Tezgâh üstü göz ilaçlarının kısa ürün bilgisi ve kullanma talimatlarının okunabilirlik düzeylerinin değerlendirilmesi

Amaç: Bu çalışmada; tezgah üstü ilaç (OTC/over-the-counter) grubundaki göz damlalarının kullanıcı ürün bilgisi (KÜB) ve kullanma talimatları (KT)’nın okunabilirlik düzeyinin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntemler: Toplam 52 adet OTC göz ilacına ait KT ve KÜB’ler; Türkçe metinler için geliştirilmiş Ateşman ve Bezirci-Yılmaz formülleriyle ayrı ayrı incelenmiştir. KT ve KÜB metinleri arasında puan farkları bağımsız gruplarda t testi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Çalışmaya dâhil edilen KT’lerin ortalama cümle sayısı 95,5±34,1 iken; KÜB’lerde 254,3±140,6’dır (p=0,012). KT’lerin Ateşman okunabilirlik puan ortalaması 67,12±8,6 ve KÜB’lerin ise 45,8±8,4 olarak bulunmuştur (p<0,01). Bezirci-Yılmaz formülü ile bu puanlar sırasıyla 8,6±0,6 ve 12,2±1,2 olarak ölçülmüştür (p<0,01). Çalışmaya dâhil edilen OTC göz ilaçlarına ait KT ve KÜB’lerin arasında cümle sayısı, kelime sayısı, Ateşman skoru ve Bezirci-Yılmaz skoru açısından anlamlı fark varken (p<0,05); KT ve KÜB’lerin arasında sayfa sayısı açısından istatistiksel olarak anlamlı fark görülmemiştir (p>0,05). Sonuç: KT’lerin okunabilirliği ortaöğretim düzeyinde bulunurken; KÜB’lere ait metinlerin okunabilirliği lisans düzeyinde olduğu görülmüştür. Ülkemiz eğitim düzeyi göz önüne alındığında KT ve KÜB’lerin okunabilirlik düzeylerinin yüksek olduğu görülmektedir. Bu sonuçlar, özellikle sağlık çalışanı olmayan ve kullanıcılara hitap eden KT’lerin daha okunabilir olması amaçlı iyileştirmelerin yapılması gerekliliğini işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Oftalmik solüsyonlar, okunabilirlilik, tezgah üstü ilaçlar

Evaluation of readability level of the summary of product characteristics and patient leaflets of over-the counter eye drops

Aim: This study aimed to investigate the readability level of the summary of product characteristic (SMPC) and patient leaflet (PL) of eye drops in the over-the-counter (OTC) group. Methods: The SMPC and PLs of 52 OTC eye medications were analyzed via Atesman and Bezirci-Yılmaz formulas developed for Turkish texts, separately. Differences in scores between SPC and IFU texts were evaluated with independent samples t-test. Results: The average number of sentences of the SMPCs included in the study was 95.5±34.1; and for the PLs 254.3±140.6 (p=0.012). The mean Atesman readability score of the SMPCs was 67.12±8.6, and the PLs were 45.8±8.4 (p<0.01). When examining with the Bezirci-Yılmaz formula, these scores were measured as 8.6±0.6 and 12.2±1.2, respectively (p<0.01). When examining the differences between SMPCs and PLs of OTC eye medications; a significant difference was found in terms of number of sentences, number of words, Ateşman score and Bezirci-Yılmaz score (p<0.05). However, any statistically significant difference was not found in the number of pages of SMPCs and PLs (p>0.05). Conclusion: The readability of the PLs is at secondary education level and the readability of the SMPCs is at the undergraduate level. Considering the education level of our country, the readability levels of SMPCs and PLs were found high. These results indicate the need to make improvements for especially SMPCs, which is for non-health sector workers and users.

Keywords:

Eye drops, over-the-counter drugs, readability,

PDF

___

Kartal N, Arısoy S. OTC Grubundaki ilaçların avantaj ve dezavantajlarının incelenmesi. Sağlık Akad Derg. 2017;4(4):314-321.
Niclós G, Olivar T, Rodilla V. Factors associated with self-medication in Spain: a cross-sectional study in different age groups. Int J Pharm Pract. 2018;26(3):258-66.
Tripković K, Nešković A, Janković J, Odalović M. Predictors of self-medication in Serbian adult population: cross-sectional study. Int J Pharm Pract. 2018;40(3):627-34.
Gilson AM, Stone JA, Reddy A, Chui MA. Exploring how pharmacists engage with patients about over-the-counter medications. J Am Pharm Assoc (2003). 2019;59(6):852-6.
Ay İE, Duranoğlu Y. Göz damlası prospektüslerinin okunabilirlik düzeyinin değerlendirilmesi. Anatol Clin J Med Sci. 2022;27(1):55-9.
Kırılmaz H, Doğanyiğit PB. Kendi kendine ilaç kullanımı ve Sağlık İnanç Modeli ilişkisi. Süleyman Demirel Üni Sağ Bil Derg. 2021;12(2):200-9.
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu. (16.11.2015). Beşeri tıbbi ürünlerin tanıtım faaliyetleri hakkında yönetmelik. Erişim tarihi: 16.04.2022, https://titck.gov.tr/duyuru/kilavuzlar-hakkinda-duyuru-27122018173129
İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü. (16.11.2015). Kısa ürün bilgisi-standart değerlendirme prosedürü. Erişim tarihi: 16.04.2022, https://titck.gov.tr/storage/legislation/ff41849921991.pdf
Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği. (16.11.2015). AIFD iyi tanıtım ilkeleri. Erişim tarihi: 16.04.2022, https://www.aifd.org.tr/wp-content/uploads/2019/10/AIFD-Iyi-Tanitim-IlkeleriTR2019.pdf
Ateşman, E. Türkçe’de okunabilirliğin ölçülmesi. Dil Derg. 1997;58:71-4.
Bezirci B, Yilmaz AE. Metinlerin okunabilirliğinin ölçülmesi üzerine bir yazilim kütüphanesi ve Türkçe için yeni bir okunabilirlik ölçütü. Dokuz Eylül Üni Müh Fak Fen ve Müh Derg. 2010;12(3):49-62.
Sridhar SB, Shariff A, Dallah L, Anas D, Ayman M, Rao PG. Assessment of Nature, Reasons, and Consequences of Self-medication Practice among General Population of Ras Al-Khaimah, UAE. Int J Appl Basic Med Res. 2018;8(1):3-8.
Sridevi K, Subbaiah MV, Surekha M, Harini J, Sujana D, Sankar AR. Assessment of self medication practices among community people. IOSR J Dent Med Sci. 2017;16(5):75-82.
Tesfamariam S, Anand IS, Kaleab G, et al. Self-medication with over the counter drugs, prevalence of risky practice and its associated factors in pharmacy outlets of Asmara, Eritrea. BMC Public Health. 2019;19(1):159.
Türkiye İstatistik Kurumu. Okuma yazma bilmeyen sayısı. Erişim tarihi: 15.09.2022, https://cip.tuik.gov.tr/#
Ebem E, Tutar MS, Yıldız M, Canıtez A, Kara Ö, Kozanhan B. İntravenöz ve intramüsküler enjeksiyon bilgilendirilmiş onam formlarının okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Anatol Clin J Med Sci. 2019;24(2):132-6.
Otu M, Karagözoğlu Ş. Fibromiyalji sendromu ile ilgili Türkiye’deki bilgi sunan web sitelerinin okunabilirlik, içerik ve kalite açısından incelenmesi. Turk J Osteoporos. 2022;28:19-25.