BATI KARADENİZ BÖLGESİ BALARILARININ (Apis mellifera L.) MORFOLOJİK KARAKTERİZASYONU

Bu çalışmada Batı Karadeniz Bölgesi arı popülasyonu toplam 37 morfolojik karakter yönünden tanımlanmıştır. Bölgenin Zonguldak, Sakarya, Bolu, Düzce, Kastamonu ve Sinop illerinden toplam 102 işçi arı örneği değerlendirilmiştir. Farklı illerden alınan örnekler arasında cubital a damar uzunluğu (a), kanat B4 damar açısı, cubital indeks (CI) ve metatarsal indeks (MI) karakterlerince varyasyon belirlenmemiştir. Diğer 33 morfolojik karakter yönünden önemli varyasyon bulunmuştur. Bölgenin yerli arısı için ayırt edici en önemli morfolojik karakter scutellum rengidir. Bölge içerisinde Zonguldak, Sakarya, Bolu ve Düzce populasyonu diğerlerinden daha fazla birbirlerine benzer ve ayrı bir küme oluşturmuşlardır. Düzce yöresi arısı Sakarya ve Bolu arılarıyla belirli düzeyde çakışmışlardır (overlaping). Bölge arıları morfolojik yapı yönünden Anadolu arısı (A. m. anatoliaca) ile bir benzerlik göstermemiş ve daha çok Ege ve Gökçeada arılarına benzer bulunmuştur. MORPHOLOGICAL CHARACTERIZATION OF THE HONEY BEE (Apis mellifera L.) POPULATION OF THE WESTERN BLACK SEA REGION This study was conducted in order to determine and identify the morphological characteristics of the honey bee (Apis mellifera L.) population in the western Black Sea region. A total of 102 experimental worker honey bee samples were collected from Zonguldak, Sakarya, Bolu, Düzce, Kastamonu and Sinop provinces. From each sample, 15 workers were examined and 37 morphological characteristics were measured biometrically. Except length of cubital a vein (a), vein angle B4, cubital index (CI) and metatarsal index (MI), significant (P

Keywords:

Bal arısı, Apis mellifera Batı Karadeniz, Morfoloji, tanımlama,

PDF

___

Adam, B. 1983. In search of the best strains of honeybee. Northern Bee Books, 206 pp, West Yorkshire, UK.

Adl, M B F., Gencer, H V., Fıratlı, Ç., Bahreini, R. 2007. Morphological characterization of Iranian (A. m. meda), Central Anatolian (A. m. anatoliaca) and Caucasian (A. m. caucasica) honeybee population. J. Apicult. Res. and Bee World 46 (4): 225-231.

Akyol, E. 1998. Kafkas ve Muğla arılarının (Apis mellifera L.) saf ve karşılıklı melezlerinin morfolojik, fizyolojik ve davranışsal özelliklerinin belirlenmesi. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı. Doktora Tezi. Kod No:452. 153s. Adana

Akyol, E., Şahinler, N., Özkök, D. 2006. Honeybee (Apis mellifera) races, ecotypes and their general characteristics in Turkey. J. Anim. and Veter. Advances, 5(9), 771-774.

Alpatov, W.W. 1929. Biometrical studies on variation and the races of the honeybee Apis mellifera L. Quar. Rev. Biol. 4, 1–58.

Bilash, G.D., Makarov II., Sedikh AV. 1976. Zonal distribution of bee races in USSR. Genetics, Selection and Reproduction of the Honeybee Symposium on Bee Biology, Moscow, 134–142.

Bodenheimer, F.S. 1942. Studies on the honeybee and beekeeping in Turkey. Merkez Zirai Mücadele Enstitüsü Ankara, 59 pp, Istanbul, Turkey.

Bodur, C., Kence, M., Kence, A. 2007. Genetic structure of honeybee, Apis mellifera L., (Hymenoptera: Apidae) populations of Turkey inferred from microsatellite analysis. J. Apicult. Res. 46: 50-56.

Borror, S. D., Triplehorn, C. A., Johnson, N. F. 1992. An Introduction to the Study of Insects. 6th Edition, Harcourt Brace College Publishers, 875 pp, New York, USA.

Coley, W.W., Lohnes, R. R. 1971. Multivariate Data Analysis. John Wiley and Sons. Inc., 244–257 pp, New York, USA.

Dodoloğlu, A., Genç, F. 2002. Kafkas ve Anadolu Balarısı ırkları ile karşılıklı melezlerinin bazı fizyolojik özellikleri. Turk. J. Vet. Anim. Sci. 26, 715–722.

Dupraw, E. J. 1965. The recognition and handling of honeybee specimens in non-linear taxonomy. J. Apicult. Res. 4, 72–84.

Gencer, H.V., Fıratlı, Ç. 1999. Morphological characteristics of the Central Anatolian (A. m. anatoliaca) and Caucasian (A. m. caucasica) honeybees. Turk. J. Vet. Anim. Sci. 23(1), 107–113.

Genç, F., Dülger, C., Kutluca, S., Dodoloğlu, A. 1997. Kafkas, Anadolu ve Erzurum balarısı (Apis Mellifera l.) genotiplerinin bazı morfolojik özelliklerinin belirlenmesi. Atatürk üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 28 (5): 683-697.

Goetze, G. 1940. The best bee: methods for selecting bees for (great) length of tongue. Insects Sociaux 3, 335–346. Güler, A., Kaftanoglu, O. 1999a. Morphological characters of some important races and ecotypes of Turkish honeybees (Apis mellifera L.) I. Turk. J. Vet. Anim. Sci. 23(3), 565–571.

Güler, A., Kaftanoglu, O. 1999b. Morphological characters of some important races and ecotypes of Turkish honeybees (Apis mellifera.) II. Turk. J. Vet. Anim. Sci. 23(3), 571–575.

Güler, A. 2001. Morphological characteristics of the honeybee (Apis mellifera L) of the Artvin Borçka Camili region. Turk. J. Vet. Anim. Sci. 25, 473–481.

Güler, A., Bek, Y. 2002. Forewing angles of honeybee (Apis mellifera L.) samples from different regions of Turkey. J. Apicult. Res. 40, 43–49.

Güler, A., Bacaksız, D., 2003. Türkiye’de arıcılığa aktarılan destek ve kaynaklar. Teknik Arıcılık 82: 12–18.

Güler, A., M., Demir, 2005. Beekeeping potential in Turkey. Bee World 86(4): 114-118.

Güler, A. 2006. Bal Arısı (Apis mellifera L.). Ondokuzmayis Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No:55. 45

Güler, A., Toy, H., 2008. Sinop İli Türkeli yöresi balarıları (Apis mellifera)’nın morfolojik özellikleri. O.M.Ü. Ziraat Fak. Dergisi 23(3): 190–197.

Güler, A., Bek, Y., Guven, H. 2010. The importance of morphometrics geometry on discrimination of Carniolan (A. m. carnica) and Caucasian (A. m. caucasica) honey bee subspecies and in determining their relationship to Thrace region bee genotype. J. Kansas Entomological Society. 83 (2): 154-162.

Güler, A. 2010. A morphometrics model for determining the effect of commercial queen bee usage on the native honeybee (Apis mellifera L.) population in Turkish province. Apidologie 41: 622-635.

Güven, H. 2003. Kuzeydoğu Anadolu ve Karadeniz Bölgesi’ndeki bazı arı (Apis mellifera L.) genotiplerinin morfolojik özellikleri ve performanslarının belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.

Kandemir, I., Kence, M., Kence, A. 2000. Genetic and morphometric variation in honeybee (Apis mellifera) populations of Turkey. Apidologie 31, 343–356.

Karacaoğlu, M. 1989. Orta Anadolu, Karadeniz Geçit Ve Ardahan İzole Bölgeleri Arılarının Bazı Morfolojik Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma. Doktora Tezi. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Kauhausen-Keller, D., Keller, R. 1994. Morphometrical control of pure race breeding in the honeybee (Apis mellifera L.). Apidologie 25, 133–143.

Kauhausen-Keller, D., Ruttner, F., Keller, R.. 1997. Morphometric studies on the micro taxonomy of the species Apis mellifera L. Apidologie 28, 295–307.

Moritz, R.F.A. 1991. The limitations of biometric control on pure race breeding in Apis mellifera. J. Apic. Res. 30, 54–5

Öztürk, A. İ. 1990. Morphometric analysis of some Turkish honeybees (Apis mellifera L.). Master of Philosophy. University of Wales College of Cardiff, U.K.

Öztürk, A., Alataş, İ., Settar, A., Boduroğlu, Y., Uyguner, F B., Bozkurt, M. 1992. Ege Bölgesi arı popülasyonlarında bazı morfolojik özelliklerin saptanması. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Menemen-İzmir.

Palmer, M. R., Smith, D. R., Kaftanoglu, O. 2000. Turkish honeybees: genetic variation and evidence for a fourth lineage of Apis mellifera mtDNA. Heredity 91, 42–46.

Rinderer, T. E., Buco, S. M., Rubink, W.L., Daly, H.V., Stelzer, J.A., Riggio, R.M., Baptista, F.C. 1993. Morphometric identification of Africanised and European honeybees using large reference populations. Apidologie 24, 569–585.

Ruttner, F. 1988. Biogeography and Taxonomy of Honeybees. Springer, Verlag, 284 pp, Heidelberg, Germany.

Ruttner, F., Tassencourt, L., Louveaux, J. 1978. Biometrical statistical analysis of the geographic variability of Apis mellifera L. Apidologie 9, 363–381.

SPSS, 13.0. 2004. User’s guide. SPSS Inc. Chicago IL 60606–6412 (Customer ID: 361835).

Settar, A. 1983. Ege Bölgesi Arı Tipleri ve Gezginci Arıcılık Üzerinde Araştırmalar. Doktora Tezi, Ege Bölgesi Zirai Araştırma Enstitüsü, Menemen, İzmir.

Sıralı, R. 1998. Şanlıurfa İlinin Farklı Ekolojik Koşullarda Bulunan Balarılarının Bazı Morfolojik Karakterlerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar, Doktora Tezi. Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.

Smith, D.R., Slaymaker, A., Palmer, M., Kaftanoglu, O. 199 Turkish honeybees belong to the east Mediterranean mitochondrial lineage. Apidologie 28, 269–274. Whitfield, C.W., Behura, S.K., Berlocher, S.H., Clark, A.G., Johnston, J.S., Sheppard, W.S., Smith, DR., Suarez, A.V., Weaver, D., Tsutsui, N.D. 2006. Thrice out of Africa: ancient and recent expansions of the honey bee, Apis mellifera. Science 314 (5799): 642-645. 46