11941

SMINTHEION-ALEKSANDREIA TROAS YOLU, NE İÇİNDİ? Jeolojik, Arkeolojik ve Filolojik Belgeler Işığında Güzergâh ve İşlevi

Smintheion'da son dönem yüzey araştırmaları ve kazılarında tespit edilen bazı arkeolojik veriler, kutsal alan ile Aleksandreia Troas arasında kutsal yolun varlığını doğrulamaktadır. Aleksandreia Troas'ta yapılan kazılar da bu kentten başlayan bir kutsal yolun varlığına işaret eder. Tuzla Çayı'nın yatak değiştirmesi ile alüvyona gömülen Tuzla Ovası'nda yer alan Roma köprüsü ile Smintheion'a ulaşan yol güzergâhında ele geçen bazı adaklar dabuna kanıttır. Ayrıca Smintheion kutsal alanında bir bölümü ortaya çıkarılan yol da bu düşünceyi doğrular. Kutsal alanda açığa çıkarılan kutsal yol ve yazıtlı adaklar Smintheion'un Khrysa ve Lekton (Babakale) ile olan bağlantısına işaret etmektedir. Smintheion'da tespit edilen caddeler, yazıtlı adaklar, Tuzla Ovası'ndaki Roma köprüsü, Aleksandreia Troas kenti agora caddesi ve bu caddenin kent kapıları ile olan bağlantısı bu yolun kutsal işleve sahip olduğunu göstermektedir.

SMINTHEION-ALEKSANDREIA ROAD, WHAT WAS FOR? Route and Fuction with Geological, Archaeological and Philological Documents

Recent surveys and archaeological excavations conducted at the sanctuary of Apollo Smintheus, known as the Smintheion attest the presence of the sacred road between the ancient city of Alexandreia Troas and the sanctuary. The excavations in Alexandreia Troas also indicate the presence of a sacred road from this city. The Roman Bridge buried alluvial in Tuzla plain and some dedications from the Smintheion are evidences of the sacred road. This hypothesis is also supported by uncovered section of the road. The sacred road which is unearthed in the sanctuary and the inscriptions lying through the road refer to the connection with the Chryse, Lectum and the Smintheion. Streets unearthed in Smintheion, dedication inscriptions, Roman Bridge in Tuzla plain and excavations of Alexandreia Troas city indicate that this road has sacred function.

___

Akalın 1990 A. Akalın, Troas Bölgesi Hamaksitos ve Skepsis Şehirlerinin Tarihi ve Arkeolojik Araştırmaları, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi (Ankara 1990).

Akalın 2003 A. Akalın, "Troas Synoikisis'i, Synoecism in the Troad", TAD 33, 2003, 1-16.

Akalın 1997 A. Akalın, "Troas Bölgesi Antik Kıyı Şehirlerinde Tarihi Coğ- rafya Araştırmaları", Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araş- tırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 6, 1997, 1-15.

Akurgal 1970 E. Akurgal, Ancient Civilizations and Ruins of Turkey (Ankara 1970). Alföldi 1975 A. Alföldi, "Redeunt Seturnia Regna IV, Apollo und die Sibylle in der Epoche der Bürgerkrige", Chiron 5, 1975, 165-192.

Ashmole 1967 B. Ashmole, "A New Interpretation of the Portland Vase", JHS 87, 1967, 1-17.

Atkinson 1958 K. M. T. Atkinson, "The Governors of the Province of Asia in the Reign of Augustus", Historia 7, 1958, 300-330.

Bates 1911 W. N. Bates, "The Purification of Orestes", AJA 15.4, 1911, 459-464.

Bates 1925 W. N. Bates, "The E of the Temple at Delphi", AJA 29.3, 1925, 239-246.

Bean 1979 G. E. Bean, Turkey Beyond the Meander (London 1979).

Bilgin 1969 T. Bilgin, Biga yarımadasının güneybatı kısmının jeomorfolojisi (İstanbul 1969).

Biller ve diğ. 2011 F. Biller - M. Müller - A. Tanrıöver, "Die Stra?en in Alexandria Troas. Ein Vorbericht", AMS 66, Studien zum antiken Kleinasien VII (Bonn 2011) 277-290.

Bremmer 2014 J. N. Bremmer, Initiation into the Mysteries of the Ancient World, Nördlingen (Berlin 2014).

Connelly 2007 J. B. Connelly, Portrait of a Priestess, Women and Ritual in Ancient Greece (Princeton 2007).

Cook 1959-1960 J. M. Cook, "Greek Archaeology in Westen Asia Minor", Archaeological Reports 6, 1959-1960, 27-57.

Cook 1973 J. M. Cook, The Troad, An Archaeological and Topographical Study (Oxford 1973).

Cook 1988 J. M. Cook, "Cities in and around the Troad", BSA LXXXIII, 1988, 8-19.

Cox ? Cameron 1937 C. W. M. Cox - A. Cameron, Monuments from Dorylaeum and Nicolae, MAMA V (Manchester 1937).

Çizmeli Öğün 2004 Z. Çizmeli Öğün, "Smntheion Kazıları Sikke Buluntuları", Anadolu/Anatolia 26, 2004, 25-37.

Daux 1965 G. Daux, "Les Couronnes du Troyen Cassandros", BCH LXXXIX, 1965, 498-502.

Davidson vd. 1943 G. R. Davidson ? D. B. Thopson ? H. A. Thompson, "Small Objects from the Pnyx: I", Hesperia Supplements 7 (Amsterdam 1975) 1-172.

Diels 1965 H. Diels, Antike Technik (Stuttgart 1965).

Diler 2000 A. Diler, "Sacred Stone Cult in Caria", Studien zur Religion und Kultur Kleinasiens und des ägäischen Bereiches, Festschrift für Baki Öğün zum 75. AMS 39 (Bonn 2000) 51-77.

Diller 1882 J. S. Diller, "Notes Upont the Geology of the Troad", Report on the Investigations at Assos 1881, 1882, 180-215.

Dyer 1969 R. R. Dyer, "The Evidence for Apolline Purification Rituals at Delphi and Athens", JHS 89, 1969, 38-56.

Eisen 1930 G. A. Eisen, "Lotus- and Melon?Beads", AJA 34.1, 1930, 20- 43.

Erhat 1996 A. Erhat, Mitoloji Sözlüğü (İstanbul 1996).

Erol 1992 O. Erol, "Çanakkale yöresinin jeomorfolojik ve neotektonik evrimi (Geomorphologic and neotectonic evolution of the Dardanelles area, NW Türkiye)", Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni 4, 1992, 147-165.

Eyuboğlu ? Erhat 1977 S. Eyuboğlu ? A. Erhat, Hesiodos Eseri ve Kaynakları (İstanbul 1977).

Frederick 1982 M. Ahl Frederick, "Amber, Avallon, and Apollo's Singing Swan", AJPh, 103.4, 1982, 373-411.

Frothingham 1911 A. L. Frothingham, "Medusa, Apollo and the Great Mother", AJA 15.3, 1911, 349-377.

Gow 1912 A. S. F. Gow, "On the Meaning of the Word ??????", JHS 32, 1912, 213-238.

Gödecken 1986 G. B. Gödecken, "Beobachtungen und Funde an der heiligen Straße zwischen Milet und Didyma 1984", ZPE 66, 1986, 217- 253.

Gürdal 2013 T. Gürdal, "Tuzla 'Satnioeis' Roma Köprüsü", içinde: A. C. Özgünel (ed.), Smintheion, Apollon Smintheus'un İzinde (İstanbul 2013) 141-149.

Gürdal 2015 T. Gürdal, "A Roman Bridge on the Satnioeis (Tuzla) River", in: A. C. Özgünel (ed.) Smintheion, In Search of Apollo Smintheus (İstanbul 2015) 125-135.

Haddad 1995 N. A. Haddad, ????? ??? ???????? ???? ??????????? ??? ??????? ????????????? ??? ????????? ?????, (??????????? 1995).

Harrison 1899 J. E. Harrison, "Delphika.-(A) The Erinyes. (B) The Omphalos", JHS 19, 1899, 205-251.

Head 1889 B. V. Head, "Apollo Hikesios", JHS 10, 1889, 43-45.

Heerma van Voss 1979 M. Heerma van Voss, "The Cista Mystica in the Cult and Mysteries of Isis", Studies in Hellenistic Religions, (ed. M. J. Vermaseren), 1979, 23-26.

Herrmann 1959 H ? V. Herrmann, Omphalos (Münster 1959).

Holland 1933 L. B. Holland, "The Mantic Mechanism at Delphi", AJA 37.2, 1933, 201-214.

Hollinshead 1999 M. B. Hollinshead, "Adyton, Opisthodomos, and the Inner Room of the Greek Temple", Hesperia 68.2, 1999, 189-218.

Homeros İlyada (Çev. A. Erhat ? A. Kadir) (1997).

Homeros Osysseia (Çev. A. Erhat ? A. Kadir) (1998).

Imhoof ? Blumer 1898 F. Imhoof ? Blumer, "Coin-Types of Some Kilikian Cities", JHS 18, 1898, 161-181.

Jewett 1997 R. Jewett, "Paul and the Caravanners: A Proposal on the Mode of "Passing Through Mysia" Unresolved Aspects of Paul's Travels Through Mysia", Text and Artifact in the Religions of Mediterranean Antiquity, Essays in Honour of Peter Richardson (Ed. Stephen G. Wilson - Michael Desjardnis) 2000, 74-90.

Jewett ? Stupperich 2008 R. Jewett ? R. Stupperich, "Wanderungen durch die Troas", Festschrift für Elmar Schwertheim zum 65.Geburstag, AMS 65.1, (Bonn 2008) 349-357.

John 1869 O. John, "Die Cista Mystica", Hermes, 3.3, 1869, 317-334.

Kaplan 2013a D. Kaplan, "Smintheion Roma Hamamı", içinde: A. C. Özgünel (ed.), Smintheion, Apollon Smintheus'un İzinde (İstanbul 2013) 81- 100.

Kaplan 2013b D. Kaplan, "Smintheion Roma Dönemi Su Depoları", içinde: A. C. Özgünel (ed.), Smintheion, Apollon Smintheus'un İzinde (İstanbul 2013) 101-116.

Kaplan 2013c D. Kaplan, "Smintheion'da kullanılan yapı malzemeleri", içinde: A. C. Özgünel (ed.), Smintheion, Apollon Smintheus'un İzinde (İstanbul 2013) 117-124.

Kaplan 2015 D. Kaplan, "Roman Baths and Related Structures", Smintheion, In Search of Apollon Smintheus (Ed. A. Coşkun Özgünel), (2015) 65-92.

Kaplan - Şen - Günaydın 2016 D. Kaplan - M. Şen - İ. Günaydın, "Gülpınar'ın Unutulan Yapıları; Çeşme ve Çamaşırhaneler", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 9, Sayı 43, 2016, 1097-1117.

Karouzos 1929 Chr. Karouzos, "The Find from the Sea off Artemision", JHS 49.2, 1929, 141-144.

Kayan 1994 İ. Kayan, Tuzla Ovasının Alüvyal Jeomorfolojisi ve Holosen'deki Kıyı Çizgisi Değişimleri (İzmir 1994).

Krauskopf 2005 I. Krauskopf, "Kiste, Cista", Thesaurus Cultus Et Rituum Antiquorum (ThesCRA) V, 2005, 273-378.

Leaf 1923 W. Leaf, Strabo on the Troad (Book XIII.1) (1923).

Leake 1856 W. M. Leake, "On the site of the temple of Apollo Smintheus", Transactions of the Royal Society of Literature, 2nd series, 5, 1856, 236-242.

Laumonier 1958 A. Laumonier, Les Cultes Indigènes en Carie (Paris 1958).

Littleton 1986 C. Scott Littleton, "The Pneuma Enthusiastikon: On the Possibility of Hallicunogenic "Vapors" at Delphi and Dodona", Ethos 14.1, 1986, 76-91.

Mikalson 1998 J. D. Mikalson, Religion in Hellenistic Athens (Berkeley 1998). Moore 1903 G. F. Moore, "Baetylia", AJA 7.2, 1903, 198-208.

Ogle 1910 M. B. Ogle, "Laurel in Ancient Religion and Folk-Lore", AJPh 31.3, 1910, 287-311.

Oppé 1904 A. P. Oppé, "The Chasm at Delphi", JHS 24, 1904, 214-240.

Özgünel 1982 C. Özgünel, "Chryse-Apollon Smintheus Tapınağı 1980-1981 Yılı Kazıları", KST 4, 1982, 207-224.

Özgünel 2001 C. Özgünel, Smintheion, Troas'ta Kutsal Bir Alan (Ankara 2001).

Özgünel 2002 C. Özgünel, "İlyada Destanı ve Apollon Smintheus Tapınağı", Colloquium Anatoliqum I, 2002, 53-99.

Özgünel 2005a C. Özgünel, "Smintheion 2003 (24. Yıl)", KST 26.2, 2005, 303- 310.

Özgünel 2005b C. Özgünel, "Gülpınar-Tuzla Ovası'ndaki Roma Köprüsü", içinde: O. Belli (derl.), 60. Yaşında Sinan Genim'e Armağan, Makaleler (İstanbul 2005) 516-525.

Özgünel 2008a C. Özgünel, "30.Yılına Doğru Apollon Smintheus Kazıları", Ayvacık Değerleri Sempozyumu (Çanakkale 2008) 39-46.

Özgünel 2008b C. Özgünel, "2006 Yılı Gülpınar Kazıları (27.Yıl)", KST 29.2, 2008, 39-52.

Özgünel 2013 C. Özgünel, "İlyada Destanı Işığında Apollon Smintheus Tapı- nağı", Smintheion, Apollon Smintheus'un İzinde, (Ed. A. Coşkun Özgünel), 2013, 29-76.

Özgünel 2015 C. Özgünel, "The temple of Apollo Smintheus and the Iliad" Smintheion, In Search of Apollo Smintheus, (Ed. A. Coşkun Özgü- nel), 2015, 15-63.

Özgünel ? Gürdal 1998 C. Özgünel ? T. Gürdal, "1996-1997 Gülpınar Kazı Çalışmaları", KST 20.2, 1998, 111-124.

Özgünel ? Gürdal 2002 C. Özgünel ? T. Gürdal, "Smintheion 1999-2000", KST 22.1, 145-149.

Özgünel ? Kaplan 2009 C. Özgünel ? D. Kaplan, "2007 Gülpınar / Smintheion Kazı Çalışmaları", KST 30.4, 2009, 409-432.

Özhan 2015 T. Özhan, "New Inscriptions from Smintheion: Dedications, Epitaphs, and Fragments", in: A. C. Özgünel (ed.) Smintheion, In Search of Apollo Smintheus (İstanbul 2015) 107-123.

Öztepe 1999 E. Öztepe, Smintheion Heykeltıraşlık Eserleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara (1999).

Pasachoff - Littman 2005 N. M. Pasachoff - R. J. Littman, A Concise History of the Jewish People, (Lanham 2005).

Ricl 1995 M. Ricl, "Epigraphical Survey in Alexandreia Troas", AST 13.1, 1995, 7-13.

Ricl 1997 M. Ricl, The Inscriptions of Alexandreia Troas (Bonn 1997). Robbins 1916 F. E. Robbins, "The Lot Oracle at Delphi", Classical Philology 11.3, 1916, 278-292.

Robinson 1936 D. M. Rabinson, "A New Lebes Gamikos with a Possible Representation of Apollo and Daphne", AJA 40.4, 1936, 507-519.

Roscher 1913 W. H. Roscher, Omphalos (Leipzig 1913).

Russel - Wilson 1981 D. A. Russel ? N. G. Wilson, Menander Rhetor, A Commentory, (Oxford 1981).

Schneider 1987 P. Schneider, "Zur Topographie der heiligen Stra?e von Milet nach Didyma", AA 1987, 101-129.

Schulz 2002 A. J. P. H. Schulz, "Die Befestigungsanlage von Alexandreia Troas", AMS 44, Studien zum antiken Kleinasien (Bonn 2002) 33- 58.

Schwertheim 1996 E. Schwertheim, "Neue Inschriften aus Alexandria Troas, Antandros, Skepsis und Kebren", Die Troas: Neue Forschungen zu Neandria und Alexandria Troas II, AMS 22 (Bonn 1996) 99-124.

Seeher 1987 J. Seeher, "Prähistorische Funde aus Gülpınar / Chryse. Neue Belege für einen vor ? Trojanischen Horizont an der Nordwestküste Kleinesiens", AA 4, 1987, 533-556.

Suetonius C. Suetonius Tranquillus, The Lives of the Twelve Caesars To Which Are Added His Lives Of The Grammarians, Rhetoricians, and Poets (Çev. A.Thomson - T. Forester), (London 1896).

Sidwell 1996 K. Sidwell, "Purification and Pollution in Aeschylus' Eumenides", The Classical Quarterly, New Series 46.1, 1996, 44-57.

Siyako ve diğ. 1989 M. Siyako ? K. A. Bürkan ? A. İ. Okay, "Biga ve Gelibolu Yarı- madalarının Tersiyer jeolojisi ve hidrokarbon olanakları" Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni 13, 1989, 183-199.

Sourvinou ? Inwood 1979 C. Sourvinou ? Inwood, "The Myth of the First Temples at Delphi", The Classical Quarterly New Series 29.2, 1979, 231-251.

SNG Sylloge Nummorum Graecorum Deutschland Sammlung von Aulock, (16.Heft: Mysien-Troas-Aeolis-Lesbos) (Berlin 1967).

Stern 1969 M. Stern, "The Political and Social History of Judea Under Roman Rule", in: H.H. Ben-Sasson (Ed.), A History of Jewish People (1969) 239-276.

Strabon Geographika (Antik Anadolu Coğrafyası) (Çev. A. Pekman), (İstanbul 2000).

Şahin 1973 M. Ç. Şahin, "Lagina'dan (Koranza) İki Yeni Yazıt / Two New Inscriptions from Lagina (Koranza)", Anadolu/Anatolia 17, 1973, 177-195.

Şahin 2000 M. Ç. Şahin, "Karia'dan Epigraphic Notlar / Epigraphical notes from Caria", Archivum Anatolicum 4, 2000, 225-236.

Takaoğlu 2005 T. Takaoğlu, "A Prehistoric Mourning Figurine from Gülpınar in Northwestern Anatolia", Arkeoloji, Anadolu ve Avrasya 2, 2005, 3-7.

Takaoğlu ? Özdemir 2013 T. Takaoğlu ? A. Özdemir, "Smintheion Öncesi; Prehistorik Yerleşim", içinde: A. C. Özgünel (ed.), Smintheion, Apollon Smintheus'un İzinde, (İstanbul 2013), 15-28.

Tuchelt 1970 K. Tuchelt, Die archaischen Skulpturen von Didyma, IstForsch. 27, (Berlin 1970).

Tuchelt 1992 K. Tuchelt, Branchidai-Didyma (Mainz 1992).

Várhelyi 2015 Z. Várhelyi, "Gendered Agents and Embodied Religious Experience", A Companion to the Archaeology of Religion in the Ancient World (Edit. R. Raja - J. Rüpke), (Chicester 2015) 120-130.

Von Osten 1837 R. P. von Osten, Denkwürdigkeiten und Errinerungen aus dem Orient III (Stuttgart 1837).

Voutiras 1982 E. Voutiras, "A Dedication of Hebdomaistai to the Pythian Apollo", AJA 86.2, 1982, 229-233.