Sözleşmelerde Asimetrik Bilgi
Sözleşme yapılırken tarafların bilgisinin eşit olmaması, yani asimetrik olması, sözleşmelerin şekillenişi etkiler. Asimetrik bilgi ekonomi teorisinde oluşma koşulları, sonuçları ve çözüm önerileri ile detaylı bir şekilde incelenmektedir. Asimetrik bilgi bireylerin yaptıkları işlemlerde, sözleşmelerde, yanılmalarına; iyi, kaliteli olan mal ve hizmetler yerine kötü olanları seçmelerine (ters seçim) ya da fazla bilgisi olanın bilgisini kendisine rant getirecek şekilde kullanabilmesine (ahlaki tehlike) neden olabilmektedir. Sonuç olarak toplam sözleşme sayısı düşmekte, bireylerin birbirine güveni azalmakta, hizmet ve ürün kalitesi giderek düşmektedir. Diğer bir ifadeyle bu durum toplumun geneli için olumsuz sonuçlar yaratmaktadır. Çözüm çeşitli şekillerde eksik tarafın bilgisinin tamamlanmasından geçmektedir. Bu eksik bilgi bazen, bilgisi eksik olan taraf tarafından maliyetine katlanarak ve araştırılarak elde edilir; bazen bilgisi fazla olan taraf tarafından sunulur; bazen kurumsal bir otorite tarafından üretilerek tamamlanır.
Anahtar Kelimeler:
Asimetrik Bilgi, Ters Seçim, Ahlaki Tehlike, Teşvikler, Hukuk ve Ekonomi
Asymmetric Information in Contracts
The unequal state of the information of the parties, i.e. being asymmetric, affects the shaping of the contracts. The asymmetric information is examined in detail with the conditions, results and solution suggestions in economic theory. Asymmetric information can cause individuals to be mistaken in their transactions and contracts; to choose bad ones instead of good, quality goods and services (adverse selection). Or it can cause the person with more knowledge to use his/her knowledge in a way that brings him rent (moral hazard). As a result, total contract amount, individuals’ trust in each other and service’s and product’s quality gradually decreases. In other words, this situation has negative consequences for the whole society. The solution, in various ways, is to complete the information for the party with little knowledge. This information is sometimes obtained by paying for research by the party with incomplete information; sometimes presented by the party with more information; sometimes produced by an institutional authority.
___
- Akerlof, George “The Market for ‘Lemons’: Quality Uncertainty and the Market Mechanism”, Quarterly Journal of Economics, 1970, s. 488-500.
- Arrow, K.J. “Uncertainity and the Welfare Economics of Medical Care”, American Economic Review, Vol. 53, 1963.
- Browning, Edgar/Mark Zupan, Mikro İktisat, Recep Kök (çeviri editörü), Ankara: Nobel Yayınevi.
- Cansen, Ege “Ahlaki Tehlike”, 23 Ocak 2002, http://www.hurriyet.com.tr/ahlakitehlike-49989, (Erişim Tarihi: 15/07/2019).
- Colander, David C., Economics, New York: Mc Grraw Hill, 2010.
- Cumhuriyet, “Kanser İlacı Şebekesi Çökertildi”, 22 Eylül 2014, http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/122091/kanser_ilaci_sebekesi_cokertildi.html, (Erişim Tarihi: 01.08.2019).
- Çokgezen, Murat (çev) “Limonlar’ İçin Piyasa: Kalite Belirsizliği ve Piyasa Mekanizması: G. A. Akerlof”, Demir, Ömer (Edt), Devlet, Rekabet, Mülkiyet ve İktisat, Sakarya, Değişim Kitapevi Yayınları, 2000 içinde.
- DHA, “‘Stent Taktık’ Diyerek Hastaları Dolandırıyorlar”, Hürriyet Gazetesi, 24 Eylül 2013, http://www.hurriyet.com.tr/avrupa/stent-taktik-diyerek-hastalari-dolandiriyorlar-24776725, (Erişim Tarihi: 20.07.2019).
- Eryılmaz, Sinem, “Doğumda İlk Tercih Sezeryan Olmamalı”, İstanbul Gazetesi, 30 Nisan 2017, http://www.istanbulgazetesi.com.tr/dogumda-ilk-tercih-sezaryen-olmamalimakale,67456.html, (Erişim Tarihi: 01/08/2019).
- Gökçe, Dinçer, “Bu da Gaucher Vurgunu”, Hürriyet Gazetesi, 01 Nisan 2013, http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/bu-da-gaucher-vurgunu-22941032, (Erişim Tarihi: 20.07.2019).
- KKB, “Tarihçe”, https://www.kkb.com.tr/hakkimizda, (Erişim Tarihi: 31.07.2019).
- Macho-Stadler, Ines/J.David Perez-Castrillo, An Introduction to the Economics of Information- Incentives and Contracts, Oxford: Oxford University Press, 2001.
- Moğol, Tayfun, “Kamu Maliyesinde Karar Alma”, Kamu Maliyesi, (Edts: Şebnem Tosunoğlu, Tamer Ergül), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını, 2012.
- Okan, Neval/Doğan Gökbel/Ahmet Haluk Atalay, Temel Hukuk Terminolojisi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2008.
- Tuduk, Mine, “Sezaryen Yapma Kazan”, Radikal Gazetesi, 23 Şubat 2011, http://www.radikal.com.tr/saglik/sezaryen-yapma-kazan-1040878/, (Erişim Tarihi: 01/08/2019).
- Yargıtay, 11.Ceza Dairesi, 27.01.2006 Tarih ve Esas: 2003/15440, Karar: 2006/259: Dolandırıcılık Suçu-Sanığın Kızının Sağlık Karnesiyle Kardeşinin Kızını Tedavi Ettirdiği, https://www.kararara.com/forum/viewtopic.php?t=14808, (Erişim Tarihi: 15/07/2019).
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: ANADOLU ÜNİVERSİTESİREKTÖRLÜĞÜ