Berrin ÖZKANAL, Özden CANDEMİR, Abdülkadir CANDEMİR

Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı Çerçevesinde Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Sistemi Çevrimiçi Öğrenci Topluluklarının Motivasyonlarının İncelenmesi

Bu çalışmanın amacı, kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı çerçevesinde Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Sistemi Öğrenci Topluluklarına (Kitap, Fotoğraf, Tarih, Müzik, Sinema ve Bilişim) üye olan öğrenci/mezunların motivasyonlarını incelemektir. Çalışma, tarama modeli ile gerçekleştirilmiş ve belirlenen amaçlara ulaşmak için nicel veri toplama tekniklerinden yararlanılmıştır. Anadolu Üniversitesi Çevrimiçi Öğrenci Topluluklarına üye olan 627 katılımcıdan elde edilen veriler anket yöntemiyle toplanmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen verilerin analizinde betimsel ve kestirimsel istatistik yöntemleri kullanılmıştır. Betimsel istatistik yöntem ve teknikleri kapsamında, elde edilen demografik bilgilere ilişkin veriler sıklık ve yüzde olarak gösterilmiştir. Çevrimiçi öğrenci topluluklarına üye olan katılımcıların motivasyonları için ise faktör analizi kullanılmıştır. Demografik özellikler ile motivasyonlar arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı ise t-testi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre katılımcıların; bağlamsal gereksinimle ifade edilebilecek eğlenme, stresten uzaklaşma ve sosyal çevre edinme gereksinimlerinin, topluluklara katılım motivasyonunda etkili olduğu saptanmıştır. Araştırma, katılımcıların işlevsel gereksinimleri doğrultusunda çevrimiçi öğrenci topluluklarını, kişisel bir gelişim aracı olarak gördüklerini ortaya koymaktadır. Öğrenciler, “duyuşsal gereksinim” konusunda, diğer üyelerle daha çok iletişim kurmak ve sosyal etkileşimde bulunma motivasyonu ile hareket etmektedir. Ayrıca topluluk üyelerinin motivasyonlarının cinsiyet, yaş, öğrenci/mezun olma ve sosyal ağları kullanma durumuna göre farklılaştığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Çevrimiçi Öğrenci Toplulukları, Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı, Uzaktan Öğretim, Açıköğretim, Motivasyon

PDF

___

Akar, E. (2010). Çevrimiçi toplulukların bir türü olarak sosyal ağ siteleri: Bir pazarlama iletişimi kanalı olarak işleyişi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 107- 122. Erişim adresi: https://docplayer.biz.tr/2236013-Sanal-topluluklarin-bir-turu-olarak-sosyal-ag-siteleri-bir-pazar lama-iletisimi-kanali-olarak-isleyisi.html
Alakurt, T. ve Keser H. (2014). Çevrimiçi uygulama topluluğu üyelerinin bilgi paylaşma davranışlarının incelenmesi. Elementary Education Online, 13(4) ,1331-1351. Erişim adresi: https://l24.im/eur
Amstrong, A. ve Hagel, J. (1996). The real value of online communities. Harvard Business Review, 74(3), 134-141. Erişim adresi: https://hbr.org/1996/05/the-real-value-of-on-line-communities
Aydın, C. H. (2002, Mayıs). Çevrimiçi (online) öğrenme toplulukları. Açıköğretim Fakültesinin 20. Kuruluş Yılı Nedeniyle Uluslararası Katkılı Açık ve Uzaktan Eğitim Sempozyumunda sunulan bildiri, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Erişim adresi: https://l24.im/Tq8G0C
Bagozzi, R.ve Dholakia, M. (2002). Intentional social action in virtual communities. Journal of Interactive Marketing 16 (2), 2-21. Erişim adresi: http://psykologimanusia.blogspot.com/2014/01/intentional-social-action-in-virtual.html
Balcı, Ş., Bal, E. ve Delal, Ö. (2019). Instagram kullanım alışkanlıkları ve motivasyonları ile narsisizm arasındaki ilişki üzerine bir inceleme: Selçuk üniversitesi öğrencileri örneği. Erciyes İletişim Dergisi, 6(2), 955-974. Erişim adresi: https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.543430
Blanchard A. L. (2008). Testing a model of sense of virtual community. Computers in Human Behavior, 24(5), 2107-2123. doi: 10.1016/j.chb.2007.10.002
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
Chuang, Y W. (2015). Toward an understanding of uses and gratifications theory and the sense of virtual community on knowledge sharing in online game communities. International Journal of Information and Education Technology, 5(6) 472-476. Erişim adresi: http://www.ijiet.org/papers/552-T048.pdf
Chunngam, B., Sumalee, C. ve E. Murphy. (2014). Membership, participation and knowledge building in virtual communities for informal learning. British Journal of Educational Technology, 45(5), 863-879. doi: 10.1111/bjet.12114
Clark, A. (2007) Understanding community: A review of networks, ties and contacts. NCRM Working Paper Series 9/07, Southampton: ESRC National Centre for Research Methods. Erişim adresi: http://eprints.ncrm.ac.uk/469/(accessed 7
Delanty, G. (2003). Community. London: Routledges.
Dholakia, U.M., Bagozzi, R.P. ve Pearo, L.K. (2004). A social influence model of consumer participation in network and small group based virtual communities. International Journal of Research in Marketing, 21(3), 241-263. Erişim adresi: https://isiarticles.com/bundles/Article/pre/pdf/37239.pdf
Dyson, E. (1997). Release 2.0: A design for living in the digital age. New York: Broadway Books.
Furlong, M. S. (1989). An electronic community for older adults: The senior net network. Journal of Communication, 39(3), 145-153. Erişim adresi: https://doi.org/10.1111/j.1460-2466.1989.tb01048.x
Giddens, A. (2012). Sosyoloji. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
Hiltz, S. R. (1984). Online communities: A case study of the office of the future. Norwood, NJ: Ablex Publishing Corporation.
Hiltz., S. R. ve Wellman, B. (1997). Asynchronous learning Networks as a virtual classroom. Communications of the ACM, 40(9), 44-49. Erişim adresi: https://l24.im/EswPXc
Johnson, C. (2001). A survey of current research on online communities of practice. The Internet and Higher Education, 4(1), 45-60. Erişim adresi: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.106.5848&rep=rep1&type=pdf
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Korenman, J., ve Wyatt, N. (1996). Group dynamics in an e-mail forum. S. C. Herring (Ed.). Computer-mediated communication: Linguistic, social and cross-cultural perspectives içinde (225–242), Amsterdam: John Benjamins Publishing Co. doi: 10.1075/pbns.39.18kor
Kosonen, M. (2009). ‘Knowledge sharing in virtual communities a review of the empirical research’. Int. J. Web Based Communities, 5(2), 144–163. Erişim adresi: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.888.7575&rep=rep1&type=pdf
LaRose, R., Mastro, D. ve Eastin, M.S. (2001). Understanding Internet usage: A social- cognitive approach to uses and gratifications. Social Sceince Computer Review, 19(4), 396- 413. Erişim adresi: https://l24.im/vyE
Leimeister, J.M., K. Schweizer., S. Leimeister. ve H. Krcmar. (2008). Do virtual communities matter for the social support of patients? Antecedents and effects of virtual relationships in online communities. Information Technology and People, 21(4), 353. Erişim adresi:https://www.alexandria.unisg.ch/219624/1/JML_118.pdf
Lull, J. (2001). Medya, kültür, siyaset. N. Güngör (çev.). Ankara: Vadi Yayınları.
Mata, F. J. ve Quesada, A. (2014). Web 2.0, Social networks and e-commerce as marketing tools. Journal of Theoretical and Applied Electronic Commerce Research, 9(1), 56-69. Erişim adresi: https://www.scielo.cl/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0718-18762014000100006
McMillan, D. W. ve Chavis, D. M. (1986). Sense of community: A definition and theory. Journal of Community Psychology, 14(1), 6-23. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/235356904_Sense_of_Community_A_Definition_and_Theory
Nov, O. (2007) What motivates Wikipedians? Communications of the ACM, 50(11), 60–64. Erişim adresi: https://cacm.acm.org/magazines/2007/11/5534-what-motivates-wikipedians/fulltext
Park, N., Kee, K. F. ve Valenzuela, S. (2009). Being immersed in social networking environment: Facebook groups, uses and gratifications, and social outcomes. CyberPsychology & Behavior. 12(6), 729-733. Erişim adresi: https://l24.im/Kc7
Porter, C E. (2004). A typology of virtual communities: A multi-disciplinary foundation for future research. Journal of Computer-Mediated Communication, 10(1), JCMC1011. Erişim adresi: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1083-6101.2004.tb00228.x
Preece, J. (2000). Online communities: Designing usability, supporting sociability. Chichester, England: John Wiley and Sons.
Preece, J. (2001). Sociability and usability in online communities: Determining and measuring success. Behavior and Information Technology. 20(5), 347-356. Erişim adresi: https://www.dhi.ac.uk/san/waysofbeing/data/communities-murphy-preece-2001b.pdf
Quan-Haase, A. ve Young, A. L. (2010). Uses and gratifications of social media: A comparison of facebook and instant messaging. Bulletin of Science, Technology and Society, 30(5), 350-361.Erişim adresi: file:///C:/Users/user/Downloads/BulletinofScienceTechnologySociety-2010-Quan-Haase-350-61.pdf
Rheingold, H. (1994). A slice of life in my virtual community. In L. M. Harasim (Ed.), Global Networks: Computers and International Communication. Cambridge: MA: MIT Press.
Rothaermel F. ve Sugiyama, S. (2001). Virtual internet communities and commercial success: İndividual and community-level theory grounded in the atypical case of timezone.com. Journal of Management, (27), 297-312. Erişim adresi: https://l24.im/vRkSIL
Sangwan, S. (2005, Ocak). Virtual community success: A uses and gratifications perspective. 38. Hawaii International Conference on System Sciences içinde sunulan bildiri, Big Island, HI, USA. DOI: 10.1109/HICSS.2005.673
Schubert, P. ve Ginsburg, M. (2000). Virtual communities of transaction: The role of personalization in electronic commerce. Electronic Markets, 10(1), 45-55. Erişim adresi: https://www.kisa.link/Q6xz
Sicilia, M. ve Palazon, M. (2008). Brand communities on the internet: A case study of coca- cola’s Spanish virtual community, corporate communications. An International Journal, 13(3), 255-270. Erişim adresi: https://l24.im/ZLirW
Smith, M. A. (1999). Invisible crowds in cyberspace: Mapping the social structure of the use net. In M. A. Smith (Ed.), Communities in cyberspace: New York: Routledge.
Sproull, L. ve Faraj, S. (1997). Atheism, sex, and databases: The net as a social technology. S. Kiesler (Ed.). Culture of the Internet içinde 16(3), 35-51. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates
Wellman, B., Salaff, J., Dimitrova, D., Garton, L., Gulia, M. ve Haythornthwaite, C. (1996). Computer networks as social networks: Virtual community, computer-supported cooperative work and telework. Annual Review of Sociology, (22), 213–238. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/2083430
Williams, R. (1983). Keywords: A Vocabulary of culture and society. Erişim adresi: https://www.academia.edu/30102258/Raymond_williams_keywords