Cumhuriyet Devri Türk Müzeciliği

Bu araştırmanın amacı Türk Müzeciliğinin tarih içerisindeki gelişimi ve çağdaş müzecilik anlayışı çerçevesinde örgütlenme çabasını anlatabilmektir. Konu irdelenmeye çalışılırken Batı standartlarında müzecilik çalışmalarının başladığı dönemden yakın tarihimize kadarki süreç ana hatları çerçevesinde ele alınmıştır. Osmanlı döneminden başlayarak incelenen Türk Müzeciliğinin gelişme süreci, bürokratik karmaşa içerisinde uzun yıllar sadece muhafaza etme şeklinde gerçekleşmiştir. Ancak çağdaş standartlarda kayıt ve tasnif işlemleri gerçekleşmediği, yeterli sayıda uzman personel ve memurun temin edilemediği müzeler, uzun yıllar boyunca etik değerlere sahip müze personeli sayesinde korunabilmişlerdir. Türk Müzeciliğinin çağdaş anlayışa hızla ulaşabilme gayreti 1970’li yıllardan itibaren başlayabilmiş bu tarihten önce ciddi bir ivme yakalanamamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Müze, Müzecilik, Eski eser, Etnografya, Asar-ı Atika

Turkish Museology in Republican Era

The aim of this research is to explain the development of Turkish Museology in the historical period. While trying to examine the subject, the process from the beginning of museology studies in modern standards to our recent history has been explained within the framework of the main lines. The development process of museology, which we examined starting from the Ottoman period, took place in the form of preservation for many years in bureaucratic chaos. Museums, where a sufficient expert personnel and civil servants cannot be provided, have been protected for many years by museum personnel with ethical values. It is a sad situation that the effort of Turkish Museology to reach the modern understanding rapidly started from the 1970s, but before this date, a serious acceleration could not be achieved.

Keywords:

Museum, Museology, Antiquties, Ethnography, Ancient artifact,

PDF

___

BCA, 490.1.0.0/2023-1-3.
BCA, 490.1.0.0/2023-1-1.
BCA, 30.10.0/192-317-4.
BCA, 030.10/146-42-21.
BCA, 30.10.0/17-95-21.
BCA, 30.10.0/28-161-2.
BCA, 030.10/254-713-13.
BCA, 30.10/ 213-448-10.
BCA, 30.1/114-721-4.
BCA, 30.18.1.2/ 213-448-7.
BCA, 30.18.1.2/ 49-79-6.
BCA, 30.18.1.2/ 50-84-16.
BCA, 30.18.1.2 /60-93-14.
BCA, 30.18.1.2/67-65-16.
BCA, 30.18.1.2/88-87-15.
BCA, 30.18.1.2/92-97-18.
BCA, 30.18.1.0/95-45-3.
BCA, 30.18.1.2/88-58-9.
BCA, 30.18.1.2/5-41-14.
BCA, 30.18.1.2/42-3-10.
Aydın, D. U. (2020). Koleksiyon Toplanmasından Müze Yapılarına Geçiş Aşamaları ve İlk Müze Okulu Açma Girişimi, The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 6 (1): 82-91.
Çakmak, B. (2019). Osmanlı Taşrasında Âsâr-ı Atîka Bilincinin Gelişimi: Gediz Kazasında Bulunan Eski Eserler, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 15 (30): 169-188.
Çal, H. (1997). Osmanlı Devleti’nde Âsâr-ı Atîka Nizamnâmeleri, Vakıflar Dergisi, 26: 391-400.
Çetin, Y. (2007). Mustafa Kemal Atatürk Döneminde (1920-1938) Müze ve Eski Eserler Konusunda Yapılan Çalışmalar, Sanat Dergisi, 12: 117-121.
Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi (1961). Dokuzuncu Birleşim, D.1,C.1,T.1.
Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi (1962). Yirmi Sekizinci Birleşim, D.1,C.1,T.1.
Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi (1963a). Yirmi Yedinci Birleşim, D.1,C.8,T.2.
Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi (1963b). Yetmişikinci Birleşim, D.1,C.11,T.2.
Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi (1964). Kırkikinci Birleşim, D.1,C.18,T.8.
Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi (1965). 83ncü Birleşim, D.1,C.27,T.4.
Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi (1966). 38inci Birleşim, D.1,C.32,T.5.
Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi (1969). 25inci Birleşim, D.1,C.50,T.6.
Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi (1973). 56ncı Birleşim, C.10, İ.112.
Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi (1975). 31nci Birleşim, C.20, İ.14.
Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi (1976). 35nci Birleşim, C.26, İ.15.
Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi (1979). 37nci Birleşim, C.41, İ.18.
Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi (1980). 31nci Birleşim, C.45, İ.19.
Kandemir, Ö. ve Uçar, Ö. (2015). Değişen Müze Kavramı ve Çağdaş Müze Mekanlarının Oluşturulmasına Yönelik Tasarım Girdileri, Sanat ve Tasarım Dergisi, 5 ( 2): 17-47.
Madran, E. (1996). Cumhuriyet’in İlk Otuz Yılında (1920-1950) Koruma Alanının Örgütlenmesi-1, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16 (1-2): 59-97.
Mumcu A. (1969). Eski Eserler Hukuku ve Türkiye, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 26 (3): 45-78.
TBMM Tutanak Dergisi (1952). Kırk dokuzuncu Birleşim, D.9, C.13, İ.2.
TBMM Tutanak Dergisi (1953). Elli üçüncü Birleşim, D.9, C.20, İ.3.
TBMM Tutanak Dergisi (1986). 37 inci Birleşim, D.17, C.33, İ.4.
TBMM Tutanak Dergisi (1988). 38 inci Birleşim, D.18, C.19, İ.2.
TBMM Tutanak Dergisi (2006). 13 üncü Birleşim, D.22, C.133, İ.5.
TBMM Tutanak Dergisi (2007). 31 inci Birleşim, D.23, C.8, İ.2.
TBMM Zabıt Ceridesi (1340). Yedinci İçtima, D.2, C.7, İ.1.
TBMM Zabıt Ceridesi (1341). Otuzsekizinci İçtima, D.2, C.12, İ.3.
TBMM Zabıt Ceridesi (1341a). Yetmişinci İçtima, D.2, C.15, İ.2.
TBMM Zabıt Ceridesi (1341b). Yetmişbirinci İçtima, D.2, C.15, İ.2.
TBMM Zabıt Ceridesi (1928). Altmış Dördüncü İçtima, D.3, C.3, İ.1.
TBMM Zabıt Ceridesi (1934). Yetmiş İkinci İnikat, D.4, C.23, İ.3.
TBMM Zabıt Ceridesi (1942). Kırk İkinci İnikat, D.VI, C.24, İ.3.
TBMM Zabıt Ceridesi (1944). Seksen Altıncı İnikat, D.7, C.12, İ.1.
TBMM Zabıt Ceridesi (1951). Elli Birinci Birleşim, D.9, C.5, İ.1.
TBMM Zabıt Ceridesi (1954). Kırk dokuzuncu İnikat, D.9, C.28, İ.4.
TBMM Zabıt Ceridesi (1955). Otuz beşinci İnikat, D.10, C.5, İ.1.
T.C. Resmî Gazete (1943). 5309 Sayılı Resmî Gazete, 14 Temmuz 1943.
T.C. Resmî Gazete (1973). 14527 Sayılı Resmî Gazete, 25 Nisan 1973.
T.C. Resmî Gazete (1970). 13691 Sayılı Resmî Gazete, 11 Aralık 1970.
T.C. Resmî Gazete (1934). 2742 Sayılı Resmî Gazete, 26 Haziran 1934.
T.C. Resmî Gazete (2005). 25990 Sayılı Resmî Gazete, 11 Kasım 2005
Tekinsoy, B. (2022). Halk Eğitiminin Taşra Uygulamalarına Bir Örnek: Çorum Halkevi Halk Dershaneleri ve Kurslar Şubesinin Faaliyetleri, ASOBİD, 12: 49-65.
Önder, M. (1989). Atatürk ve Müzeler, ATAM, 6 (16): 63-74.
Önge, M. (2018). Kültür Mirasını Tanımlamak İçin Türkiye’de Kullanılan İlk Özgün Terim: Âsâr-ı Atîka, Avrasya Terim Dergisi, 6 (1): 8-14.
Özkasım H. ve Ögel, S. (2005). Türkiye’de Müzeciliğin Gelişimi, İTÜ Dergisi, 2 (1): 96-102.
Siyavuşgil, S. E. (1955). Modern Müzecilik, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, 168: 10-11.
Dağlı, N. ve Aktürk, B. (1988). Hükümetler ve Programları (1920-1960), Ankara: TBMM Basımevi.
Eski Eserler ve Müzeler Umum Müdürlüğünün Genel Durumu (1945). Ankara: Maarif Matbaası. İsmet İnönü’nün TBMM’deki Konuşmaları 1939-1960 (1993). Ankara: TBMM Yayınları.
Muşmal, H. ve Gümüş H. (2021). Türkiye’de Müzecilik (1839-1938). İstanbul: Selenge Yayınları.
Ogan, A. (1947). Türk Müzeciliğinin 100. Yıl Dönümü. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu.
Sanal, T. (2000). Demirel Hükümetleri, Ankara: Sim Matbaacılık.
Şahin, M. (2020). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Müzecilik Tarihi (1846-1938). İstanbul: Kitapyurdu Yayıncılık.
Yaraş, A. (1997). Kuruluşunun 150’nci Yılında Türk Müzeciliği Sempozyumu III Bildirileri 24-26 Eylül 1996 İstanbul. İçinde; Çağdaş Müzecilik Yolunda, Devlet Müzelerinde Çalışan Müzecilerin Sorunları (ss. 64-71). Ankara: ATASE Yayınları.