Arşiv Belgelerine Göre Demokrat Parti Döneminde Eğitim Yatırım ve Ödenekleri

1950 yılında Demokrat Parti’nin iktidarı Cumhuriyet Halk Partisi’nden devralmasıyla Türkiye’de adeta farklı bir dönem başlamıştır. Siyasi, askeri, sosyal ve iktisadi bakımdan kendine özgü gelişmeler yaşanan bu dönem, 1960 yılında yapılan askeri darbe ile son bulmuştur. Demokrat Parti döneminde, özellikle Milli Eğitim Bakanlığı yatırımlarında önemli gelişmeler yaşanmıştır. Eğitimin her kademesinde öğretmen, öğrenci ve okul sayısı bakımından üç kata yakın artış görülmüştür. Eğitim tarihi alanında yapılan çalışmalar ve resmi kurumların yayınladıkları istatistiklerle bu döneme dair gelişmeler nicel ve nitel açıdan değerlendirilmeye çalışılmıştır. Fakat yapılan yatırımların kentlerdeki yansımaları, ayrılan ödeneklerin hangi eğitim kurumunun inşası ve tamiratı için kullanıldığı konusu alanın eksik kalan tarafını oluşturmuştur. Çalışmanın odaklandığı bu konu, özellikle Cumhuriyet dönemi arşiv kayıtlarından elde edilen bilgilerle ayrıntılı bir şekilde sunulacaktır. Kent eğitim tarihi çalışmalarına özellikle eğitim kurumlarının tarihçeleri açısından önemli katkı sağlayacak bu çalışma, ilköğretim, ortaöğretim, özel eğitim, yetiştirme yurtları ve yükseköğretim yatırımları olmak üzere eğitimin her kademesindeki gelişmeler ayrı başlıklar altında sunulacaktır.

According to Archival Documents Education Investments and Allowances During the Democratic Party Era

: In 1950, when the Democratic Party took over from the Republican People's Party, a completely different period began in Turkey. This period, which experienced unique developments in terms of politics, military, social and economic, ended with the military coup in 1960. During the period of the Democratic Party, there were significant improvements, especially in investments in the Ministry of Education. In all levels of education, the number of teachers, students and schools increased almost three times. Studies conducted in the field of educational history and statistics published by official institutions tried to evaluate the developments in this period from a quantitative and qualitative point of view. But the reflection of the investments in cities, the question of which educational institution the allocated allowances were used for construction and repair, formed the missing side of the area. This topic, which the study focuses on, will be presented in detail, especially with information obtained from archival records of the Republican period. It will make an important contribution to the study of the history of education in the city, especially in terms of the history of educational institutions. Developments at all levels of education, including primary education, secondary education, special education, educational dormitories and investments in higher education, will be presented under separate headings.

PDF

___

Cumhurbaşkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Başbakanlık Özel Kalem Müdürlüğü, 30.1.0.0/91.568.12.
CCA, 30.1.0.0/91.568.12-1.
CCA, 30.1.0.0/91.568.12-2.
CCA, 30.1.0.0/91.568.12-3.
CCA, 30.1.0.0/91.568.12-4
CCA, 30.1.0.0/91.568.12-5
CCA, 30.1.0.0/91.568.12-6.
CCA, 30.1.0.0/91.568.12-8.
CCA, 30.1.0.0/91.568.12-9.
CCA, 30.1.0.0/91.568.12-10.
CCA, 30.1.0.0/91.568.12-11.
CCA, 30.1.0.0/91.568.12-12.
CCA, 30.1.0.0/91.568.12-13.
Resmi Kaynaklar T.C. Resmi Gazete (7217, 27 Mayıs 1949)
T.C. Resmi Gazete (7880, 9 Ağustos 1951)
T.C. Resmi Gazete (8625, 4 Şubat 1954)
T.C. Resmi Gazete (9013, 27 Mayıs 1955)
T.C. Resmi Gazete (9242, 24 Şubat 1956)
T.C. Resmi Gazete (9521, 29 Ocak 1957)
T.C. Resmi Gazete (9572, 29 Mart 1957)
T.C. Resmi Gazete (9615, 24 Mayıs 1957)
T.C. Resmi Gazete (9627, 7 Haziran 1957)
Araştırma Eserleri Akyüz, Y. (2007), Türk eğitim tarihi M.Ö.1000-M.S.200. Ankara: Pegem Yayınları.
Alaylıoğlu, R. & Oğuzkan A. F. (1976), Ansiklopedik eğitim sözlüğü, İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevi.
Almanak-Türkiye (1986), İstanbul: Milliyet Yayınları.
Altıntaş, A. (1993) Tıphane-i Amire ve 14 Mart Tıp Bayramı. Tarih ve Toplum, XX (117), 45-56.
Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1967), Milli eğitim hareketleri 1927-1966, Ankara.
Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1973), Milli eğitimde elli yıl 1923-1973, Ankara.
Ceyhan, E. (2004), Türk eğitim tarihi kronolojisi, Edirne: Ulusal Bellek Yayınları.
Cicioğlu, H. (1983), Türkiye Cumhuriyeti’nde ilk ve ortaöğretim, Ankara. DTCF Yayınları. Ekinci, Y. (1992), Makaleler, İstanbul: MEB Yayınları.
Gedikoğlu, Ş. (1971), Evreleri, getirdikleri ve yankılarıyla köy enstitüleri, Ankara: İş Matbaacılık ve Ticaret.
Karamuk, Z. (1973), Cumhuriyetin ellinci yılında milli eğitimimiz, İstanbul: MEB Basımevi.
Kalaycı, N. (2004), Cumhuriyet döneminde ilköğretim hükümet programları ve uygulamalar, İstanbul: MEB Yayınları.
Koçer, H. A. (1967), Türkiye'de öğretmen yetiştirme problemi (1848-1967), Ankara: Yargıçoğlu Matbaası.
Özsoy, Y. (1983), Özel Eğitim. Cumhuriyet döneminde eğitim, İstanbul: MEB Yayınları.
Sakaoğlu, N. (1992), Cumhuriyet dönemi eğitim tarihi, İstanbul: İletişim Yayınları.
Sözer, E. (1991), Türk üniversitelerinde öğretmen yetiştirme sistemlerinin öğretmenlik davranışlarını kazandırma bakımından etkinliği, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Tangülü, Z. (2012), Demokrat Parti dönemi eğitim politikaları 1950-1960. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Bahar, 10(2), 389-410.