Öz Makalede 2002-2003 yıllarında, şimdiki adıyla Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izniyle Bursa ili Gölyazı Beldesi’nde gerçekleştirilen 20 günlük araştırmamn sonuçlarına değinilmektedir. Literatür taraması, müze araştırması ve arazi çalışması şeklinde üç bölümde sürdürülen incelemeler halen devam etmektedir. Makalenin arkeolojik bölümleri ve metni Dr. S. Aybek, mimari çizimleri ve restitüsyon çalışmaları A. K. Öz tarafından yapılmıştır. Öncelikle bölgede çalışmamıza olanak sağlayan Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ve araştırmalar süresince yardımlarını esirgemeyen Gölyazı Belediyesi ve Bursa Arkeoloji Müzesi çalışanlarına teşekkürü borç biliriz. Marmara Denizi’nin güneyindeki yerleşim Bursa’mn yaklaşık 35 km. güneybatısmdadır. Apollonia Ad Rhyndacum, Ulubat (Apolyont) Gölü’nün kuzeydoğusunda gölün içine uzanan yarımada üzerinde kuruludur (Fig.1-2). Anadolulu Işık Tanrısı Apollon’un kentin koruyucu tanrısı olması ve burada bir tapmağının bulunması şehrin adının Apollonia olarak belirlenmesinde önemli etkendir. Ancak Anadolu’da bulunan aynı isimli diğer altı kentten ayırt edilebilmesi için “Mustafakemalpaşa Çayı Üzerindeki Apollonia” anlamına gelen “Apollonia Ad Rhyndacum” kullanılmıştır. Mysia-Bithynia smırındaki kente ait en eski buluntular MÖ 4. yy. sikkeleridir (Fig.4O Nr.1-2). Bazı kaynaklarda Miletos’un kolonisi olarak kurulduğu belirtilen şehir Pergamon Krallığının gücünü arttırdığı dönemlerde bu gücün hakimiyeti altına girmiştir. Antik kente ait mimari kalmtılar yüzeyde kaldığı ölçüde görülebilmekte ve buluntular da genellikle kaçak kazılar yoluyla ele geçmektedir. Özellikle Kızada’daki Temenos (Fig.12-15), Antik Stadion (Fig.l7), Tiyatro (Fig.16) ve Nekropol alanı (Fig.18-21) şehrin Antik Çağ’da oldukça zengin ve büyük olduğuna işaret etmektedir.