Nutullah ÖZDEMİR, Elif ÖZTÜRK, Ömrüm Tebessüm KOP DURMUŞ

Organik düzenleyici uygulamalarının yapay yağış koşulları altında toprak kaybı üzerine etkileri

Bu çalışma sera koşullarında iki farklı toprak grubunda çeltik kavuzu kompostu, ahır gübresi ve çöp kompostu uygulamalarının yüzey akışla meydana gelen toprak kayıpları üzerine etkilerini belirlemek üzere yürütülmüştür. Bu amaçla çalışmada Samsun ili sınırları içerisinde bulunan Minoz Havzası’nda yayılım gösteren Lithic Ustorthent ve Typic Calciustept olarak sınıflandırılan topraklar kullanılmıştır. Bozulmuş toprak örneklerine (8 mm’den küçük agregatlar) organik düzenleyiciler kuru ağırlık esasına göre farklı dozlarda (% 0, 2, 4 ve 6) uygulanarak simulasyon ünitesi altında ve sera koşullarında uygulamalar yapılmıştır. Denemeler tesadüf parselleri deneme deseninde, faktöriyel düzende ve iki tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. 12 haftalık inkübasyon periyodunun ardından erozyon tavalarına % 15 eğim verilerek 55 mm h-1 ve 70 mm h-1 intensiteli yapay yağışlar 1 saat süre ile uygulanmış ve yüzey akışla kaybolan toprak miktarı ölçülmüştür. Deneme sonucunda topraklara uygulanan organik düzenleyicilerin toprak kayıplarını azalttığı belirlenmiştir. Erozyon ve yüzey akış miktarlarını azaltmada çöp kompostu, çeltik kavuzu kompostu ve ahır gübresine oranla daha etkili olarak belirlenmiştir. Organik düzenleyicilerin etkinlikleri uygulama dozlarına bağlı olarak farklılıklar göstermiştir ve en düşük kayıplar max doz uygulamalarından elde edilmiştir. Sonuçlara göre, çeltik kavuzu kompostu, çöp kompostu ve organik düzenleyicilerin tarımsal alanlarda toprak bozulmasını ve kaybını azalttığı gerekçesiyle kullanımı önerilmektedir.

Effects of organic conditioner applications on soil loss under simulated rainfall conditioner

This study was conducted to determine effects of farmyard manure, rice husk and municipal waste compost on soil loss caused by runoff in two different soil groups under greenhouse conditions. Soils used in the study were classified as Lithic Ustorthent and Typic Calciustept located in Minöz Basin of Samsun province. Organic conditioners were applied to the soils of basin according to dry weight basis at four different doses (0, 2, 4 and 6 %) under greenhouse conditions. Experiment was planned in a randomized factorial plot design with two replications. After a 12-week incubation period, 15 % slope was given to erosion pans and 55 mm h -1 and 70 mm h-1 artificial rainfall intensities were applied for one hour and soil loss values caused by runoff were measured. At the end of the experiment, it was determined that organic conditioners applied to the soils reduced soil losses. Municipal waste compost was determined to be more effective than rice husk compost and farmyard manure in reducing soil losses occurred in runoff pans. Effectiveness of organic conditioners showed differences depend on application doses and the lowest soil loss in each obtained at the maximum dose. The results suggest that using organic conditioners in the agricultural fields reduces soil degradation and loss.

Keywords:

Erosion, Organic conditioner, Rainfall simulation,

PDF

___

Amorim, R.S.S., Silva, D.D., Pruski, F.F., Matos, A.T., 2001. Influence of the soil slope and kinetic energy of simulated precipitation in the interrill erosion process, International Symposium of Soil Erosion Research for the 21 st Century, Honolulu-Hawaii, USA, 3-5 January, Eds: J.C. Ascough, D.C. Flanagan, pp:155-158..
Çepel, N., Yüksel, M., Işık, K., Altın, M., Orak, A., Neyişçi, T., Sarı, M., Ergün, C., 2006. Erozyon, doğa ve çevre, I. Basım, Tema Vakfı Yayını, İstanbul.
Doran, J.W., Parkin, T.B., 1994. Defining and Assessing Soil Quality, Editors: Doran, J.W., Coleman, D.C., Bezdicek, D.F., Stewart, B.A., Defining soil quality for a sustainable environment, SSSA Special Publication No: 35, Madison, 3-21.
Eaton, D.A., Cleascerri, L.S., Greenberg, A.E., 1995. Standard Methods for The Examination of Water and Wastewater, 20th ed., APHA, Washington DC.
Erpul, G., Çanga, M.R., 2001. Toprak erozyon çalışmaları için bir yapay yağmurlama aletinin tasarım prensipleri ve yapay yağış karakteristikleri, Tarım Bilimleri Dergisi, 7(1): 75-83.
Gregorich, E.G., Carter, M.R., Angers, D.A., Monreal, C.M., Ellert B.H., 1994. Towards a minimum data set to assess soil organic matter quality in agricultural soils, Canadian Journal of Soil Science, 74: 367-385.
Hudson N., 1995. Soil Conservation, B.T. Batsford Limited, London, UK.
Karaoğlu, M., Çanga, M.R., 2002. The consecutive simulated rainfall, slope and phosphogypsum's effects on runoff and erosion, International Conference on Sustainable Land Use Management, Sharing Experiences for Sustainable Use of Natural Sources., Proceeding Book, 282-289. 10-13 June Çanakkale, Turkey.
Lal, R., 1990. Soil properties and erodibility, Editor: Lal, R., Soil erosion in the Tropics; principles and management, McGraw-Hill, NewYork, 60-99.
Lal, R., Kimble J.M., 1997. Conservation tillage for carbon sequestration, Nutrient Cycling in Agroecosystems, 49: 243-253.
Meyer, L.D., Harmon, W.C., 1979. Multiple intensity rainfall simulator for erosion research on row sideslopes, ASAABE, 22(1): 100-103.
Özdemir, N., 2002. Toprak ve Su Koruma, OMÜ Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 22, 2. Baskı, Samsun.
Schnitzer, M., 1978. Soil Organic Matter, Ed.: M. Schnitzer, S.U. Khan. ESPC, New York.
Soil Taxonomy, 1999. A Basic of Soil Classification for Making and Interpreting Soil Survey, 2nd ed., USDA Handbook No: 436, Washington D.C.
Sojka, R.E., Upchurch, D.R., 1999. Reservations regarding the soil quality concept, SSSAJ, 63: 1039-1054.
TARİST, 1994. İstatistik Program. EÜ Tarım ve Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, İzmir.
Taysun, A., 1981. Gediz Havzası'nın rendzina tarım topraklarında yapay yağmurlayıcı yardımıyla taşlar, bitki artıkları ve polyvinilalkolün (PVA) toprak özellikleri ile birlikte erozyona etkileri üzerinde araştırmalar, Doçentlik Tezi, EÜ Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü, Bornova (Yayınlanmamış).
Tunç, E., Schröder, D., 2010. Ankara'nın batısındaki tarım topraklarında USLE ile erozyon boyutunun tespiti, Ekoloji, 19(75): 58-63.
Yakupoğlu, T., 2010. Samsun İli Minoz ve Gölet Havzalarında Yaygınlık Gösteren Toprakların Su Erozyonuna Duyarlılıklarının Laboratuar Koşullarında Belirlenmesi. Doktora Tezi. OMÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, 126 s, Samsun.
Young, R.A., Burwell, R.E., 1972. Prediction of runoff and erosion from natural rainfall using a rainfall simulator, SSSAJ, 36: 827-830.
Yönter, G., Geren, H., 2006. Farklı mera karışımlarının laboratuar koşullarında su erozyonuna etkisi üzerinde ön araştırmalar, EÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 43(1): 121-131.