Gamze TUTTU, Serhat URSAVAŞ, Recep SÖYLER

Ihlamur Çiçeğinin Türkiye’deki Hasat Miktarları ve Etnobotanik Kullanımı

Ihlamur çiçekleri, içerdikleri etken maddelerinden dolayı tıbbi amaçlı olarak ve kozmetik sanayinde önemli ölçüde kullanılmaktadır. Tıbbi değeri olanlar (Tilia cordata Mill. ve T. platyphyllos Scop.), çiçeklerinde tanen, müsilaj, şeker, sabit yağ, zamk bulundurmaktadır. Ayrıca çiçeklerinde %0,5 oranında bulunan uçucu yağın bileşiminde parnesol adı verilen seskiterperik bir madde bulunmaktadır. Külünde oldukça zengin manganez vardır. Yaprakları Tiliacin adı verilen yararlı bir glikozit içermektedir. Hoş kokusuyla arıları cezbeden ıhlamur çiçekleri, içerdikleri polen ve diğer maddeleriyle sofralarımızda şifa kaynağı bal olarak yerini almaktadır. Ihlamur çiçekleri demlenerek içildiğinde; sinir sistemi üzerinde olumlu etkiler yaptığı, uykusuzluğu giderdiği, grip ve soğuk algınlığına iyi geldiği, göğüs ve bronşları yumuşattığı, yüksek tansiyon, kolesterol ve damar tıkanıklığını önlediği, böbrek taş ve kumlarını düşürücü etkisi bulunduğu, ülser, kabızlık ve bağırsak hastalıklarına iyi geldiği belirtilmektedir. Orman Genel Müdürlüğü, Odun Dışı Ürün ve Hizmetler Daire Başkanlığının 1989-2015 yılları arasındaki verileri incelendiğinde ilk ıhlamur çiçeği hasadı 1989 yılında İstanbul Orman Bölge Müdürlüğünden 800 kg ve Bursa Orman Bölge müdürlüğünden 18.933 kg yapılmış ve 4 TL gelir elde edilmiştir. Şimdiye kadar; Adapazarı, Amasya, Balıkesir, Bolu, Bursa, Çanakkale, Isparta, İstanbul, Kastamonu ve Zonguldak Orman Bölge müdürlüklerinden ıhlamur çiçeği hasadı yapılmıştır. 27 yıllık veriler incelendiğinde; toplamda 720.828 kg hasat yapılmış ve 54.186 TL gelir elde edilmiştir. En fazla ıhlamur çiçeği üretimi 378.714 kg ile Bursa Orman Bölge Müdürlüğünden gerçekleştirilirken, en az Ihlamur çiçeği üretimi 1.000 kg ile Isparta Orman Bölge Müdürlüğünden gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tilia sp., Ihlamur Çiçeği, Hasat, Etnobotanik

Harvest Amounts and Ethnobotanical Uses of the Lime flowers in Turkey

Lime flowers, significantly used in medical and cosmetic industries due to the active substances they contained. Medically valued ones usually contains tannins, mucilage, sugar, fixed oils, gum in flower (Tilia cordata Mill. ve T. platyphyllos Scop.). In addition, it has essential oils as of 0,5%; in this essential oil compound, there is present seskiterperik substance called parnesol. Its ash has very rich manganese. Its leafs, contains the useful glycosides called Tiliac. The delightful smells of the lime flowers attract bees, with its pollen and other substance contained, the honey is available as a source of healing on our table.When Lime flowers infusion by the heated water and is drunk by; has the positive effects on nervous system; prevent the flu and colds and cure insomnia; smooth chest and bronchial; prevent high blood pressure, cholesterol and atherosclerosis; lower kidney stones and sand; it is reported to be good for constipation and bowel disease and ulcers. According to the data received from General Directorate of Forestry, Department of Non-wood Products and Services. First record belongs to year 1989 in the period of 1989-2014. In 1989, for the first time, 800 kg Linden blossom and gained 4 TL incomes in the territory of The Forest Regional Directorate Balıkesir and Bursa. Linden blossom were harvested from The Forest Regional Directorate Adapazarı, Amasya, Balıkesir, Bolu, Bursa, Çanakkale, Isparta, İstanbul, Kastamonu and Zonguldak till now. When analyzed 27 years of data; in total, 720.828 kg of Linden blossom harvested and was earned as revenue 54.186 TL. Maximum amount of Linden blossom harvested while performing from The Forest Regional Directorate Bursa with 378.714 kg, minimum amount of harvest was carried out from The Forest Regional Directorate Isparta as 1.000 kg.

Keywords:

Tilia sp., Linden blossom, Harvest, Ethnobotany,

PDF

___

Akın A. 2006. Türkiye’de Doku Kültürüne Alınacak Odun Dışı Orman Ürünleri Elde Edilen Bitkilerin Seçilim Kriterleri ve Onların Ticarileştirilebilme Olanakları. I. Uluslararası Odun Dışı Orman Ürünleri Sempozyumu, 403-412,Trabzon.
Anşin R. Özkan Z.C. 2006. Tohumlu Bitkiler (Spermatophytha) Odunsu Taksonlar. KTÜ Genel Yayın No:167, Fakülte Yayın No:19, Trabzon.
Bayram E. Kırıcı S. Tansı S. Yılmaz G. Arabacı O. Kızıl S. Telci İ. 2010. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Üretiminin Arttırılması Olanakları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı-I, 437–456, Ankara.
Baytop T. 1984. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi (Geçmişte ve Bugün). İstanbul Üniversitesi Yayınları No:3255, Eczacılık Fakültesi No:40, İstanbul.
Bozkurt Y. Yaltırık F. Özdönmez M. 1982. Türkiye’de Orman Yan Ürünleri. İstanbul Üniversitesi Yayını, No: 2845, Orman Fakültesi Yayınları No:302, İstanbul.
Çiftci M. Fırat Y. 2006. Türkiye’de Ihlamur Türleri ve Faydalanma Olanaklarının Değerlendirilmesi. I. Uluslararası Odun Dışı Orman Ürünleri Sempozyumu, 122-131,Trabzon.
Ebcin Korkusuz E. Dirik H. 2011. Gümüşi Ihlamur’un (Tilia tomentosa Moench) Fenolojisi, Çiçek Özellikleri ve Yararlanma Esasları. 2nd International Non-Wood Forest Products Symposium, 201-208, Isparta.
Girgin A. Demir İ. 2009. Odun Dışı Orman Ürünleri. Orman Genel Müdürlüğü İkinci Odun Dışı Orman Ürünleri Paneli, 101-104, İzmir.
Kayacık H. 1982. Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistematiği III. Cilt Angiospermae. İ.Ü. Yayın No: 3013, Orman Fakültesi Yayın No:321, İstanbul.
Kılıç M. Üner M. 2009. Orman Ekosistemlerini İyileştirme ve Biyolojik Çeşitliliği Artırma Çalışmaları. Orman Genel Müdürlüğü İkinci Odun Dışı Orman Ürünleri Paneli, 31-34, İzmir.
Polat R. Satıl F. 2012. An ethnobotanical survey of medicinal plants in Edremit Gulf (Balıkesir-Turkey). Journal of Ethnopharmacology, 139, 626– 641.
Saraç D U, Özkan Z C, Akbulut S,2013. Rize İlinin Etnobotanik Özellikleri. Biological Diversity and Conservation 6/3,57-66.
Toker G. Aslan M. Yeşilada E. Memişoğlu M. Ito S. 2001. Comparative evaluation of the flavonoid content in officinal Tiliae flos and Turkish lime species for quality assessment. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis, 26,111–121.
Toker G. Küpeli E. Memişoğlu M. Yeşilada E. 2004. Flavonoids with antinociceptive and anti-inflammatory activities from the leaves of Tilia argentea (silver linden). Journal of Ethnopharmacology 95, 393-397.
Turna İ. 2001. Ihlamur (Tilia Sp.)'un Doğu Karadeniz Bölgesi Agroforestry Uygulamalarında Kullanılabilirliği: Rize İli Örneği. Ekoloji Çevre Dergisi, 10:38, 18-22.
Tuttu G. Ursavaş S. 2016. Kayın Yaprağının Türkiye’deki Hasat Miktarları. Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi. 2(1-2), 1-3.
Yurdaer M. Demirci M. 2009. Odun Dışı Orman Ürünlerinin Planlamasında Karşılaşılan Sorunlar ve Bu Konuda Yapılabilecekler. Orman Genel Müdürlüğü İkinci Odun Dışı Orman Ürünleri Paneli, 24-30, İzmir.
Fakir H. Güller B. 2006. Ethnobotanical Characteristics Of Some Non-Wood Vegetal Forest Products Naturally Distributed in Gebiz Region (Province Antalya), Turkey. I. Uluslararası Odun Dışı Orman Ürünleri Sempozyumu, 273-282,Trabzon.
Faydaoğlu E, Sürücüoğlu M S, 2011. Geçmişten Günümüze Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Kullanılması ve Ekonomik Önemi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi,11 (1): 52-67.