Türk Hukukunda Saldırgan Satış Yöntemleri

Serbest piyasa ekonomisinde üreticilerin özgürce üretip piyasaya sundukları mal ve hizmetin müşteriler tarafından özgürce alınmasını mümkün kılan serbest rekabet ortamını bozacak şekilde yapılan fiiller haksız rekabet fiili olarak adlandırılır. Haksız rekabet fillerinin özel hallerinden olan saldırgan satış yöntemleri, tüketicinin seçim yapma özgürlüğünü önemli ölçüde kısıtlayacak şekilde kullanılan ikna yöntemleri olarak tanımlanabilir. Tüketicinin (müşterinin) de piyasada aktif rol sahibi olduğunun kabul edilmesiyle ve bu sebeple müşteriye karşı gerçekleştirilen aşırı şekilde taciz, baskı ya da haksız tesir içeren fiillerin haksız rekabet olarak değerlendirilmesiyle müşterinin seçim yapma iradesini etkileyen saldırgan satış yöntemleri hukuki bir düzenlemeye kavuşmuştur. Bu çerçevede saldırgan satış yöntemleri, hukukumuzda 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 55. maddesi ile 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK) ve 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’la (ETDHK) düzenlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Saldırgan, Satış, Reklam, Haksız Rekabet, Serbest Piyasa

Aggresive Sales Methods in Turkish Law

In a free market economy, actions taken in such a way as to disrupt the free competition environment that allows the customers to freely buy the goods and services that the producers produce and put on the market, are called unfair competition acts. Aggressive sales methods, which are one of the special cases of unfair competition acts, can be defined as persuasion methods used in a way that significantly restricts the freedom of choice of the consumer. By accepting that the consumer (customer) also has an active role in the market and therefore, acts of excessive harassment, pressure or unfair effect against the customer are considered as unfair competition, aggressive sales methods that affect the will of the customer to make a choice have been legally regulated. In this context, aggressive sales methods are regulated in our law by Article 55 of the Turkish Commercial Code (TTK) No. 6102 and as well as the Law on Consumer Protection (TKHK) No. 6502 and the Law No. 6563 on the Regulation of Electronic Commerce (ETDHK).

Keywords:

Aggresive, Sales, Advertising, Unfair Competition, Free Market,

PDF

___

ADAK, Agah: “Türk Hukuku Açısından Haksız Rekabet Müessesesi ve Reklam Yoluyla Haksız Rekabet”, Adana İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Dergisi, 1975, Sayı 4, s. 351-366.
AKSOY, Mehmet Ali: “2005/29/AT Haksız Ticari Uygulamalar Direktifinde Düzenlenen Haksız Rekabet Halleri ve Uygulama Örnekleri”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2015, Cilt 1, Sayı 1, s. 279-318 (Direktif).
AKSOY, Mehmet Ali: Haksız Rekabet Halleri ve Haksız Rekabetin Tespiti, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2011 (Haksız Rekabetin Tespiti).
ANTALYA, O. Gökhan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt 1, 2. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2013.
ARKAN, Sabih: “Haksız Rekabet, Gelişmeler, Sorunlar”, Banka ve Ticaret Dergisi, 2004, Cilt 22, Sayı 4, s. 5-20 (Haksız Rekabet).
ARKAN, Sabih: Ticari İşletme Hukuku, 17. Baskı, Savaş Kitap, Ankara, 2011 (Ticari İşletme Hukuku).
ASLAN, İsmail Yılmaz: Rekabet Hukuku, 1. Baskı, Ekin Basım Yayın, Bursa, 2005.
ASLAN, İsmail Yılmaz: Tüketici Hukuku, 5. Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2015.
AYHAN, Rıza / ÇAĞLAR, Hayrettin: Ticari İşletme Hukuku, 9. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2017.
AYHAN, Rıza: “Ticari İş-Ticari İşletme-Tacir Ticaret Sicili-Ticaret Unvanı-Haksız Rekabet”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2012, Cilt 16, Sayı 3-4, s. 31-53.
BALLI, Mehmet: “Türk Ticaret Kanunu’na Göre Haksız Rekabet Kavramı ve Unsurları”, Gümrük ve Ticaret Dergisi, 2015, Sayı 5, s. 62-72.
BOSNALI, Özge / ÖZÇELİK, Büşra: “İnternet Ortamında Haksız Rekabet”, GSI Articletter, İstanbul, 2015.
BOZBEL, Savaş: Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukukunda Karşılaştırmalı Reklam Hukuku, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2006.
CAN, Mustafa: “Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Haksız Rekabet”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2007, Sayı 69, s. 151-176.
ÇAKIRCA, Seda İrem: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Aşırı Yararlanma Kavramı, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2015.
ÇEKER, Mustafa: “Türk Hukukunda Rekabetin Korunması ve Yeni Rekabet Düzeni”, Banka ve Ticaret Dergisi, 1996, Cilt 18, Sayı 3, s. 86-115.
ÇINAR, Nihal: Türk Ticaret Kanunu’na Göre Haksız Rekabet ve Yaptırımları, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2015.
DERYAL, Yahya: Tüketici Hukuku, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2004.
DÖNMEZ, İrfan: Markalar ve Haksız Rekabet Davaları, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 1987.
ERDİL, Ergin: Haksız Rekabet Hukuku, 1. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2012.
EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 21. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2017.
GÖKSOY, Yaşar Can: “Yeni Alman Haksız Rekabet Kanunu ve Haksız Rekabet Alanında Getirdiği Yenilikler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2007, Cilt 9, Sayı 2, s. 143-174.
GÜRBÜZ, Ahmet / ERDOĞAN, Evrim: “Satış Çabalarının İşletme İçin Önemi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 2006, Cilt 6, Sayı 22, s. 116-134.
GÜVEN, Pelin: Rekabet Hukuku, 1. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009 (Rekabet Hukuku).
GÜVEN, Şirin: Haksız Rekabet Hukukunun Amacı ve Koruduğu Menfaatler, 1. Baskı, Adalet Yayınları, Ankara, 2012 (Haksız Rekabet).
GÜZ, Hanife: “Reklam Stratejisi ve Reklam Stratejisini Etkileyen Unsurlar”, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2001, Cilt 1, Sayı 4, s. 20-28.
HAMAMCIOĞLU, Esra: “Elektronik Ticaretin Hukuksal Boyutu”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2018, Sayı 35, s. 43-72.
HOWELLS, Geraint / MICKLITZ-WILHELMSSON, Hans-W: European Fair Trading Law, 1. Published, Ashgate Publishing, Farnham, 2006.
İNAN, Nurkut / PİKER, Mehmet B.: Rekabet Hukuku El Kitabı, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2007.
KARA, Mustafa Sencer: “Genel İşlem Şartlarına İlişkin Rekabet Hükümleri”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2013, Cilt 20, Sayı 1-2, s. 723-742.
KARABEY, Fatih: Türk Borçlar Hukukunda Hile Kavramı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon, 2018.
KARABULUT, Muhittin: Profesyonel Satışçılık ve Yönetimi, 2. Baskı, Üniversal Bilimsel Yayınlar, İstanbul, 1998.
KARAHAN, Sami: Ticari İşletme Hukuku, 22. Baskı, Mimoza Yayınları, Konya, 2011.
KARAYALÇIN, Yaşar: Ticaret Hukuku, 3. Baskı, Güzel İstanbul Matbaası, Ankara, 1968.
KATI, Zülal: Aldatıcı Reklamlara Karşı Tüketicinin Korunması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2017.
KAYA, Ferzinde: “Reklam ve Pazarlama Stratejileri: Bir Reklamda Olması Gerekenler”, Mecmua Dergisi, 2018, Sayı 5, s. 99-111.
MİMAROĞLU, Sait Kemal: Ticaret Hukuku Birinci Cilt İşletme Hukuku, Genişletilmiş İkinci Baskı, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1970.
NOMER ERTAN, Füsun: Haksız Rekabet Hukuku, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2016.
OĞUZMAN, M. Kemal / ÖZ, M. Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1, 14. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2016.
OKAN, Neval: “İnternette Haksız Rekabet”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2011, Cilt 2, Sayı 1, s. 123-139 (Haksız Rekabet).
OKAN, Neval: “Saldırgan Satış Yöntemlerine Karşı Tüketicilerin Korunması”, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2016, Cilt 2, Sayı 4, s. 73-85 (Saldırgan Satış).
OKUMUŞ, Selmani: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Aşırı Yararlanma (Gabin), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2014.
ÖRS, Fahri Halil: Türk Hususi Hukukunda Haksız Rekabet, Ziraat Bankası Matbaası, Ankara, 1958.
ÖZDEMİR, Semih Sırrı: Haksız Rekabet Kavramı Açısından Dürüstlük Kuralına Aykırı Reklamlar, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2012.
ÖZEL, Çağlar / ÖZDEMİR, Semih Sırrı: “Türk Hukukunda Haksız Rekabete İlişkin Düzenlemeler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2017, Cilt 19, Prof. Dr. Şeref Ertaş’a Armağan Özel Sayısı, s. 189-206.
ÖZTEK, Selçuk: “Haksız Rekabete İlişkin Yeni İsviçre Düzenlemesinin Öngördüğü Bazı Haksız Rekabet Halleri”, Prof. Dr. Jale Akipek’e Armağan, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya, 1991, s. 417-429.
PINAR, Hamdi: “Rekabet Hukuku ile Haksız Rekabet İlişkisi”, Rekabet Dergisi, 2014, Cilt 15, Sayı 2, s. 59-87.
PINAR, Hamdi: “Reklam ve Satış Yöntemlerine İlişkin Haksız Rekabet Halleri”, 6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’nu Beklerken Sempozyumu, İstanbul, 2012 (Sempozyum).
PONCIBO, Cristina: “The EU Unfair Commercial Practices Directive: A Faltering First Step”, London Law Review, 2005, Cilt 1, Sayı 2, s. 317-337.
POROY, Reha / YASAMAN, Hamdi: Ticari İşletme Hukuku, 13. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2010.
SAVAŞ, Firdevs: “Reklam Vasıtasıyla Ortaya Çıkan Saldırgan Ticari Uygulamalar”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2017, Cilt 18, Sayı 2, s. 227-248 (Saldırgan Ticari Uygulamalar).
SAVAŞ, Firdevs: Haksız Rekabet Hukukunda Saldırgan Satış Yöntemleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2018 (Saldırgan Satış Yöntemleri).
SCHUHMACHER, Wolfgang: “The Unfair Commercial Practices Directive”, (Ed.) HILTY, Reto / HENNING-BODEWIG, Frauke: Law Against Unfair Competition, Springer, Berlin-Heidelberg, 2007, s. 127-137.
SEZGİN, Erin: İltibas Suretiyle Haksız Rekabet, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2007.
ŞEKERCİ, Rıza / ŞEKERCİ, Müfide: Mevzuatımızda Tüketicinin Korunması, 1. Baskı, İnkılap Yayınları, İstanbul, 1996.
ŞENER, Oruç Hami: Ticari İşletme Hukuku, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.
ŞENOCAK, Kemal: “Haksız Rekabet Açısından Boykot”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 2009, Cilt 25, Sayı 1, s. 67-95.
TEKELİOĞU, Numan: “Reklamın ve Reklam Sözleşmelerinin Hukuki Niteliği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2018, Cilt 8, Sayı 1, s. 1-34.
TEKİL, Fehiman: Ticari İşletme Hukuku, 1. Baskı, Tekil Müşavirlik ve Yayıncılık, İstanbul, 1990.
TOPÇUOĞLU, Metin: “Türk Ticaret Kanunu ve Yeni Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Açısından Haksız Ticari Uygulamalar”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 2016, Cilt 7, Sayı 24, s. 15-36.
UYAR, Ahmet: “Satış Geliştirme Çabalarının Tüketiciler Açısından Değerlendirilmesi”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2018, Cilt 11, C-IASOS Özel Sayısı, s. 22-35.
ÜNAL, Şeref: “Karşılaştırmalı Hukuk Açısından Haksız Rekabet”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 1988, Cilt 8, Sayı 1, s. 71-83.
YAVUZ, Elif: Türk ve İngiliz Hukukunda Hile Kavramına Bakış, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2007.
ZEVKLİLER, Aydın / ERTAŞ, Şeref / HAVUTCU, Ayşe / AYDOĞDU, Murat / CUMALIOĞLU, Emre: Borçlar Hukuku Genel Hükümler ve Özel Borç İlişkileri Ana İlkeler, 2. Baskı, Fakülteler Barış Yayınları, İzmir, 2013.