İKİNCİ BASAMAK SAĞLIK HİZMETLERİNE BAŞVURU YAPAN HASTALARIN BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK HİZMETLERİNİ KULLANMA DURUMLARININ BELİRLENMESİ

ÖZAmaç: Bu çalışma, ikinci basamak sağlık hizmetlerine başvuru yapan hastaların birinci basamak sağlık hizmetlerini kullanma durumlarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Araştırma kesitsel tanımlayıcı olarak planlanmıştır. Veriler 2015-2016 tarihleri arasında Gaziantep’te bir devlet hastanesinin dahili polikliniklerine başvuru yapan hastalardan toplanmıştır. Çalışmaya hastaneye başvuran ve araştırmaya katılmayı kabul eden 302 hasta dahil edilmiştir. Bulgular: Çalışmaya katılanların %69'unun kadın, %35'inin 65 yaş ve üzeri, %71.5'nin evli, %96.6'sının düşük gelirli olduğu, %40.7'sinin okuma yazma bilmediği, %97.4'ünün sosyal güvencesinin bulunmadığı ve %66'sının sosyal güvencesinin hastane masraflarını karşılamadığı belirlenmiştir. Kronik hastalık oranları %54 olarak bulunmuş ve daha çok diyabet (%12.9), astım (%10.3) ve depresyon/anksiyete (%11.9) görüldüğü belirlenmiştir. Aile hekimlerini %87.7'sinin bilmediği ve aile hekimi tarafından %99.7'sinin hiç ziyaret edilmediği bulunmuştur. Birinci basamak sağlık hizmetlerini kullanma oranının %30.8 olduğu ve bunların %50.7'sinin sadece ilaç yazdırmak için kullandığı, %54'ünün bir yıl içinde sadece 1-5 kez gittiği belirlenmiştir. Devlet hastanesine gelmeden önce %91.1'inin aile hekimine başvurmadığı ve %54'ünün uzman doktor ve daha kapsamlı tetkik/tedavi için devlet hastanesine geldiği saptanmıştır. Devlet hastanesini %91.4'ü tercih etmektedir. Bunların %60'ı ciddi durumlarda, %37.7'si ciddi olmayan durumlarda gitmektedir. Sevk işleminin uygulanmasına ilişkin %81.5'inin uygulanmasını istemediği belirlenmiştir. Sonuç: Araştırmanın bulguları değerlendirildiğinde, birinci basamak sağlık hizmetlerin etkili bir şekilde kullanılmadığı, sağlık hizmetlerinde sevk sisteminin takip edilmediği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Aile hekimliği, birinci basamak, ikinci basamak, sağlık hizmeti

Determining the Use of Primary Health Care Services for Patients that Applying to Secondary Health Care Services

ABSTRACTAim: This study was conducted to determine the use of primary health care services for patients who applied to secondary health care services. Methods: The research was designed as a cross-sectional descriptive study. The data were collected from patients who applied to the internal polyclinics of Gaziantep State Hospital between 2015-2016. The study was included 302 patients who applied to hospital and accepted to participate in the study. Results: It has been determined that 69% of the participants were women, 35% of 65 years of age and over, 71.5% married, 96.6% of low income, 40.7% of them are illiterate, 97.4% had no social security and for 66% of patients the social security does not cover the hospital expenses. The rate of chronic disease was determined as 54% and it was commonly observed diabetes (12.9%), asthma (10.3%) and depression/anxiety (11.9%). It was found that 87.7% of them the did not know their family physicians and 99.7% of patients were not visited by means of their family physicians. The rate of using the primary health care services is 30.8% and 50.7% of them use it only for prescribe drug, 54% of them apply only 1-5 times in a year. It was found that, before coming at the state hospital 91.1% did not apply to the family physician and 54% had come a state hospital for a specialist and further examination / treatment. 91.4% of them prefer the state hospitals. 60% of them are in serious conditions and 37.7% of them are in minor conditions apply hospital. It was determined that 81.5% did not want the implementation of the referral process. Conclusion: When the findings of the study are evaluated, it is seen that primary health care services are not used effectively and the step system in health services is not sustained.

Keywords:

family practice, primary care, secondary care, health care,

PDF

___

1. Alma-Ata. Primary Health Care. Report of the International Conference on Primary Health Care Alma-Ata, USSR, September 1978; 6-12. Erişim adresi: http://apps.who.int/iris/handle/10665/39228
2. Sağlık Bakanlığı. Sağlıkta Dönüşüm Programı Değerlendirme Raporu (2003-2011); 2012. Erişim adresi: https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/Yayin/453
3. Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü. T.C. Sağlık Bakanlığı, Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Hasta Memnuniyeti, 2011. Erişim adresi: https://ecitydoc.com/download/hfzsshha-mektebimdrl-sagem-e_pdf#modals
4. T.C Sağlık Bakanlığı. Aile hekimliği Türkiye modeli. Baskı. Ankara: Mavi Ofset Yayınları, 2004;35-40.
5. Üstü Y, Uğurlu M, Örnek M, Sanisoğlu SY. 2002- 2008 Yılları Arasında Erzurum Bölgesinde Birinci ve İkinci Basamak Sağlık Hizmetlerinin Değerlendirilmesi. Balkan Med J 2011;28(1):55- 61.
6. Macinko J, Starfield B, Shi L. The contribution of primary care systems to health outcomes within Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) countries, 1970–1998. Health services research, 2003; 38(3):831-65.
7. Ardahan M, Arabacı Z, Saka MC. Sosyal Hizmet Uygulamalarında Empatinin Önemi ve Yardım İlişkisi Üzerindeki Etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 2018;8(40):53-70
8. Şensoy N, Özmen A, Doğan N, Ercan A, Karabekir HS. Afyonkarahisar il merkezinde birinci basamak sağlık hizmetlerinde hasta memnuniyeti araştırması. Journal of Clinical and Analytical Medicine 2014;5(1):29-34.
9. Sünter AT, Dabak Ş, Canbaz S, Pekşen Y. Samsun il merkezinde birinci basamak sağlık hizmetlerinde hasta memnuniyeti. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Dergisi 2003;3:135-9.
10. Güven EA, Aycan S. Ankara’da Bir Üniversite Hastanesine Başvuranların Mevcut Aile Hekimliği Sistemi ve Sevk Uygulaması Hakkında Düşünceleri. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi. 2018;3(3):25-36.
11. Bulut S, Uğurluoğlu S. Aile hekimlerinin bakış açısı ile sevk zincirinin değerlendirilmesi. Türk Aile Hek Derg 2018; 22 (3): 118-32.
12. Önder R. Sağlık arama davranışı ve etki eden etkenler. T.C. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi, Aydın, 2014. (Prof. Dr. Okay BAŞAK)
13. Akıllı A, Genç M. Şanlıurfa İli Bozova İlçesi Merkez Sağlık Ocağına Başvuran Hastaların Sağlık Hizmetlerini Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler. İnönü Üniversitesi Tıp Fak Derg 2007;14(2): 95-9.
14. Yazıcıoğlu Y, Erdoğan S. SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 3. Baskı Ankara: Detay Yayıncılık, 2011; 89.
15. Mete B, Pehlivan E, Tekin C, Nacar E, Unver E, Baranet A. Malatya il merkezinde aile hekimliği hizmetinden yararlanan yetişkinlerin memnuniyet düzeyleri ve etkileyen faktörler. Medicine Science 2015;4(4):2721-31.