Neo-liberal Politikaların Kamu Hizmeti Yayıncılığına Etkileri ve TRT Örneği

1980'li yıllarla başlayan yeniden yapılanma süreci ve neo-liberal politikalarla birlikte medya alanında köklü dönüşümler yaşanmıştır. Değişen iletişim ortamında, hem Avrupa ülkelerinde hem de Türkiye'de kamu hizmeti yayıncıları tekel konumlarını kaybetmişler ve büyük sorunlarla karşı karşıya kalmışlardır. Bu noktadan hareketle çalışma, neo-liberal politikaların kamu hizmeti yayıncılığına ne gibi etkileri olduğunu ve TRT'nin de bu değişen iletişim ortamından nasıl etkilendiğini ortaya koyabilmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç çerçevesinde çalışmada "yeniden yapılanma", "neoliberalizm" ve "kamu hizmeti yayıncılığı" kavramları üzerinden medyadaki dönüşümler ele alınmakta ve bu dönüşümlerin TRT'ye etkileri çeşitli kategoriler altında incelenmektedir.

The Effects of Neo-liberal Policies on Public Service Broadcasting, and the Example of TRT

There have been significant changeovers in media with the reconstruction period that started in 1980s and neo-liberal policies. In the communication environment that changed, public service broadcasters lost their monopoly and faced big problems both in Europe and in Turkey. From this viewpoint, the study aims to reveal what kind of effects neo-liberal policies had on public service broadcasting and how TRT was affected by this changed communication environment. In this respect, in the study, changes in the media and the effects of these changes on TRT are studied through "reconstruction", "neo-liberalism", and "public service broadcasting" concepts under a variety of categories.

___

Akarcalı, S. (1997), Türkiye'de Kamusal Radyodan Özel Radyo ve Televizyona Geçiş Süreci, Punto Matbaacılık, Ankara.
Ayata, S. (1997), "Toplumbilim Açısından Küreselleşme", Kansu, I. (Haz.), Emperyalizmin Yeni Masalı: Küreselleşme, İmge Kitabevi, Ankara.
Aziz, A. (1999), Türkiye'de Televizyon Yayıncılığının 30 Yılı (1968-1998), Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, Ankara.
Başaran, F. (1998), "Telekomünikasyonun Yeniden Yapılandırılması ve Özelleştirmeler", Soyer, A. (Haz.), Yeni Dünya Düzeni ve Özelleştirmeler, Türk Tabipleri Birliği, Ankara, s. 70 - 83.
Başaran, F. (2000), İletişim ve Emperyalizm Türkiye'de Telekomünikasyonun Ekonomi- Politiği, Ütopya Yayınevi, Ankara.
Başaran, F. (2005), "Telekomünikasyon Alanında Yaygınlaştırma Politikaları", Başaran, F. ve Geray, H. (Der), İletişim Ağlarının Ekonomisi Telekomünikasyon, Kitle İletişimi, Yazılım ve İnternet, Siyasal Kitabevi, Ankara, s. 107 - 138.
Başkaya, F. (Der.) (1999), Küreselleşme mi? Emperyalizm mi? Piyasacı Efsanenin Çöküşü, Ütopya Yayınevi, Ankara.
Bauman, Z. (2006), Küreselleşme, (Çev. A. Yılmaz), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Beck, U. (2006), "Küreselleşme Nedir?", Bülbül, K. (Ed. ve Çev.), Küreselleşme Okumaları, Kadim Yayınları, Ankara, s. 215 - 223.
Bek, M. G. (Der.) (2003), "Avrupa Birliği'nde İletişim Alanının Düzenlenmesi: Kültür Ağırlıklı Politikadan Ekonomi Merkezli Politikaya Doğru", Avrupa Birliği ve Türkiye'de İletişim Politikaları, Ümit Yayıncılık, Ankara, s. 23-58.
Brants, K. ve Bens, E. D. (2000), "The Status of TV Broadcasting in Europe", Wieten, J., Murdock, G. vd. (Ed.), Television Across Europe, SAGE Publications, London, s. 7-22.
Cankaya, Ö.(2003), Bir Kitle İletişim Kurumunun Tarihi: TRT 1927- 2000, YKY, İstanbul.
Curran, J. (2002), "Medya ve Demokrasi: Yeniden Değer Biçme", İrvan, S. (Der.), Medya, Kültür, Siyaset, Alp Yayınevi, Ankara, s.181-261.
Çaplı, B. (2001), Televizyon ve Siyasal Sistem, İmge Kitabevi, Ankara.
Çatalbaş, D. (2000), "Kamu Hizmeti Yayıncılığı Kurtarılmalı mıdır?: Yeni Milenyumda Kamu Hizmeti Yayıncılığı ve TRT'nin Konumu", Siyasal İletişim, İletişim Dergisi Yayınları, 3-5 Mayıs 2000 1. Ulusal İletişim Sempozyumu Bildirileri, G.Ü. İletişim Fakültesi Basımevi, Ankara, s. 281-291.
Çatalbaş, D. (2004), "Türkiye'de Kamu Hizmeti Yayıncılığının Açmazları ve Geleceği", Der. Pazarcı, N. G. (Der.), Türkiye'de Kitle İletişimi, Turhan Kitabevi, Ankara.
Çelenk, S. (2005), Televizyon, Temsil, Kültür, Ütopya Yayınevi, Ankara.
Dahlgren, P. (2000), "Key Trends in European Television", Wieten, J., Murdock, G. vd. (Ed.), Television Across Europe, SAGE Publications, London, s. 23-34.
Doyle, M. (1992), The Future of Television: A Global Overview of Programming, Advertising, Technology and Growth, NTC Business Books, USA.
Ercan, F. (2004), "Sermaye Birikiminin Çelişkili Sürekliliği Türkiye'nin Küresel Kapitalizmle Bütünleşme Sürecine Eleştirel Bir Bakış", Balkan, N. ve Savran, S.(Haz.), Neoliberalizmin Tahribatı, Metis Yayınları, İstanbul, s. 9 - 43.
Erdemir, F. (2011), "Başlangıçtan Günümüze TRT'nin Reklam Serüveni", Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, S. 32, Bahar 2011, Ankara, s.205 - 226.
Erdemir Göze, F. (2013), "Kamu Hizmeti Yayıncılığının Finansman Sorunu ve Türkiye'deki Durum", Erciyes İletişim Dergisi akademia, Cilt: 3, Sayı: 2, s. 14-30.
Friedman, T. L. (2003). Lexus ve Zeytin Ağacı Küreselleşmenin Geleceği, (Çev. E. Özsayar), Boyner Yayınları, İstanbul.
George, S. (1997), "Küreselleşme, Güç ve Sendikaların Rolü", Küreselleşmeye Karşı Sosyal Devletin Yeniden Yapılandırılmasında Sendikaların Toplumsal Görevi, Harb- İş Konferansları-2, Türk Harb-İş Sendikası, Ankara, s. 20-31.
Geray, H. (2003), İletişim ve Teknoloji Uluslararası Birikim Düzeninde Yeni Medya Politikaları, Ütopya Yayınları, Ankara.
Geray, H. (2005a), "Birikim Düzenleri, Yeniden Yapılanma ve Küreselleşme", Başaran, F. ve Geray, H. (Der.), İletişim Ağlarının Ekonomisi Telekomünikasyon, Kitle İletişimi, Yazılım ve İnternet, Siyasal Kitabevi, Ankara, s. 35 - 57.
Geray, H. (2005b), "Radyo ve Televizyon Yayıncılığının Ekonomisi", Başaran, F. ve Geray, H. (Der.), İletişim Ağlarının Ekonomisi Telekomünikasyon, Kitle İletişimi, Yazılım ve İnternet, Siyasal Kitabevi, Ankara, s. 159-176.
Giddens, A. (2006), "Modernitenin Küreselleşmesi", Bülbül, K. (Ed. ve Çev.), Küreselleşme Okumaları, Kadim Yayınları, Ankara, s. 203 - 214.
Gray, J. (2004), Post - Liberalizm, (Çev. M. Günay), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara. Güler, B. A. (2005), Yeni Sağ ve Devletin Değişimi, İmge Kitabevi, Ankara.
Herman, E. S. ve Chomsky, N. (1998), Medya Halka Nasıl Evet Dedirtir - Kitle İletişim Araçlarının Ekonomi Politiği, Kaplan, İ. (Yay. Haz.), Minerva Yayınları, İstanbul.
Hills, J. (2003), "ABD'nin Kurallarıyla... Okey Mi? 1940'lardan Günümüze Telekomünikasyon", McChesney, R. W. ve Wood, E. M. vd. (Der), Kapitalizm ve Enformasyon Çağı, Epos Yayınları, Ankara, s. 121-148.
Hirst, P. ve Thompson, G. (2003), Küreselleşme Sorgulanıyor, (Çev. Ç. Erdem ve E. Yücel), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
http://www.gazetevatan.com/, 28.06.2016.
http://www.haberturk.com.tr/, 28.06.2016.
http://www.haber7.com, 28.06.2016.
http://www.haber61.net/, 28.06.2016.
http://www.hurriyet.com.tr, 29.06.2016.
http://www.medyatava.net, 28.06.2016.
http://www.meydangazetesi.com.tr/, 29.06.2016.
http://www.milliyet.com.tr/, 29.06.2016.
http://www.ntv.com.tr/ 28.06.2016.
http://www.odatv.com, 28.06.2016 . http://www.radikal.com.tr/, 29.06.2016.
http://www.sabah.com.tr/ 29.06.2016,
http://www.trt.net.tr, 28.06.2016.
http://www.tuketiciler.org, 29.06.2016.
Kaya, A. R. (2009), İktidar Yumağı, İmge Kitabevi, Ankara.
Kaya, A. R. (2016), "Türkiye'de 1980 Sonrası Medyanın Gelişimi ve İdeoloji Gereksinimi", http://www.dorduncukuvvetmedya.com/arsiv/ (10.06.2016).
Kaypakoğlu, S. (2004), Küresel Medya ve Küresel Değişim, Naos Yayıncılık, İstanbul.
Keane, J. (1993), Medya ve Demokrasi, (Çev. H. Şahin), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Keane, J. (2002), "Kamusal Alanın Yapısal Dönüşümleri", İrvan, S. (Der.), Medya, Kültür, Siyaset, Alp Yayınevi, Ankara, s. 295-337.
Kejanlıoğlu, D. B. (2005), "Medya - Toplum İlişkisi ve Küreselleşmenin Yerel Medyaya Sunduğu Olanaklar", Alankuş, S. (Der.), Medya ve Toplum, IPS İletişim Vakfı Yayınları, İstanbul, s. 81-98.
Keyder, Ç. (1996), Ulusal Kalkınmacılığın İflası, Metis Yayınları, İstanbul.
Keyman, E. F. (2002), "Kapitalizm - Oryantalizm Ekseninde Küreselleşmeyi Anlamak: 11 Eylül, Modernite, Kalkınma ve Öteki Sorunsalı", Doğu Batı, Yıl: 5, Sayı: 18, s.27-53.
Kılıçbay, A. (1999), Türk Ekonomisi, Bilim Teknik Yayınevi, İstanbul.
Martin, H. P. ve Schumann, H. (1997), Globalleşme Tuzağı, (Çev. Ö. Saatçi Karadana ve M. Kahraman), Ümit Yayıncılık, Ankara.
McChesney, R. W. (2003), "Küresel İletişimin Politik Ekonomisi", McChesney, R. W. ve Wood, E. M. vd. (Der), Kapitalizm ve Enformasyon Çağı, Epos Yayınları, Ankara, s. 7-38.
McChesney, R. W. (2006), 21. Yüzyılda İletişim Politikaları Medyanın Sorunu, (Çev. Ç. Çidamlı, E. Coşkun ve E. Usta), Kalkedon Yayıncılık, İstanbul.
McMillin, D. C. (2007), International Media Studies, Blackwell Publishing, Oxford, UK.
Meyer, T. (2004), Medya Demokrasisi (Medya Siyaseti Nasıl Sömürgeleştirir), (Çev. A. Fethi), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
Mutlu, E. (1999), Televizyon ve Toplum, Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, Ankara.
Mutlu, E. (2001), "Ne Olacak Bu Kamu Yayıncılarının Hali?", Kejanlıoğlu, D. B., Çelenk, S. vd.(Der.), Medya Politikaları, İmge Kitabevi, Ankara, s. 23 - 78.
Nissen, C. S. (2007), Bilgi Toplumunda Kamu Medya Hizmeti, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Ankara.
Oktik, N. (2002), "Globalleşme ve Yüksek Öğrenim", Doğu Batı, Yıl: 5, Sayı: 18, Ankara, s.109 - 120.
Pekman, C. (2001), "Çokuluslu Reklamcılık, Uluslararası Düzenlemeler ve Ulusal Uygulamalar: Kuralları Kim İster?", Kejanlıoğlu, D. B., Çelenk, S. vd.(Der.), Medya Politikaları, İmge Kitabevi, Ankara, s. 205 - 241.
Sağnak, M. (1996), Medya - Politik (1983 - 1993 Yılları Arasında Medya - Politikacı İlişkileri), Eti Kitapları, İstanbul.
Savran, S. (1998), "Yeni Dünya Düzen(sizliğ)i, Küreselleşme, Özelleştirme", Soyer, A. (Haz.), Yeni Dünya Düzeni ve Özelleştirmeler, Türk Tabipleri Birliği, Ankara, s. 7- 19.
Shankleman, L. K. (2000), Inside The BBC and CNN: Managing Media Organisations, Routledge, London.
Shutt, H. (2003). Yeni Bir Demokrasi, (Çev. M.Tekçe ve B. G. Nomer), Kitap Yayınevi, İstanbul.
Soros, G. (2003), Küreselleşme Üzerine, (Çev. M. Keçik), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Sönmez, M. (1992), 100 Soruda 1980'lerden 1990'lara Dışa Açılan Türkiye Kapitalizmi, Gerçek Yayınevi, İstanbul.
Stevenson, N. (2008), Medya Kültürleri, (Çev. G. Orhon ve B. E. Aksoy), Ütopya Yayınevi, Ankara.
Stiglitz, J. E. (2004a), 90'ların Yükselişi Dünyanın En Parlak 10 Yılının Hikayesi, (Çev. A. Özer ve B. Güven), CSA Global Yayın Ajansı, İstanbul.
Stiglitz, J. E. (2004b), Küreselleşme Büyük Hayal Kırıklığı, (Çev. A. Taşçıoğlu ve D. Vural) Plan B, İstanbul.
Şahin, H. (1991), Yeni İletişim Ortamı Demokrasi ve Basın Özgürlüğü, Basın Konseyi Bilimsel Araştırması, İstanbul.
Şahin, H. (2004), İletişimde Karavanadan Kafeteryaya, Dünya Yayıncılık, İstanbul.
Şaylan, G. (1995), Değişim Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi, İmge Kitabevi, Ankara.
Şaylan, G. (1997), "Küreselleşmenin Gelişimi", Kansu, I. (Haz.), Emperyalizmin Yeni Masalı: Küreselleşme, İmge Kitabevi, Ankara.
Thompson, J. B. (2008), Medya ve Modernite, (Çev. S. Öztürk), Kırmızı Yayınları, İstanbul.
Timur, T. (2004), Türkiye Nasıl Küreselleşti?, İmge Kitabevi, Ankara.
Törenli, N. (2004), Enformasyon Toplumu ve Küreselleşme Sürecinde Türkiye, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
Tözüm, H. (2002), "Küreselleşme: Gerçek Mi, Seçenek Mi?", Doğu Batı, Yıl: 5, Sayı: 18, s.147 - 167.
TRT (1992), 1992 Yılı Genel Yayın Planı, Basım ve Yayım Müdürlüğü Yayınları, Yayın No: 237.
Tunstall, J. (1997), "The United Kingdom", Østergaard, B.S.(Ed.), The Media in Western Europe, SAGE Publications, London, s. 244 - 259.
Williams, R. (2003), Televizyon, Teknoloji ve Kültürel Biçim, (Çev. A. U. Türkbağ), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
Wood, E. M. (2003), "Modernizm, Postmodernizm ya da Kapitalizm?", McChesney, R. W. ve Wood, E. M. vd. (Der), Kapitalizm ve Enformasyon Çağı, Epos Yayınları, Ankara, s. 39 - 65.
Yazıcı, A. N. (1999), Kamu Yayın Kurumları ve Yeniden Yapılanma, Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, Ankara.
Yeldan, E. (2002), Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi, İletişim Yayınları, İstanbul.
Yengin, H. (1994), Ekranın Büyüsü: Batıda Değişen Televizyon Yayıncılığının Boyutları ve Türkiye'de Özel Televizyonlar, Der Yayınevi, İstanbul.