Doğum sonrası dönemde cinselliği etkileyen faktörler ve sağlık profesyonellerinin sorumlulukları

Doğum sonrası dönem, kadınların yaşamlarını fizyolojik, psikolojik, sosyal ve hormonal açıdan etkilemektedir. Bu dönem, olumlu olay- ların yaşanabileceği bir evre olabileceği gibi, cinsel hayatla ilgili kriz yaşanabilecek bir evre de olabilir. Özellikle involusyonun gerçekleştiği doğum sonrası ilk altı hafta kadın cinselliği için önemli bir zaman di- limini oluşturmaktadır. Doğum şekli, epizyotomi, emzirme, hormonal değişimler, bebeğe ait problemler, doğum travmaları, cinsel tutumlar, beden imajı, eşler arasındaki ilişki, sosyal rol değişimi, koitus sonrası kanama, kaşıntı, yanma, arzu kaybı, orgazm ağrıları, vajinal yağlanma kaybı, psikolojik ve fizyolojik değişiklikler cinsel arzu ve işlevleri etki- leyebilir. Doğum sonrası dönemde cinsel sorunlar çözüme kavuşturu- lamadığı zaman kadın cinsel sağlığını olumsuz etkilemektedir. Doğum sonrası dönemde, bu problemlerin oluşmaması ya da çözümünde sağlık profesyonellerinin önemli sorumlulukları vardır. Doğum sonu cinsellik ile ilgili eğitim, doğum sonu dönemdeki kadının bedenindeki fiziksel, sosyal ve hormonal değişimlerin cinsel hayata etkisi, koitus esnasında tercih edilmesi gereken pozisyonlar, kontrasepsiyon, emzir- menin cinsel yaşama etkileri ve doğum sonrası cinsel ilişkiye başlama zamanını kapsamalıdır.

Factors affecting sexuality in the postpartum period and the responsibilities of health professionals

The postpartum period affects women’s lives physiologically, psychologically, socially and hormonally. This period can be a stage where positive events can be experienced, or it can be a stage where a crisis related to sexual life can be experienced. Especially the first six weeks after birth, when involution takes place, constitute an important time period for female sexuality. Mode of delivery, episiotomy, breastfeeding, hormonal changes, problems related to the baby, birth traumas, sexual attitudes, body image, relationship between spouses, social role change, post-coitus bleeding, itching, burning, loss of desire, orgasmic pain, loss of vaginal lubrication, psychological and physiological changes can affect sexual desire and function. When sexual problems cannot be resolved in the postpartum period, it negatively affects women’s sexual health. Health professionals have important responsibilities in avoiding or solving these problems in the postpartum period. Postpartum sexuality education should cover the topics including the effects of physical, social and hormonal changes in the body of the woman in the postpartum period on sexual life, the positions to be preferred during coitus, contraception, breastfeeding effects on sexual life and time to start postpartum sexual intercourse.

PDF

___

1. Çetin Avcı S, Daşıkan Z. Postpartum dönemde cinsel sağlık ve danışmanlık: BETTER modeli kullanımı. Androloji Bül. 2021;23(3):187–96. [CrossRef ]
2. World Health Organization. Sexual and Reproductive Health and Research (SRH), including the Human Reproduction Programme (HRP). https://www.who.int/teams/sexual-and-reproductive- health-and-research-(srh)/overview
3. Gutzeit O, Levy G, Lowenstein L. Postpartum female sexual function: Risk factors for postpartum sexual dysfunction. Sex Med. 2020;8(1):8–13. [CrossRef ]
4. Beyazıt F, Pek E, Şahin B. Gebelik ve doğum sonrasında cinsel işlevlerde gözlenen değişiklikler: Önyargı mı? Yoksa Gerçek mi? Klinik Psikiyatri. 2018;21:397–406. [CrossRef ]
5. Fuentealba-Torres M, Cartagena-Ramos D, Fronteira I, Lara LA, Arroyo LH, Arcoverde MA, et al. What are the prevalence and factors associated with sexual dysfunction in breastfeeding women? A Brazilian cross-sectional analytical study. BMJ Open. 2019;9(4):e025833. [CrossRef ]
6. Ünver Korğalı E. Emzirme ve kadın sağlığı cinselliği. Androloji Bül. 2018;18(66):198–201. https://jag.journalagent.com/androloji/ pdfs/AND_18_66_198_201.pdf
7. Türk R, Erkaya R. An evaluatıon of the postpartum sexual lives of primiparous women. International Refereed Journal of Nursing Researches 2019:15;144-168.
8. 8. Başkaya Y, Karakoç H, Özerdoğan N. Postpartum dönemde yaşanan cinsel sağlık sorunları, ebe ve hemşirenin rolü. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2018;15:269-274. [CrossRef ]
9. McBride HL, Kwee JL. Sex after baby: Women’s sexual function in the postpartum period. Curr Sex Health Rep. 2017;9:142–9. [CrossRef ]
10. Koç E, Oskay Ü. Postpartum dönemde cinsellik ve danışmanlık. Kadın Sağlığı Hemşireliği Derg. 2015;2:15–26. https://dergipark. org.tr/tr/download/article-file/207495
11. Tavares IM, Schlagintweit HA, Nobrea PJ, Rosen NO. Sexual well- being and perceived stress in couples transitioning to parenthood: A dyadic analysis. Int J Clin Health Psychol. 2019;19(3):198–208. [CrossRef ]
12. Drozdowskyj ES, Castro EG, López ET, Taland IB, Actis CC. Factors influencing couples’ sexuality in the puerperium: A systematic review. Sex Med Rev. 2020;8(1):38–47. [CrossRef ]
13. Dabiri F, Yabandeh AP, Shahi A, Kamjoo A, Teshnizi SH. The effect of mode delivery on postpartum sexual functioting in primiparaus women. Oman Med J. 2017;29:276–9. [CrossRef ]
14. Saotome TT, Yonezawa K, Suganuma N. Sexual dysfunction and satisfaction in japanese couples during pregnancy and postpartum. J Sex Med. 2018;6(4):348–55. [CrossRef ]
15. Selimoğlu EŞ, Beydağ KD. Doğum sonu dönemde emziren kadınların cinsel yaşam kalitesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Derg. 2020;11:174–80. [CrossRef ]
16. Maamri A, Badri T, Boujemla H, EL Kissi Y. La sexualité durant le post-partum : étude d’une population de femmes Tunisiennes [Sexuality During the Postpartum Period: Study of a Population of Tunisian Women]. Tunusie Med. 2019;97:704–10. https://www. latunisiemedicale.com/article-medicale-tunisie_3580_fr
17. TNSA. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2018, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. http://www.hips.hacettepe. edu.tr/tr/2018_turkiye_nufus_ve_saglik_arastirmasi-55
18. İliyasu Z, Galadancı HS, Danlami KM, Salihu HM, Aliyu MH. Correlates of postpartum sexual activity and contraceptive use in Kano, Northern Nigeria. Afr J Reprod Health. 2018;22(1):103– 12. [CrossRef ]
19. Quoc Huy NV, Phuc An LS, Phuong LS, Tam LM. Pelvic floor and sexual dysfunction after vaginal birth with episiotomy in Vietnamese women. J Sex Med. 2019;7(4):514–21. [CrossRef ]
20. O’Malley D, Higgins A, Begley C, Daly D, Smith V. Prevalence of and risk factors associated with sexual health issues in primiparous women at 6 and 12 months postpartum; A longitudinal prospective cohort study (the MAMMI study). BMC Pregnancy Childbirth. 2018;18:196. [CrossRef ]
21. Slomian J, Honvo G, Emonts P, Reginster J-Y, Bruyère O. Consequences of maternal postpartum depression: A systematic review of maternal and infant outcomes. Womens Health. 2019;15:1745506519844044. [CrossRef ]
22. Uvnas Moberg K, Ekström-Bergström A, Buckley S, Massarotti C, Pajalic Z, Luegmair K, et al. Maternal plasma levels of oxytocin during breastfeeding-A systematic review. PloS One. 2020;15:e0235806. [CrossRef ]
23. Niwayama R, Nishitani S, Takamura T, Shinohara K, Honda S, Miyamura T, et al. Oxytocin mediates a calming effect on postpartum mood in primiparous. Breastfeed Med. 2017;12:103– 9. [CrossRef ]
24. Wen L, Hilton G, Carvalho B. The impacto of breastfeeding on postpartum pain after vaginal and cesarean delivery. J Clin Anesth. 2015;27(1):33–8. [CrossRef ]
25. Barbara G, Pifarotti P, Facchin F, Cortinovis I, Dridi D, Ronchetti C, et al. Impact of mode of delivery on female postpartum sexual functioning: spontaneous vaginal delivery and operative vaginal delivery vs cesarean section. J Sex Med. 2016;13(3):393–401. [CrossRef ]
26. de Lima Holanda J, Richter S, Campos RB, Cizino da Trindade R, Dos Santos Monteiro JC, Gomes-Sponholz FA. Relationship of the type of breastfeeding in the sexual function of women. Rev Lat Am Enfermagem. 2021;29:e3438. [CrossRef ]
27. East CE, Dorward ED, Whale RE, Liu J. Local cooling for relieving pain from perineal trauma sustained during childbirth. Cochrane Database Syst Rev. 2020;10:CD006304. [CrossRef ]
28. Yıldız Karaahmet A, Yazıcı S. Epizyotomide güncel durumlar. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Derg. 2017;4:57–63. [CrossRef ]
29. Pardell-Dominguez L, Palmieri PA, Dominguez-Cancino KA, Camacho-Rodriguez DE, Edwards JE, Watson J, Leyva-Moral JM. The meaning of postpartum sexual health for women living in Spain: a phenomenological inquiry. BMC Pregnancy Childbirth. 2021;21:92. [CrossRef ]
30. Banaei M, Moridi A, Dashti S. Sexual dysfunction and its associated factors after delivery: longitudinal study in ıranian women. Mater Sociomed. 2018;30(3):198–203. [CrossRef ]
31. Kahramanoglu I, Baktiroglu M, Hamzaoglu K, Kahramanoglu O, Verit FF, Yucel O. The impact of mode of deliveryon the sexual function of primiparous women: a prospective study. Arch Gynecol Obstet. 2017;295:907–16. [CrossRef ]
32. Manresa M, Pereda A, Bataller E, Terre-Rull C, Ismail KM, Webb SS. Incidence of perineal pain and dyspareunia following spontaneous vaginal birth: a systematic review and meta-analysis. Int Urogynecol J. 2019;30:853–68. [CrossRef ]
33. Kasap E, Aksu EE, Şahin N, Güçlü S, Gür EB. Doğum şeklinin seksüel fonksiyon üzerine etkisi var mıdır? Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Derg. 2016;26(3):201–6. [CrossRef ]
34. Kabakian-Khasholian T, Ataya A, Shayboub R, El-Kak F. Mode of delivery and pain during intercourse in the postpartum period: Findings from a developing country. Sex Reprod Healthc. 2015;6(1):44–7. [CrossRef ]
35. Topaç M, Bolsoy N. Doğum şeklinin kadın cinsel işlevi üzerine etkisinin incelenmesi. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Derg. 2021;4(1):45–55. https://dergipark.org.tr/tr/download/article- file/1551048
36. Ceylan M. Evaluation of postpartum changes in women in terms of culpability. J Int Soc Res. 2019;12(66):681–6. https://www. sosyalarastirmalar.com/articles/evaluation-of-postpartum-changes- in-women-in-terms-of-culpability.pdf
37. Zeren F, Özerdoğan N. (2018). Postpartum dönemde cinselliği etkileyen faktörler. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 10(4), 354-62. [CrossRef ]
38. Dekel S, Ein-Dor T, Berman Z, Barsoumian IS, Agarwal S, Pitman RK. Delivery Mode is associated with maternal mental health following childbirth. Arch Womens Ment Health. 2019;22(6):817–24. [CrossRef ]
39. Çevik A, Alan S. Oksitosin düzeyi ile postpartum depresyon arasındaki ilişki. Turkish J Fam Med Primary Care. 2021;15(1):164– 9. [CrossRef ]
40. Faisal-Cury A, Huang H, Chan Y-F, Menezes PR. The relationship between depressive/anxiety symptoms during pregnancy/ postpartum and sexual life decline after delivery. J Sex Med. 2013;10(5):1343–9. [CrossRef ]
41. Mannion CA, Vinturache AE, McDonald S. W, Tough SC. The influence of back pain and urinary incontinence on daily tasks of mothers at 12 months postpartum. Plos One. 2015;10:1–18. [CrossRef ]
42. Sobhgol SS, Priddis H, Smith CA, Dahlen HG. The effect of pelvic floor muscle exercise on female sexual function during pregnancy and postpartum: A systematic review. Sex Med Rev. 2019;7:13–28. [CrossRef ]
43. Çiftçi H, Pelit EB, Katı B. Kadın cinselliğinde kültürel farklılıkların rolü. Androloji Bül. 2018;20:95–8. [CrossRef ]
44. Aksu S, Çatalgöl Ş. Kadınların doğum sonrası uzun dönem fiziksel sağlık problemleri ve algıladıkları sağlık düzeyleri ile ilişkisi. Kadın Sağlığı Hemşireliği Derg. 2017;3(2):22–42. https://dergipark.org. tr/tr/download/article-file/386719
45. Bekmezci H, Hamlacı Y, Özerdoğan N. Türkiye’de postpartum döneme özgü ölçeklerin kullanımı. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Derg. 2016;13(2):122–8. [CrossRef ]