Ege bölgesi şartlarında bazı makarnalık buğday çeşitlerinin verim performasları ve stabiliteleri

Bu çalışma, Menemen, Salihli, Nazilli, Bandırma ve Dalaman lokasyonlarında, dört yıl (2000-2001, 2001-2002, 2002-2003 ve 2003-2004) süre ile yürütülmüştür. Denemede yazlık dilimde yer alan araştırma enstitülerine ait 12 çeşit yer almıştır. Bu çalışmanın amacı, denemede yer alan çeşitlerin Ege Bölgesi koşullarındaki verim performanslarını ve stabilitelerini belirlemek, çeşitlerin bölge içerisinde tavsiye edilebilecekleri çevreleri tespit etmektir. Denemeler tesadüf blokları deneme deseninde dört tekerrürlü olarak kurulmuştur. Ele alınan stabilite parametreleri; çeşitlerin ortalama verimleri, regresyon katsayısı (b), regresyon sabitesi (a), determinasyon katsayısı (R2)’dır. Genel olarak, verimleri deneme ortalamasından yüksek, regresyon katsayısı (b) 1 ve 1’e yakın olan çeşitler stabil çeşitler olarak değerlendirilmiştir. Regresyon katsayısı 1’den büyük, regresyon sabitesi pozitif olan çeşitlerin iyi çevre koşullarına, regresyon katsayısı 1’den küçük ve regresyon sabitesi negatif olanların ise kötü çevre koşullarına adapte olabileceği öngörülmüştür. Araştırma sonucunda, saptanan bütün parametreler ele alındığında bölgede tavsiye edilebilecek stabil çeşitler; Sarıçanak 98, Ege 88 ve Salihli 92 çeşitleridir.

Anahtar Kelimeler:

buğday, Triticum durum, Ege Bölgesi, makarnalık buğday, çeşitler, kararlılık, regresyon analizleri, Türkiye, genotip çevre etkileşimi

Yield performance and stability of some durum wheat varieties under aegean region coonditions

This study was conducted at Menemen, Salihli, Bandirma and Dalaman locations during the years 2001-2004. Twelve spring cultivars from the institutes were used in the experiment. The aim of this research was to determine the performances and stabilities of the cultivars and suitable environments for them in the Aegean Costal Region. The experiment was established in a randomized complete block design with four replicates. Stability paremeters studied were: cultivars average yields, coefficient of determination (R2), regression line intercept (a) and regression line slope (b). Sariçanak 98, Ege 88 and Salihli 92 cultivars can be advised as stable cultivars with regard to all parameters obtained.

Keywords:

wheat, Triticum durum, Aegean Region, durum wheat, varieties, stability, regression analysis, Turkey, genotype environment interaction,

PDF

___

Anonim. 2006. Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www.tüik.gov.tr.
Anonymous. 2000. Durum Wheat Germplasm Improvement for Increased Productivity, Yield Stabilty and Grain Quality in West Asia and Nort Africa (Project 1.2 Report).
Borlaug, N. E., and C. R. Dowswell. (1997). The acid lands: One of Agriculture’s Lastfrontiers. In: Plant – soil Interactions at Low pH. Moniz, A. C. Et al. (eds.). Brazilian Soil Science Society, Brazil. 5-15.
Eberhart, S. A. and W. A. Russel. 1966. Stability Parameters for Comparing Varieties. Crop Science, 6: 36-40.
Finlay, K. W., G. N. Wilkinson. 1963. The Analysis of Adaptation in a Plant Breeding Programme. Aust. J. Agric.Res., 14: 742-754.
Keser, M., N. Bolat, F. Altay, M. T. Çetinel, N. Çolak ve A. L. Sever. 1999. Çeşit Geliştirme Çalışmalarında Bazı Stabilite Parametrelerinin Kullanımı, Hububat Sempozyumu, 8-11 Haziran 1999, s. 64-69, Konya.
Kılıç, H., İ. Erdemci, T. Karahan, H. Aktaş, H. Karahan ve E. Kendal. 2006. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Şartlarında Bazı Makarnalık Buğday Çeşitlerinin Verim ve Stabiliteleri Üzerine Araştırmalar, Güneydoğu Anadolu Tarımsal Araştırma Ens. Yayın No: 2006/3, Diyarbakır.
Özberk, I, F. Özberk, A. Atlı, L. Cetin, T. Aydemir, Z. Keklikci, M. A. Onal ve H. J. Braun. 2005. Durum wheat in Turkey; yesterday, today and tomorrow. Durum Wheat Breeding: Current Aproaches and Future Strategies. Chapter 33, (Eds. C. Royo, M. N. Nachit, N. Difonzo, J. L. Araus, W. H. Pfeiffer and G. A. Slafer). The Howard Press Inc.: USA.
Özgen, M. 1991. Yield Stability of Winter Barley (Hordeum sp.) Cultivarand Lines. Proc.6 th Int. Barley Gen.Sym.22-27 July., Hensingborg,407-409.
Singh, A. J., and D. Byerleee. 1990. Relative Variability in Wheat Yields Across Countries and over Years. J. Agric. Econ. 41: 2 – 32.
Smith, E. L. 1982. Heat and Drought Tolerant Wheats of the Future. In: Proc. Natl. Wheath Res. Conf., Bestwille, M.D. 26-28 Oct. National Association of Wheath Growers Foundation Washington, DC.
Teich, A. H. 1983. Genotyp-Enviroment Interaction Variances in Yield of Winter Wheath. Cereal Research Communication. 11: 15-20.
Trethowan, R., and W. H. Pfeiffer. 1999. Wheat Programme. CIMMYT. Mexico.
Yıldırım, M. B., A. Öztürk, F. İkiz ve H. Püskülcü. 1979. Bitki Islahında İstatistik-Genetik Yöntemler. Ege Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Yayınları No: 20, 217-251.