). Barış ve Çatışma Arasında: Türkîye ve Ortadoğu’da Kürt Sorununu Anlamlandırmak – Şubat/Mayıs 2016 Dîyarbakır – Şanlıurfa – Mardin – Erbil Saha Araştırması Raporu. İzmir Ekonomi Üniversitesi.
Balî, A. (2008). Bingeha Perwerdehîyê bi Yekzimanî Dest Pê Dike. C. Oğuz & D. Rêbiwar (amd.) Duzimanî. İstanbul: Hîvda İletişim, 75-78.
Bedirxan, C. A. & Lescot, R. (2012). Kürtçe Gramer. İstanbul: Avesta.
Berg, B. L. (2009). Qualitative Research Methods for the Social Sciences, Boston: Allyn & Bacon.
Çîçek, C. (2013). Zimanek Çima Tê Qedexekirin? Polîtîkayên Zimanî û Rewşa Kurdî li Tirkîyeyê ji Înkarê Ber bi Nasînê. İstanbul: Peywend.
Hassanpour, A. (2005). Kürdistan’da Millîyetçilik ve Dil 1978-1985. Bingöl, İ. & Gündoğan, C. (Çev.), İstanbul: Avesta.
Keskin, M. (2014). Asimilasyon Politikasının Nesiler Üzerindeki Etkisine Bir Örnek. Boztuğ, A. ve Diğerleri (ed.) 2. Uluslararası Tunceli (Dersim) Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Tunceli Üniversitesi, 343-360.
Matras, Y. (2009). Language Contact. New York: Cambridge University Press.
Oğuz, C. & Rêbiwar, D. (amd.) (2008). Duzimanî. İstanbul: Hîvda İletişim.
Öpengin, E. (2011). Rewşa Kurdî ya Sosyolenguîstîk li Tirkîyeyê. İstanbul: Avesta.
Özyurt, C. (2004). Osmanlı’da Resmi Ulusçuluk ve Dil Politikası. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 3(3), 155-165.
Rizgar, B. (2012). Uygulamalı Kürtçe Dersleri-DErsên Kurdî. (2. Baskı), İstanbul: Doz.
Sarı, İ. (2013). Dil Etkileşimi Bağlamında Ses-Anlam Eşleşmesi ve Türkeçedeki Örnekleri. Türk Kültürü Araştırmaları Dergisi. Yıl: 51, Cilt: VI, Sayı: 1. 1- 27.
SDAM. (2019). Dünyaya Dağılan Bir Toplum Olarak Kürtler. Strateji Düşünce ve Analiz Merkezi.
Skutnabb-Kangas, T. & Bucak, S. (1994). Killing a Mother Tongue – How The Kurds are Deprived of Linguistic Human Rights. Skutnabb-Kangas, T. & Phillipson, R. (eds.) in Collaboration With Mart Rannut. Linguistic Human Rights - Overcoming Linguistic Discrimination - Contributions to the Sociology of Language. Berlin & New York: Mouton de Gruyter, 347-370.
Subaşı, Z. (2020). Hevpeyvîn, 67 Salî, Milazgirt/Şêbo. Tan, S. (2008). Duzimanî û Du Nîvziman. C. Oğuz & D. Rêbiwar (amd.) Duzimanî. İstanbul: Hîvda İletişim, 33-36.
Tan, S. (2011). Rêzimana Kurmancî. (Çapa Berfirehkirî), Stenbol: Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê.
Taş, Ç. (2013). Waneyên Rêziman û Rastnivîsa Kurmancî. Çapa Duyemîn, Stenbol: Dîwan.
Yıldırım, K. (2012). Temel Alıştırma ve Metinlerle Kürtçe Dilbilgisi: Kurmancî Lehçesi, Mardin Artuklu Üniversitesi Yayınları.
Yılmaz, M. (2016). Malazgirt İçesi’nin (Muş) Nüfus Coğrafyası. Tukish Studies: International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Ankara, 11(2), 1361-1388.
Yonat, M. (2019). Kurmancî Kürtçesi Ağızları Hakkında Sosyolinguistik Bir İnceleme (Muş-Adıyaman-Şırnak Örneği). Dîyarbakır: Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kürt Dili ve Kültürü Anabilim Dalı Doktora Tezi.
Yonat, M. (2020). Di Devokên Kurdîya Kurmancî de Zayenda Rewşên Morfolojîk (Mînakên Devokên Bakur, Başûrê Rojhilat û Başûrê Rojavayê). Mukaddime, 11(2), 410-445.
Zeyneloğlu, S. & Sirkeci, I. & Civelek, Y. (2016). Language Shift Among Kuds in Turkey: A Spatial and Demographic Analysis. Kurdish Studies Journal. Transnational Press London, 4(1), 25-50.