DOĞU DAĞLIK KILIKIA'DA AUGUSTUS DÖNEMİ'NDE BATILI ETKİLER VE ROTALAR Babam Ali Kaplan'ın Aziz Hatırasına...

Bu çalışmada, "başkent Roma veya batılı" olarak tanımlanan etkiler, Doğu Dağlık Kilikia özelinde incelenmektedir. Doğu Dağlık Kilikia'da batılı etkiler, Augustus Dönemi'ne tarihlenmektedir. Bunun kanıtları, Elaiussa Sebaste kentinde bulunmaktadır. Doğu Dağlık Kilikia'daki batılı etkilerin rotasının farklı güzergâhlar üzerinden gerçekleşmiş olduğu tespit edilmiştir. Heykeltıraşlık eserleri üzerindeki batılı etkiler, bölgeye göç etmiş batılı bir ailenin isteği doğrultusunda gerçekleşmiştir. Batılı yapı teknikleri ve malzemeler, bölgeye gelen legionlar içerisindeki asker mimar ve mühendisler tarafından uygulanmıştır. Augustus Dönemi'nde mimari süslemedeki batılı etkiler ise Suriyeli ustalar tarafından gerçekleştirilmiştir.

KURSE UND WESTLICHE EINFLÜSSE IN DER ZEIT DES AUGUSTUS IM OSTLICHEN RAUHEN KILIKIEN

Der folgende Beitrag beschäftigt sich mit den westlichen Einflüssen auf das östliche Rauhe Kilikien in der augusteischen Zeit. Alle Belege stammen aus Elaiussa Sebaste. Festzuhalten ist, dass westliche Einflüsse über diverse Wege ins östliche Rauhe Kilikien gelangten. So stehen westliche Einflüsse auf Skulpturen in Zusammenhang mit einer Familie, die wahrscheinlich in augusteischer Zeit von Italien nach Kilikien übersiedelte. Westliche Bautechniken und Baumaterialen im östlichen Rauhen Kilikien wurden von Legionären, unter denen sich Architekten und Ingenieure befanden, verwendet. Stadtrömische Wirkung auf die Bauornamentik in der augusteischen Zeit wurde von syrischen Handwerkern umgesetzt.

___

Berns 1998 C. Berns, "Zur Datierung der Tempel in Seleucia am Calycadnus und in Elaiussa Sebaste (Kilikien)", DaM 10, 1998, 135-154.

Borgia 2008 E. Borgia, "Notes on the Architecture of the Roman Temple at Elaiussa Sebaste", Olba XVI, 2008, 249-276.

Borgia - Spanu 2003 E. Borgia - M. Spanu, "Le Terme Del Porto", içinde E.E. Schneider (ed.), Elaiussa Sebaste II, (Roma 2003) 247-337.

Cassius Dio Roman History (çev. E. Cary) (Cambridge 1927).

Coarelli 1980 F. Coarelli, Roma. Ein archäologischer Führer (Mainz am Rhein 1980).

Durukan 2009 M. Durukan, "The Connection of Eastern and Central Cilicia with Piracy, Adalya XII, 2009, 77-102.

Durukan 2011 M. Durukan, "Olba Territoryumunda Hellenleştirme ve Romalılaştırma Politikalarının Arkeolojik İzleri", Adalya XIV, 2011, 137- 189.

Durugönül 1989 S. Durugönül, Die Felsreliefs im rauhen Kilikien (Oxford 1989).

Durugönül 1999 S. Durugönül, "Verwaltung und Glauben der Olbier im rauhen Kilikien", AMS 34, 1999, 111-124.

Durugönül 2009 S. Durugönül, "Dağlık Kilikia (Olba Territoriumu) kabartmalarında yerel heykeltıraşlık unsurları", içinde: Y. Özdemir, D.A. Arslan (eds.), Mersin Sempozyumu Bildiriler Kitabı (Mersin 2009) 62-69.

Freyberger 1989 K. S. Freyberger, "Untersuchungen zur Baugeschichte des JupiterHeiligtums in Damaskus", DaM 4, 1989, 61-86.

Freyberger 1990 K. S. Freyberger, Stadtrömische Kapitelle aus der Zeit von Domitian bis Alexander Severus: Zur Arbeitsweise und Organisation stadtrömischer Werkstätten der Kaiserzeit (Mainz am Rhein 1990).

Freyberger 1998 K. S. Freyberger, Zur Formenvielfalt frühkaiserzeitlicher Bauornamentik im hellenisierten Osten (1. Jh. v. Chr. - 1. Jh. n. Chr).

Spätantike und Byzantinische Bauskulptur (Ed. U. Peshlow - S. Möllers) (Stuttgart 1998) 19-24.

Freyberger 2000 K. S. Freyberger, "Im Licht des Sonnengottes. Deutung und Funktion des sogenannten "Bacchus-Tempels" im Heiligtum des Jupiter Heliopolitanus in Baalbek", DaM 12, 2000, 96-133.

Heilmeyer 1970 W.-D. Heilmeyer, Korinthische Normalkapitelle. Studien zur Geschichte der römischen Architekturdekoration. RM Suppl. 16 (Heidelberg 1970).

Kadıoğlu 2006 M. Kadıoğlu, Die Scaenae frons des Theaters von Nysa am Mäander. Forschungen in Nysa am Mäander I (Mainz am Rhein 2006).

Kaplan 2009 D. Kaplan, "Ein neuer Kultvorschlag für den Tempel in Elaiussa Sebaste (Kilikien)", Olba XVII, 2009, 23-32. Kaplan 2013 D. Kaplan, Kilikia Bölgesi Roma İmparatorluk Dönemi Mimari Süslemeleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Mersin Üniversitesi (Mersin 2013). Kaplan 2014 D. Kaplan, "Doğu Dağlık Kilikia'da (Olba Bölgesi) Erken İmparatorluk Dönemi'nde İmar Hareketliliğindeki Durgunluk ve Isodom Kuleler: Dağlık Kilikia-Isauria İsyanları", Adalya XVII, 2014, 69- 84. Machatschek 1967 A. Machatschek, Die Nekropolen und Grabmaeler im Gebiet von Elaiussa Sebaste und Korykos im Rauhen Kilikien (Böhlau 1967).

Mackay 1968 T. S. Mackay, Olba in Rough Cilicia (Pennsylvania 1968).

Mitchell 1987 S. Mitchell, "Imperial Building in the Eastern Roman Provinces", Harvard Studies in Classical Philology 91, 1987, 333-365.

Özer 2012 E. Özer, "Antik Mimaride İki Yapı Öğesi: Opus Caementicium ve Tonoz", içinde: B. Söğüt (ed.), Ahmet Adil Tırpan Armağanı (İstanbul 2012) 475-482.

Plattner 2003 G.A. Plattner, "Transfer von Architekturkonzepten und Ornamentformen zwischen Kleinasien und Rom in der Kaiserzeit", RM 46, 2003, 17-35.

Plattner 2007 G.A. Plattner, "Elemente stadtrömischer Bautypen und Ornamentformen in der kleinasiatischen Architektur", Weiner Forschungen zur Archäologie 12, 2007, 125-132.

Rumscheid 1997 F. Rumscheid, Untersuchungen zur kleinasiatischen Bauornamentik des Hellenismus (Mainz 1997).

Schneider 1998 H. Schneider, "Fiscus", DNP 4, 1998, 531.

Schmidt-Colinet - Plattner 2004 A. Schmidt-Colinet - G. Plattner, Antike Architektur und Bauornamentik. Grundformen und Grundbegriffe (Wien 2004).

Segal 2013 A. Segal, Temples and Sanctuaries in the Roman East. Religious Architecture in Syria, Iudaea/Palaestina and Provincia Arabia (Oxford 2013).

Söğüt 2005 B. Söğüt, "Ein hellenistisches Kapitell aus dem Rauhen Kilikien: Das korinthisches Kapitell von Efrenk", IstMitt 55, 2005, 161-177

Spanu 2003 M. Spanu, "Roman Influence in Cilicia through Architecture", Olba VIII, 2003, 1-39.

Strabon Strabon, Geografika: XII-XIII-XIV (Çev. A. Pekman) (İstanbul 1993).

Tepebaş - Durugönül 2013 U. Tepebaş - S. Durugönül, "Arkaik ve Roma Dönemi Heykeltıraşlık Eserlerinin Kataloğu ve Değerlendirilmesi", içinde: S. Durugönül (ed.), Silifke Müzesi Taş Eserler Kataloğu. Heykeltıraşlık ve Mimari Plastik Eserler (İstanbul 2013) 35-152.

Tırpan 1990 A. A. Tırpan, "Anadolu'da Opus Reticulatum", Türk Tarih Kongresi X.1, 1990, 101-112

Vandeput 1997 L. Vandeput, The Architektural Decoration in Roman Asia Minor. Sagalassos: a Case Study (Turnhout 1997).

Vandeput 2002 L. Vandeput, "Frühkaiserzeitliche Tempel in Pisidien", in: C. Berns - H. Von Hesberg - L. Vandeput - M. Waelkens (ed.), Patris und Imperium, Kulutelle und politische Identität in den Städten der römischen Provinzen Kleinasiens in der frühen Kaiserzeit (Leuven 2002) 205- 215.

Vitruvius Mimarlık Üzerine On Kitap (çev. S. Güven) (İstanbul 1998).

Weigand 1914 E. Weigand, "Baalbek und Rom, die römische Reichkunst in ihrer Entwicklung und Differenzierung", JdI 29, 1914, 37-91.