Restoran İşletmelerinde Rol Stresi ve Lider-Üye Etkileşiminin İşten Ayrılma Niyetine Etkisi

Öz Araştırmanın amacı, rol stresi, lider-üye etkileşimi ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkiyi belirlemek ve lider-üye etkileşiminin rol stresi ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkiye aracılık etkisini ortaya koymaktır. Nicel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada İstanbul’daki Turizm İşletme Belgeli restoran çalışanlarından (378) anket tekniğiyle veri toplanmıştır. Güncel istatistik programında analiz edilen verilerden elde edilen sonuçlar araştırmanın amacına uygun olarak yorumlanmıştır. Yapılan analizler sonucunda; rol stresi, lider-üye etkileşimi ve işten ayrılma niyeti arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler tespit edilmiş ve lider-üye etkileşiminin rol stresi ile işten ayrılma niyeti arasında kısmi aracılık etkisi olduğu belirlenmiştir. İşgören devir hızının yüksek olduğu yiyecek içecek sektöründe bu değişkenler arasındaki ilişkilerin ortaya konulması, işten ayrılan çalışanlarla ilgili ciddi maliyetlere katlanmak durumunda kalan yiyecek içecek işletmelerine çözüm önerisi sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Rol stresi, lider-üye etkileşimi, işten ayrılma niyeti, yiyecek içecek işletmeleri, restoran

PDF

___

Agarval, U. A., Datta, S., Blake-Beard, S. ve Bgargava, S. (2012). Linking LMX, Innovative Work Behaviour and Turnover Intentions The Mediating Role of Work Engagement, Career Development International, 17 (3): 208- 230.
Aslan, B. (2013). Örgütsel Bağlılık ile İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkide Lider-Üye Etkileşiminin Biçimlen- dirici Etkisi: Kobilerde Uygulama. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Çankaya Üniversitesi. İşletme Ana Bilim Dalı
Clemens, E. V. (2008). A Leader-Member Exchange Approach to Understanding School Counselors’ Roles, Job Satis- faction and Turnover Intentions. (Basılmamış Doktora Tezi). Greensboro: The University of North Carolina.
Conley, S. ve Woosley, S. A. (2000). Teacher Role Stress, Hig- her Order Needs and Work Outcomes, Journal of Educa- tional Administration, 38 (2): 179-201.
Dansereau, F., Graen, G. ve Haga, W. J. (1975). A Vertical Dyad Linkage Approach to Leadership within Formal Organizations A Longitudinal Investigation of the Ro- le Making Process, Organizaiıonal Behavior and Human Performance, 13: 46-78.
Demir, M. (2002). Konaklama İşletmelerinde İnsan Kaynak- ları Kapsamında İşgücü Devir Hızının Analizi: Muğla Bölgesi Örneği (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Turizm İşletmeciliği Ana Bi- lim Dalı.
Erdoğan, B. ve Enders, J. (2007). Support from the Top: Super- visors’ Perceived Organizational Support as a Mode- rator of Leader-Member Exchange to Satisfaction and Performance Relationships, Journal of Applied Psycho- logy, 92 (2): 321-330.
Erdoğan, B., Liden, R. C. ve Kraimer, M. L. (2006). Justice and Leader-Member Exchange: The Moderating Role of Organizational Culture, The Academy of Management Jo- urnal, 49 (2): 395-406.
Ertan, H. (1997). Otel İşletmeleri Açısından İşgören Devir Hızı, Anlam ve Önemi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı.
Gün, G. (2008). Konaklama İşletmelerinde İşgören Devir Hı- zının Personel Motivasyonuna Etkisini Belirlemeye Yö- nelik Kapadokya Bölgesinde Bir Araştırma (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Düzce Üniversitesi Turizm İşletme- ciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı.
Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yön- temleri. Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş Üçüncü Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Hardy, M. E. ve Conway, M. E. (1988). Role Theory: Perspecti- ves for Health Professionals. İkinci Baskı, Norwalk. CT: Appleton & Lange.
Harris, K. J. ve Kacmar, K. M. (2006). Too Much of A Good Thing? The Curvilinear Effect of Leader-Member Exc- hange on Stress, Journal of Social Psychology, 146 (1): 65-84.
Harris, T. B., Li, N. ve Kirkman, B. L. (2014). Leader-Member Exchange (LMX) in Context: How LMX Differentiation and LMX Relational Separation Attenuate LMX’s Inf- luence on OCB and Turnover Intention, The Leadership Quarterly, 25: 314-328.
Hayes, C. T. ve Weathington, B. L. (2007). Optimism, Stress, Life Satisfaction, and Job Burnout in Restaurant Mana- gers, The Journal of Psychology, 141 (6): 565-579.
Jung, H. S. ve Yoon, H. H. (2013). Is the Individual or the Or- ganization the Cause of Hotel Employees’ Stress? A Longitudinal Study on Differences in Role Stress bet- ween Subjects, International Journal of Hospitality Mana- gement, 33: 494-499.
Jung, H. S., Yoon, H. H. ve Kim, Y. J. (2012). Effects of Cu- linary Employees’ Role Stress on Burnout and Turno- ver Intention in Hotel Industry: Moderating Effects on Employees’ Tenure, The Service Industries Journal, 32 (13): 2145-2165.
Kahn, R. L., Wolfe, D. M., Quinn, R. P. ve Snoek, J. D. (1964). Organizational Stress: Studies in Role Conflict and Ambi- guity. New York: John Wiley&Sons.
Kara, N. (2010). Rol Çatışması ve Rol Belirsizliğinin Çalışan- ların İş Tatmini Üzerine Etkisinin Araştırılması (Basıl- mamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi İşlet- me Ana Bilim Dalı.
Kim, A. ve Mor Barak, M. E. (2015). The Mediating Roles of Leader-Member Exchange and Perceived Organizatio- nal Support in the Role Stress-Turnover Intention Re- lationship among Child Welfare Workers: A Longitu- dinal Analysis, Children and Youth Services Review, 52: 135-143.
Kim, B. P., Murrmann, S. K. ve Lee, G. (2009). Moderating Ef- fects of Gender and Organizational Level between Ro- le Stress and Job Satisfaction among Hotel Employees, International Journal of Hospitality Management, 28: 612- 619.
Kim, S. S., Im, J. ve Hwang, J. (2015). The Effects of Mentoring on Role Stress, Job Attitude, and Turnover Intention in the Hotel Industry, International Journal of Hospitality Management, 48: 68-82.
Kim, W. G. ve Brymer, R. A. (2011). The Effects of Ethical Le- adership on Manager Job Satisfaction, Commitment, Behavioral Outcomes and Firm Performance, Interna- tional Journal of Hospitality Management, 30: 1020-1026.
KTB (2017). Türkiye Turizm Verileri, https://www.ktb.gov.tr/ TR-96270/turizm-verileri.html, Erişim tarihi: 11 Eylül 2017.
Kuean, W. L., Khin, E. W. S. ve Kaur, S. (2010). Employees’ Turnover Intention to Leave: The Malaysian Contexts, The South East Asian Journal of Management, 4 (2): 93-110.
Lee, K. S. ve Mathur, A. (1997). Formalization, Role Stress, Or- ganizational Commitment and Propensity-to-Leave: A Study of Korean Industrial Salesperson, Journal of Glo- bal Marketing, 11 (2): 23-42.
Liden, R. C. ve Maslyn, J. M. (1998). Multidimensionality of Leader-Member Exchange: An Empirical Assessment through Scale Development, Journal of Management, 24 (1): 43-72.
Morrow, P. C., Suxuki, Y., Crum, M. R., Ruben, R ve Pautsch, G. (2005). The Role of Leader Member Excgange in High Turnover Work Environments, Journal of Manage- rial Psychology, 20 (8): 681-694.
Nayar, K. S. B. (2005). Differential Effects of Organizational Climate and size on Job Satisfaction and Role Stress. (Basılmamış Doktora Tezi). Ahmedabad: Gujarat Üniver- sitesi.
Rizzo, J. R., House, R. J. ve Lirtzman, S. (1970). Role Conflict and Ambiguity in Complex Organizations, Administra- tive Science Quarterly, 15: 150-163.
Ruyter, K., Wetzels, M. ve Feinberg, R. (2001). Role Stress in Call Centers: Its Effects on Employee Performance and Satisfaction, Journal of Interactive Marketing, 15 (2): 23-35.
Sarıoğlan, M. (2007). 4 ve 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinin Yiye- cek İçecek Departmanlarında İşgören Devir Hızı: Çeş- me Yöresinde Bir Uygulama. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı.
Schwab, R. ve Iwanicki, E. (1982). Perceived Role Conflict, Ro- le Ambiguity and Teacher Burnout, Educational Admi- nistration Quarterly, 18 (1): 60-74.
Senatra, P. (1980). Role Conflict, Role Ambiguity, and Organi- zational Climate in a Public Accounting Firm, The Acco- unting Review, 55 (4): 594-603.
Settoon, R. P., Bennett, N. ve Liden, R. C. (1996). Social Exc- hange in Organizations: Perceived Organizational Sup- port, Leader-Member Exchange and Employee Recip- rocity, Journal of Applied Psychology, 81 (3): 219-227.
Thomas, C. H. ve Lankau, M. J. (2009). Preventing Burnout: The Effects of LMX and Mentoring on Socialization, Role Stress and Burnout, Human Resource Management, 48 (3): 417-432.
Vigoda-Gadot, E. ve Ben-Zion, E. (2004). Bright Shining Stars: The Mediating Effect of Organizational Image on the Relationship between Work Variables and Army Offi- cers’ Intentions to Leave the Service for a Job in High- Tech Industry, Public Personnel Management, 33 (2): 201- 223.
Wang, P. Q. (2014). An Investigation of How Gender Modera- tes the Impact of Leader-Member Excgange (LMX) on front-line Employees’ Work Outcomes in the Hospitat- lity Industry (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Aucland University of Technology.
Wayne, S. J., Shore, L. M. ve Liden, R. C. (1997). Perceived Or- ganizational Support and Leader-Member Exchange: A Social Exchange Perspective, Academy of Management Journal, 40 (1): 82-111.
Yen, C. D. ve Liu, D. (2013). Does Service Orientation Matter to Employees Performance in the Hospitality Industry: The Mediating Role of LMX, Journal of Hospitality Application&Research, 8 (2): 3-11.