Avla Dağ’da Yeni Dönem Tarihöncesi Araştırmaları: İlk Gözlemler

Giorgio Pasquare tarafından 1963-1964 yıllarında Maden Teknik Arama Enstitüsü adına Nevşehir’de yapılan jeolojik yüzey araştırmaları sırasında, Avla Dağ’ın batı eteklerinde yoğun miktarda obsidiyenden üretilmiş yontmataş alet endüstrisine ait buluntular tespit edilmiştir. Aynı yıllarda Orta Anadolu Bölgesi’nde kapsamlı yüzey araştırmaları gerçekleştiren Ian A. Todd, Avla Dağ tarihöncesi buluntularını incelemiş ve Giorgio Pasquare ve Ian A.Todd’ın ortak çalışmasıyla Anatolian Studies dergisinde 1965 yılında “The Chipped Stone Industry of Avla Dağ” adlı bir makale yayınlanmıştır. Sonraki elli beş yıl boyunca Avla Dağ herhangi bir arkeolojik araştırmaya sahne olmamış ve tarihöncesi buluntuların erozyon sebebiyle toprak altında kaldığı varsayılmıştır. 2019 yılında NENESU (Nevşehir Neolitik Survey) projesi kapsamında Avla Dağ’da günümüz teknolojilerinin sağladığı avantajlar kullanılarak gerçekleştirilen arkeolojik yüzey araştırmaları, rüzgâr ve yağmur erozyonu sebebiyle gün geçtikçe daha fazla yok olma riski ile karşı karşıya kalan erken tarihöncesi buluntu yerlerinin tespit edilmesi vasıtasıyla Volkanik Kapadokya’nın erken tarihöncesi dönemlerinin anlamlandırılması sürecinde Merkezi Volkanik Kapadokya’nın yeri ve önemi üzerine yeni bilgilerin elde edilmesine olanak sağlamıştır. Bu makale, Avla Dağ’da 2019 yılında gerçekleştirilen yüzey araştırmaları üzerine ilk gözlemleri ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Kapadokya, Nevşehir, Avla Dağ, Tarihöncesi, Yontmataş, Çanak Çömlek

New Generation Prehistoric Investigations at Avla Dağ: Preliminary Observations

The geological surveys of Avla Dağ conducted by Giorgio Pasquare for the General Directorate of Mineral Research and Exploration (MTA) in 1963–1964 revealed dense traces of a lithic tool industry based on obsidian. Ian A. Todd, who comprehensively surveyed central Anatolia, analyzed the lithic material collected. Todd and Pasquare jointly published their results in Anatolian Studies in 1965, in a paper titled “The Chipped Stone Industry of Avla Dağ.” In the subsequent 55 years, Avla Dağ was never investigated again archaeologically, and it was presumed that the prehistoric findings at Avla Dağ were covered with soil due to erosion. Avla Dağ was surveyed again in 2019 in the Nevşehir Neolithic Survey (NENESU) Project using modern technology. The results indicated central Volcanic Cappadocia’s role in Cappadocian prehistory. This article aims to present the preliminary observations on prehistoric Avla Dağ based on the 2019 survey.

Keywords:

Cappadocia, Nevşehir, Avla Dağ, Chipped stone, Pottery,

PDF

___

Balcı, S. The Obsidian Industry of Pre-Pottery Neolithic levels at Tepecik-Çiftlik, Central Anatolia. L. Astruc, C. McCartney, F. Briois & V. Kassianidou. Near Eastern Lithic Technologies on the Move Interactions and Contexts in Neolithic Traditions 8th International Conference on PPN Chipped and Ground Stone Industries of the Near East :135-248. Astorm, Nicosia. google scholar

Balkan-Atlı, N. & Cauvin, M. C. (1998). Aksaray, Nevşehir, Niğde İlleri Obsidien Yüzey Araştırması. Araştırma Sonuçları Toplantısı 15(2): 219-232. google scholar

Bıçakçı, E. Altınbilek Algül, Ç. Balcı, S. Godon, M. (2007). Tepecik-Çiftlik. M. Özdoğan, N. Başgelen (Ed.), Anadolu’da Uygarlığın Doğuşu ve Avrupa’ya Yayılımı Türkiye’de Neolitik Dönem. Yeni Kazılar, Yeni Bulgular (s. 237-254). Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul. google scholar

Byrd, F. B. (1988). Late Pleistocene Settlement Diversity in the Azraq Basin. Paleorient 14(2): 257-264. google scholar

Duru, G. (2018). Değişen Zaman, Dönüşen Geçmiş: Volkanik Kapadokya’da Neolitik. Anadolu 44: 157-179. google scholar

Garrard, A., Baird, D., Colledge, S., Martin, L. & Wright, K. (1994). Prehistoric Environment and Settlement in the Azraq Basin: an Interim Report on the 1987 and 1988 Excavation Seasons. Levant 26: 73-109. google scholar

Garrard, A., Colledge, S., Montague, R & Hunt, C. (1998). Environment and Subsistence During the Late Pleistocene and Early Holocene in the Azraq Basin. Paleorient 14(2): 40-49. google scholar

Gülçur, S. (1999). Aksaray, Nevşehir, Niğde İlleri 1998 Yüzey Araştırması. Araştırma Sonuçları Toplantısı 17(2): 149-162. google scholar

Güngördü, F.V. Başoğlu, O. (2019). Kızılırmak Nehri Kenarında Bir Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem Yerleşimi Sofular Höyük. Olba 27: 41-60. google scholar

Kayacan, N. (2018). Oval Points and Cattle Hunting Practices in Central Anatolia during the 8th Millenium BC. Adalya 21. 45-61. google scholar

Omura, S. (1990). 1989 Yılı Kırşehir, Yozgat, Nevşehir, Aksaray İlleri Sınırları İçinde Yürütülen Yüzey Araştırmaları. Araştırma Sonuçları Toplantısı 8: 69-90. google scholar

Özbaşaran, M. (2011). The Neolithic on the Plateau. S. R. Steadman, G. McMahon (eds.), The Oxford Handbook of Ancient Anatolia 10.000-323 B.C.E. (pp. 99-124). Oxford University Press, New York. google scholar

Özbaşaran, M. Duru, G. Kayacan, N. Erdoğdu, Buitenhuis, H. (2012). Musular: The 8th Millennium cal. BC Satellite Site of Aşıklı”. M. Özdoğan, N. Başgelen, P. Kunihold (eds.), The Neolithic in Turkey, (pp. 135158). Archaeology and Art Publications, İstanbul. google scholar

Öztan, A. (2012). Köşk Höyük A Neolithic Settlement in Niğde-Bor Plateau. M. Özdoğan, N. Başgelen, P. Kunihold (eds.), The Neolithic in Turkey, (pp. 31-70). Archaeology and Art Publications, İstanbul. google scholar

Richter, T., Maher, L. A., Garrard, A. N., Edinborough, K., Jones, M. D. & Stock, J. T. (2013). Epipaleolithic Settlement Dynamics in Southwest Asia: New Radiocarbon Evidence from the Azraq Basin. Journal of Quaternary Science 28(5): 467-479. google scholar

Roberts, N. (2012). The Climate of Neolithic Anatolia. M. Özdoğan, N. Başgelen, P. Kunihold (eds.), The Neolithic in Turkey, (pp. 67-94). Archaeology and Art Publications, İstanbul. google scholar

Şenyurt, S. Y. (1998). Nevşehir İli 1997 Yılı Yüzey Araştırması. Araştırma Sonuçları Toplantısı 16(1): 451466. google scholar

(1999). Nevşehir İli 1998 Yılı Yüzey Araştırması. Araştırma Sonuçları Toplantısı 17(2): 365-380. google scholar

Todd, I. (1980). The Prehistory of Central Anatolia I The Neolithic Period. Paul Aström Förlag, Göteborg. google scholar

Todd, I. A., Pasquare, G. (1965). The Chipped Stone Industry of Avla Dağ. Anatolian Studies 15, 95-112. google scholar

Toprak, V. (1998). Vent distribution and its relation to regional tectonics, Cappadocian Volcanics, Turkey. google scholar

Journal of Volcanology and Geothermal Research 85, 55-67. google scholar