Çarşamba Ovasında yaş meyve ve sebze pazarlama sorunları ve çözüm önerileri

Çalışmanın amacı; Çarşamba Ovasında üretilen yaş meyve ve sebzelerin pazarlama yapısını, pazarlama ile ilgili karşılaşılan problemleri tespit etmek ve bu problemlerin çözümü konusunda öneriler ortaya koymaktır. Bu amaçlara ulaşmak için birinci aşamada; Çarşamba ilçesindeki 16 köyden istatistik yöntemlerle belirlenmiş 3 ayrı gruptaki 78 işletme ile, ikinci aşamada ise; Çarşamba Yaş Sebze ve Meyve Toptancı Halinde görev yapan 10 komisyoncu ile 2003 yılı Nisan ve Mayıs aylarında anket yapılmıştır. Anket yapılan işletmelerde yaş meyve ve sebze üretimine ayrılan ortalama arazi büyüklüğü 29 dekardır. Sebzelerde fasulye %23, meyvelerde ise şeftali %32’lik ekiliş alanı ile birinci sırada yer almaktadırlar. Komisyoncuların ürün temininde karşılaştıkları en önemli sorun, istedikleri kalitede ürün bulamamalarıdır. Temmuz ve ağustos ayları hasatların ve dolayısıyla ürün arzının en yoğun olduğu aylardır. Bu aylarda sebze ve meyve fiyatları ortalama %35-40 oranında düşmektedir. İncelenen işletmelerde tespit edilen 16 sebze ve meyvenin 7’sinde sınıflandırma, 4’ünde ise ambalajlama yapılmaktadır. Araştırma yöresinde meyve ve sebzelerin hiçbirinde depolama yapılmamaktadır. Araştırma alanında sebze ve meyve pazarlaması konusunda faaliyet gösteren kooperatif bulunmamakla birlikte üretici birlikleri mevcuttur. Borç kullanan işletmelerin sadece üçte biri banka ve kooperatiflerden yararlanmaktadır. İlçede üretilen sebze ve meyvenin pazarlandığı en önemli yer Çarşamba Yaş Sebze ve Meyve Halidir. Halde üreticilerin fiyat tespitindeki rolü %6-7 düzeyindedir. Üreticilerin ürünlerini pazarladıkları ilçe ve semt pazarlarında en önemli şikayet konusu yer darlığıdır. Ayrıca kapalı alan ve sergi yeri gibi altyapı eksiklikleri vardır.

Anahtar Kelimeler:

meyveler, Karadeniz Bölgesi, sebzeler, mevsimsel değişimler, pazarlama

Fresh fruıt and vegetable marketing in Çarşamba plaın, ıts problems and some solutıon alternatives

The objectives of study are to explore marketing structures of fresh fruits and vegetables, which are produced in Çarşamba plain, to determine marketing problems, and to put forward solution suggestions. The survey is conducted with 78 farms distributed into 3 separate size groups by means of appropriate statistical techniques from sixteen village at Çarşamba County in April and May 2003. Another survey is conducted with 10 brokers in Çarşamba Fresh Vegetable and Fruit Wholesale Market. Average farm size for fresh fruit and vegetable production was 2.9 hectare. Bean has the most area with 23% sown area. Peach has the widest area among fruits (32% of sown area). According to brokers the most important problem of fresh vegetable and fruit marketing is not being able to find quality crop. Crop supply is the highest in the harvest season between July and August. Vegetable and fruit prices decrease 35-40 percent in these months. Seven of sixteen vegetables and fruits are classified. Four of them are packed. In the research region neither vegetables nor fruits are stored. There are some producer unions that were established in recent years but there isn’t any vegetable and fruit marketing cooperative in the research area. Only one third of the farms getting borrows money from banks and cooperatives. The most important market of vegetables and fruits in Çarşamba County is Çarşamba Fresh Vegetable and Fruit Wholesale Market. Producers have only limited power in setting the prices of vegetables and fruits which in the Market is estimated around 6-7 percent. The most important problem in the market is said to be not having enough stand size. In addition to this there are some deficiencies related with infrastructure of the market area.

Keywords:

fruits, Black Sea Region, vegetables, seasonal variation, marketing,

PDF

___

Anonymous, 2001. Türkiye’nin Dış Ticareti 1997-2000, http://www.dtm.gov.tr/ ead/ ticaret/ticaret.htm
Anonymous, 2002a. Tarımsal Yapı 2000. D.İ.E. Yayınları, Yayın No. 2614, Ankara
Anonymous, 2002b. Çarşamba Tarım İlçe Müdürlüğü Kayıtları, Samsun
Anonymous, 2004. Samsun Önder, Sayı :139, Samsun. 22-23.
Apan, H., 1988. Çarşamba İlçesinin Sebzecilik Durumu ve Geliştirme İmkanları. O.M.Ü Yayınları, Yayın no: 29, Samsun, 72 s.
Cinemre, H. A., 2002. Pazarlamada Üretici Birliklerinin Rolü. Bafra Ovası Ürün Pazarlama ve Tanıtım Paneli, 9 Ağustos, Samsun.
Cinemre, H. A., Ceyhan, V., Kılıç, O., 1995. Çarşamba Ovası Tarım İşletmelerinin Ekonomik Analizi. O.M.Ü Ziraat Fakültesi Yayınları, Araştırma Seri No : 2, Samsun. 104 s.
Güneş, T., 1968. Genel Tarımsal Pazarlama Ankara Üniversitesi Yayınları, Yayın no: 311, Ankara. 297 s.
Güneş, T., 1970. Türkiye’de Tarım Ürünleri Pazarlamasının Başlıca Sorunları ve Çözüm Yolları. Türkiye Ziraat Mühendisliği 2. Teknik Kongresi, 8-11 Aralık, Ankara. 35 s.
Özcan, M., 1999. Meyve-Sebze Pazarlanmasında Standardizasyonun ve Ambalajın Önemi. Karadeniz Bölgesinde Tarımsal Üretim ve Pazarlama Sempozyumu, 15-16 Ekim, Samsun. 102-107.
Özcan, M., Ertürk, E., Özkahraman, F., Akbulut, M., 1995. Karadeniz Bölgesi Meyve-Sebze Yetiştiriciliğinde Hasat ve Hasat sonrasında Oluşan Ürün Kayıplarını Azaltma Yolları. Karadeniz Bölgesi Tarımının Geliştirilmesinde Yeni Teknikler Kongresi, 10-11 Ocak, Samsun. 261- 268.
Özcan, M., Akbulut, M., 1999. Karadeniz Bölgesi Meyve Sebze Pazarlamasında Muhafazanın Yeri. Karadeniz Bölgesinde Tarımsal Üretim ve Pazarlama Sempozyumu, 15-16 Ekim, Samsun. 223-226
Sarıca, M., Efil, H., Demir, Y., Aydın, İ., Tuncer, C., 1998. Samsun Tarımı. O.M.Ü Ziraat Fakültesi, Samsun. 85 s.
Vural, H., 1992. Türkiye’ de Yaş Meyve ve Sebze Pazarlaması. TZOB Yaş Meyve ve Sebze Pazarlama Sempozyumu, 25 Ağustos, Ankara. 30-46.
Yanmaz, R., Özçelik, F., Kaplan, N., Balkaya, A., 1999. Samsun İli Sebzecilik Potansiyelinin Sanayi Sebzeciliği Açısından Değerlendirilmesi. Karadeniz Bölgesinde Tarımsal Üretim ve Pazarlama Sempozyumu, 15-16 Ekim, Samsun.