Ahu CINAR, Saadet TUGRUL AY, Fırat AYAS, Sevinc KARABAK, Nurcan GUZELSOY, Ozgul UCURUM

Beslenme ve Gıda için Biyoçeşitlilik Projesi Hedef Türü Çiriş Otu (Eremurus spectabilis M. Bieb.)

"İnsan Beslenmesi ve Refahı İçin Biyolojik Çeşitliliğin Korunması ve Sürdürülebilir Kullanımı" projesi, Türkiye'de üç pilot bölgede yürütülmektedir. Akdeniz pilot bölgesi Antalya, Konya, İçel ve Karaman olmak üzere 4 şehri içermektedir. Akdeniz Bölgesi'nde beslenme ve tıbbi amaçlarla kullanılan 20 doğal tür hedef olarak seçilmiştir. Eremurus cinsi, 40'dan fazla türün dahil olduğu Liliaceae familyasının en geniş cinslerinden biridir. Bu cinsin doğal populasyonları, kuru ve taşlı yamaçlara yayılmıştır. Çiriş otu, çireş, dağ pırasası, yabani pırasa, güllük, kiriş, sarı çiriş, sarı zambak gibi yerel adlarla bilinen E. spectabilis, Türkiye'de yabani yenilebilir bir sebze olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır ve geleneksel olarak halk tıbbında da kullanılmıştır. Akdeniz Bölgesi’nde kırsal kesimdeki insanlar, iklim ve uygun olmayan topografik şartlar nedeniyle beslenme diyetlerini tamamlamak için genellikle yabani bitkiler kullanmaktadır. Bu çalışmada E. spectabilis'in besin değeri, antioksidan özellikleri ve sosyo-ekonomik anket sonuçları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yenilebilir yabani bitkiler, Eremurus spectabili, çiriş, antioksidan aktivite, kimyasal içerik, sosyo-ekonomik

Foxtail lilly (Eremurus spectabilis M. Bieb.) as Priority Species of Biodiversity for Food and Nutrition Project of Turkey

:“Mainstreaming biodiversity conservation and sustainable use for improved human nutrition and wellbeing” project is being carried out in three pilot site in Turkey. Mediterranean pilot site includes 4 cities as Antalya, Konya, İçel and Karaman. In the Mediterranean Region 20 species were found to be widely used both for human consumption and for medicinal purposes. Foxtail lilly of in the Mediterranean Region of 20 species were selected as target species. The Eremurus genus is one of the important genera of the family Liliaceae, including over 40 species. Natural populations of this genus are widely distributed on dry and stony grazed hillsides. E. spectabilis, locally known as çiriş otu, çireş, dağ pırasası, yabani pırasa, güllük, kiriş, sarı çiriş, sarı zambak is widely used in Turkey as a wild edible vegetable and has been traditionally used in folk medicine. Rural people in the Mediterranean Region are extremely experienced with inadequate yields due to climatic and inappropriate topographic conditions. People often use wild plants supplement their usual diets in the region. In this study, E. spectabilis have been analyzed for its nutrition value, antioxidant properties and socio-economic surveys.

Keywords:

Wild edible plant, Eremurus spectabilis, foxtail lily, antioxidant activity, chemical content, socio-economic surveys,

PDF

___

Anonim. 2014. Turkomp. Turkish Food Composition Database, version 1.0 Food Institute, TÜBİTAK Marmara Research Center, Gebze / Kocaeli. http:// www.turkomp.gov.tr. Accessed 11.06.16.
Anonymous. 2014. AOAC. Official Methods of Analysis of the Association of Official Analytical Chemists. Association of Official Analytical Chemists, Washington, DC, USA. Retrieved December 12, 2015 from: http://www.eoma.aoac.org/.
Cemeroglu, B. 2010. Gıda Analizleri, Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları No: 34, 480 s. Ankara.
Davis, P. H., R. R. Mill, and K. Tan. 1988. Flora of Turkey and the East Aegean Islands (Suppl. I) 10: 206-207. Edinburgh Univ. Press, Edinburgh.
Gokmen, V., N. Kahraman, N. Demir, and J. Acar. 2000. Enzymatically validated liquid chromatographic method for the determination of ascorbic and dehydroascorbic acids in fruit and vegetables. J. Chromatogr. A 881: 309-316.
Tosun, M., S. Ercisli, H. Ozer, M. Turan, T. Polat, E. Ozturk, H. Padem, H. Kilicgun. 2012.Chemical Composition and Antioxidant Activity of Foxtail Lily (Eremurus spectabilis) Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 11 (3): 145-153.