Pınar Şen GÖKÇEİMAM, Esra AYDIN SÜNBÜL, Aziz Mehmet GÖKBAKAN, Muhammed Enes ÖZEL, Rumeysa Dilara KURBAN, Rüstem AŞKIN

Bir Psikiyatri Dal Hastanesi Sağlık Kuruluna vesayet uygunluğu açısından gönderilen kişilerin değerlendirilmesi

Amaç: Hastanemize mahkemelerce vesayet gereksinimi konusunda rapor düzenlenmesi istenerek gönderilen kişi- lerde vesayet konusunun gündeme gelme nedeni, bu süreçteki hukuksal, ailesel, psikiyatrik etkenlerin gözden geçirilmesi, vesayet gerekliliği oranları ve vesayeti gerektiren durum veya tanıların dağılımının araştırılması amaç- lanmıştır. Yöntem: Çalışmamız geriye dönük, tanımlayıcı bir çalışmadır. Veriler, Sağlık Kurulu’nca düzenlenmiş kayıtlardan elde edilmiştir. Vesayet uygunluğu için 01 Ocak 2017-31 Aralık 2017 tarihleri arasında SBÜ Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim Araştırma Hastanesine gönderilen kişilerin kayıtları incelenmiştir. Toplam 810 kişiye ait kararlar, sosyodemografik özellikler, tanı dağılımları karşılaştırılmıştır. Bulgular: Sekiz yüz on kişinin %81.7’sin- de bir yasal temsilcinin gerektiği yönünde rapor oluşturulduğu saptanmıştır. Başvuran kişilerin %31’inde bunama, %28’inde bir psikotik bozukluk, %8.1’inde bipolar bozukluk, %15.2’sinde entelektüel yeti yitimi raporunun düzenlen- diği, %13.8’inde herhangi bir psikiyatrik veya fiziksel hastalık saptanmadığı görülmüştür. Olguların %76.8’ine ‘vesa- yet gerekir’, %18.3’üne ‘vesayet gerekmez’, %4.9’una ‘yasal danışman uygundur’ şeklinde rapor düzenlenmişti. Okuryazar olmama ile vesayet uygunluğu arasında anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır. Olguların başvuru şekli olarak ‘yakınlarınca dava açılması’ en yüksek orandadır. Diğer başvurularda ‘vasi gerekir’ kararı daha yüksek, çekişmeli boşanma davalarında ‘vasi gerekmez’ kararı daha yüksek oranda saptanmıştır. Sonuç: Sekiz yüz on kişiden yalnız bunama hastalarının tamamında vasi veya yasal danışman şeklinde bir yasal temsilcinin uygun olduğu yönünde bir rapor düzenlendiği görülmüştür. Alkol ve madde kullanımının sık olmasına ve madde kullanımının giderek artma- sına karşın, vesayet için başvuru diğer psikiyatrik hasta grubuna göre oldukça azdır. Çekişmeli boşanma davala- rında kişi hakkında ‘uygunsuz hastalık isnadı’ ile vesayet isteğinde bulunma oranı diğer olgulara göre daha yüksek- tir. (Anadolu Psikiyatri Derg 2019; 20(6):627-634)

Evaluation of individuals referred to the Medical Board of Psychiatry Hospital for guardianship

Objective: We aimed to investigate the reason for the issue of tutelage, review of legal, familial and psychiatric factors and the distribution of cases or diagnoses requiring guardianship for the persons referred by the courts for the determination of the need to guardianship. Methods: This is a retrospective, descriptive study. The data were obtained from official records issued by the Medical Board. Records of 810 individuals referred to the Medical Board of University of Health Sciences Erenköy Mental and Neurological Diseases Research and Training Hospital be- tween January 1 st , 2017 and December 31 st , 2017 have been examined. Decisions were examined, sociode- mographic characteristics and the distribution of these individuals were compared. Results: In 81.7% of 810 individuals, a legal representative was necessary. Thirty one percent had dementia, 28% had psychotic disorder, 8.1% had bipolar disorder, 15.2% had mental retardation. It was observed 13.8% did not have any mental or physical disease. In 76.8% of the cases, the decision was ‘guardianship is required’, in 18.3% ‘guardianship is not required’ and in 4.9% ‘legal counselor is required’. There was a significant relationship between illiteracy and guardianship. The rate of request for tutelage was high in disputed divorce cases with the complaint of an illness which causes unsuitable conditions. In these cases, the decision ‘guardianship is not required’ was detected at a higher rate compared to other applicants. Conclusion: In 810 people, the cases with dementia differed from other groups as the whole group necessitated a legal representative. In alcohol and substance use disorder group, the application for custody is less than other groups. Opening a case by relatives was the most frequent. The rate of demand for tutelage was high in disputed divorce cases, hence, no tutelar was required in these cases. (Anatolian Journal of Psychiatry 2019; 20(6):627-634)

PDF

___

Akipek J.G, Akıntürk T. Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku. Beşinci baskı, İstanbul: Beta Yayınları, 2004, s.241.
Dural M. Türk Medeni Hukukunda Gerçek Kişiler. Dördüncü baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi, 1995, s.6. Kırbaş D, Birgen N, Oral G. Adli Nöropsikiyatri. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi, 2016, s.218.
Oğuzman K, Seliçi Ö, Özdemir SO. Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler). İstanbul: Filiz Kitabevi, 2018, s.49.
Sabatino C, Basinger SL. Competency: reforming our legal fictions. J Ment Health Aging 2000; 6:119-144.
Sercan M. Yurttaşlık Hukukunda (Medeni Hukuk) Adli Psikiyatri. M Sercan (Ed.), Adli Psikiyatri Uygulama Kılavuzu, Türkiye Psikiyatri Derneği, Ankara: Tuna Matbaacılık, 2007.
Biçer Ü, Tırtıl L, Kırtaş Ö, Aker T. Adli psikiyatri. Klinik Gelişim Dergisi (Adli Tıp Özel Sayısı) 2009; 22:126-132.
Soysal H. Adli Psikiyatri El Kitabı. İstanbul: Romans Yayınları, 2005.
Soysal H. Adli Psikiyatri. İstanbul: Özgür Yayın-ları, 2012.
Melamed Y, Doron I, Shnitt D. Guardianship of people with mental disorders. Soc Sci Med 2007; 65:1118-1123.
Akıncı E, Öncü F, Ger C, Sabuncuoğlu M, Kırmızı E, Eradamlar N. Bipolar bozukluğu olan hastalara yasal temsilci atanma önerisini etkileyen sosyo-demografik ve klinik özellikler. Turk Psikiyatr Derg 2017; 28(3):149-155.
Aydoğdu H.İ, Askay M, Kırcı GS, Özer E. 18-65 yaş aralığındaki kişilerde hukuki ehliyetin değer-lendirilmesi. Adli Tıp Bülteni 2017; 22.
Türkcan A, Türkcan S. Madde bağımlılığının teda-visinde etik sorunlar. Düşünen Adam 1998; 11(3):52-55.
Kaplan HI, Sadock BJ, Grebb JA. Kaplan and Sadock's Synopsis of Psychiatry. Seventh ed., Baltimore: Williams and Wilkins, 1994.
Lieff S, Maindonald K, Shulman K. Issues in deter-mining financial competence in the elderly. Can Med Assoc J 1984; 130:1293-1296.
Iris M. Guardianship and the elderly: A multi-perspective view of the decision making process. Gerontologist 1988; 28(Suppl.1):39-45.
American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Fourth ed., Washington, DC: Author, 2000.
Türkcan S, Yeşilbursa D. Adli psikiyatri. E Köroğ-lu, C Güleç (Eds.), Psikiyatri Temel Kitabı, ikinci baskı, Ankara: HYB, 2007, s.937-944.
George EL, Miklowitz DJ, Richards JA, Simoneau TL, Taylor DO. The comorbidity of bipolar and axis II personality disorders: prevalence and clinical correlates. Bipolar Disord 2003; 5:115-122.
Bieling PJ, MacQueen GM, Marriot MJ, Robb JC, Begin H, Joffe RT, et al. Longitudinal outcome in patients with bipolar disorder assessed by life-charting is influenced by DSM-IV personality dis-order symptoms. Bipolar Disord 2003; 5:14-21.
Cavlak M, Odabaşı Balseven A, Akcan R, Yıldırım MŞ, Lale A, Heybet ER, et al. Assesment of legal capacity in the geriatric population: a restro-spective study. Turkish Journal of Geriatrics 2014; 17(4):350-355.
Moye J, Marson DC, Edelstein B. Assesment of capacity in an aging society. Am Psychol 2013; 68(3):157-171.
Ratcliff G, Saxton J. Age associated memory im-pairment. JL Cummings, CE Coffey (Eds.), Text-book of Geriatric Neuropsychiatry, Washington, DC: American Psychiatric Press, 2000.
Can Y, Sercan M, Saatçioğlu Ö, Soysal H, Uygur N. Hukuki Ehliyeti Değerlendirme Formu (HEDEF) geçerlilik, güvenilirlik ve duyarlılığı. Klinik Psikiyat-ri Dergisi 2006; 9:5-16.
Lim HK. Adult Guardianship in Korea: What Do Psychiatrists Need to Know? Psychiatry Investig 2018; 15(10):917-918.
Helmes E, Lewis VE, Allan A. Australian lawyers' views on competency issues in older adults. Behav Sci Law 2004; 22(6):823- 831.
Karbeyaz K, Akkaya H, Gündüz T, Urazel B, Kökçüoğlu MA. Yaşlılık nedeniyle düzenlenen fiili (hukuki) ehliyet raporları: Eskişehir deneyimi. Adli Tıp Dergisi 2012; 27.