MYRA’DAN TİCARİ AMPHORA FORMLU BİR KERNOS PARÇASI

Bu makalenin konusu, Lykia Bölgesi’nin en büyük tiyatrosu olan Myra Tiyatrosu orkestrasında 2020 yılında tespit edilen bir sunu kabı olan ticari amphora biçimli bir Kernos parçasıdır . Çalışmada, bilinen örnekler ışığında Attis ve Hermes gibi khitonik tanrı ve Rhea, Kybele ve Demeter gibi ana tanrıça inancıyla bağlantılı olduğu bilinen önemli bir kült kabı olan kernoslar, örnekleri Myken Dönemi’nden itibaren özellikle Eleusis’teki kusal törenlerde kullanıldığı düşünülen ve birçok yerde örneği bulunan, Anadolu’da ise Kaunos Antik Kentindeki Demeter Kutsal Alanı’nda tespit edilen malzemelerdir. Ritüellerde önemli bir yeri olan bu formun, antik dünyadaki yeri irdelenip benzer örneklerle Myra kernosunu karşılaştırma yöntemiyle literatüre dahil etmek hedeflenmiştir. Makalenin konusu olan malzeme, bulunduğu yer konumuyla ne yazık ki bir kontekst içermemektedir. Bu bağlamda bulunduğu yer ile ilişkili bir tarihleme yapılamaması söz konusudur. Morfolojik açıdan incelendiğinde En yakın örneği, Kaunos örnekleri olduğu için dönem olarak Klasik ya da Hellenistik Dönem olabileceği yönündedir.

Anahtar Kelimeler:

Myra, Kernos, Kernoi, Lykia, Kült., Myra, Kernos, Kernoi, Lykia, Kült.

A KERNOS PIECE FROM MYRA IN THE FORM OF A COMMERCIAL AMPHORA

PDF

___

Acquisitions of the Art Museum 1990, Record of the Art Museum, Princeton University, 1991, Vol. 50, No. 1 (1991), pp. 16-69.
Akyürek, T. E. 2014, Andriake. Geç Antik Çağ’da Myra’nın Limanı, Toplumsal Tarih 246, Haziran: 52-57.
Akca, S. 2004, Yazılı Kaynaklar ve Arkeolojik Belgeler Işığında Attis Kültü, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ,(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir.
Alkan, M. 2013, Klasik Çağ’dan Erken Bizans’a Myra Kenti ve Teritoryumu, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Antalya.
Aygün, Ç. A. 2018,. Myra’nın Limanı Andriake’nin Yerleşim Planı, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi)mai, Antalya.
Bakalakis, G. 1991, “Les kernoi Éleusiniens”, Kernos 4, 105-117. Bean, G. E. 1997, Eskiçağda Lykia Kıyıları. (Çev. H. Kökten). Arion, İstanbul.
Beaufort, F. R. 1817, Karamania, or a brief description of the South Coast of Asia Minor, London.
Benndorf, O.- Niemann, G. 1884, Resien im Südwetlischen Kleinasien Band I. Reisen in Lykien und Karien, Wien.
Bignasca, A.M. 2000, I Kernoi Circolari in Griente e in Occidente: Strumenti di Culto e İmmagini Cosmiche, Freiburg, Schweiz: Univ.-Verl.; Göttin- gen: Vandenhoeck und Ruprecht
Borchhardt, J. (Ed.). 1975, Myra: Eine Lykische Metropole in Antiker und Byzantinischer Zeit, İstanbuler Forschungen Band 30, Berlin.
Bulba,M. 2019, “Kaunos Demeter Kutsal Alanı: Kandiller”, Phaselis, V, 31-41.
Bulba,M. 2019, “Kaunos Demeter Kutsal Alanı: Mimarisi ve İdentifikasyonu”, TÜBA-AR ,24, 209-236.
Bulba, M. 2018, “Kaunos Demeter Kutsal Alanı: Seramik Buluntular”, Mediterranean Journal of Humanities, 1-21.
Clinton, J. C. 1977, A Late Antique Schrine of Liber Pater at Coca, Brill Archive.
Çevik, N. 2002, Taşların İzinde Likya, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
Çevik, N. 2010a, “Myra. The Sunken Metropolis of St. Nicolas”. Current World Archaeology, 41: 18-25.
Çevik, N. 2010b, “Myra ve Limanı Andriake. Kazılar Başlarken Ön-Düşünceler”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi ,134, 53-82.
Çevik, N. (Ed.), 2010c, Arkeolojisinden Doğasına Myra/Demre ve Çevresi, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını, Antalya.
Çevik, N.-Bulut, S. 2010, “İkinci Kazı Sezonunda Myra ve Limanı Andriake”. in: N. Çevik (Ed.), Arkeolojisinden Doğasına Myra/Demre ve Çevresi, Antalya: 25-118.
Çevik, N. 2013, “Arkeoloji ve Emek. Myra ve Andriake Kazılarında 4 Yıl”. Aktüel Arkeoloji, 35, 4-13.
Çevik, N.-Bulut, S.- Aygün, Ç. A. ,2014, “Myra’nın Limanı Andriake”. in: Ladstatter, S., Pirson, F., Schmidts, T., (Eds.), Hafen und Hafenstadte im östlichen Mittelmeerraum von der Antike bis in Byzantinische Zeit, Neue Entdeckungen und aktüelle Forschungsansatze, BYZAS 19 (1): 225-244. Çevik, N., 2015, Lykia Kitabı, K. Dörtlük, R. Boyraz Seyhan (Eds.), Antalya, 358-389.
Çevik, N. 2016, “Mür Soluyan Kent: Myra”.,H. İşkan- E. Dündar (Eds.), Lukka’dan Likya’ya Sarpedon ve Aziz Nikolaos’un Ülkesi, İstanbul: 224-237.
Çevik, N. 2017, “Myra: The Hidden Metropolis of Lycia”, Aktual Archaeology Magazine, 19, 39-51.
Doğan, S. 2016, “Likya’da Bir Hac Merkezi: Myra Aziz Nikolaos Kilisesi”,H. İşkan ve E. Dündar (Ed.), Lukka’dan Likya’ya Sarpedon ve Aziz Nikolaos’un Ülkesi, İstanbul, 238-259,
Doyran M. 2017a, “Kaunos Demeter Kutsal Alanı’nda Thesmophoria Bayramının İzleri” ,Eds. M. Doyran- B. Özen-Kleine- U. Çörtük - S. Özen, Uluslararası Anadolu’da Demeter ve Diğer Ana Tanrıça Kültleri Sempozyumu, 25-28 Haziran 2014 İzmir, 1-14.
Doyran M. 2017b, “Kaunos Kernosları”, Eds. A. Diler, S. Özen & U. Çörtük, 50. Yılında Kaunos, 59-65.
Erdem, İ. 2006, “Ortaçağ Sonlarında Likya Levant Ticareti ve Türkmenler (12.-15. yy.)”, K. Dörtlük- B. Varkıvan- T. Kahya- J. des Courtils- M. Doğan- Alparslan- R. Boyraz (Eds.), III. Uluslararası Likya Sempozyumu (7-10 Kasım 2005, Antalya), Sempozyum Bildirileri I, Antalya, 243-251. Foss, C. ,1994, “The Lycian Coast in the Byzantine Age”. Dumbarton Oaks, 48, 1-52.
Güçlü M. 2010, “Selçuklulardan Cumhuriyet’e Demre Bölgesi”. Ed. N. Çevik, Arkeolojisinden Doğasına Myra/Demre ve Çevresi, Antalya, 305-318.
Harrison, J.E.1908, Prolegomena to the Study of Greek Religion,The University press, Cambridge.
Hellenkemper H. 1993, “Lykien in die Araber”. Eds. J. Borchardt & G. Dodesch, Akten des II. internationalen Lykien Symposion I, Wien 6-12 Mai 1990. Wien, 99-106.
Hepding, H. 1967, Attis, seine Mythen und sein Kult, Töpelmann, Berlin.
Malalas J.,1986, The Chronicle of John Malalas, Çev. E. Jeffreys, M. Jeffreys & R. Scott, Melbourne.
Jones,E. 1982, “Another Eleusinian Kernos from Laureion”, The Annual of the British School at Athens, Vol. 77, pp. 191-199.
Karatas, A.M. S. 2014, The Sanctuaries of Demeter in Western Asia Minor and on the Islands Off the Coast, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Bristol.
Karatas, A.M.S. 2021, “Rituals and Votive Offerings at the Sanctuary of Demeter in Kaunos”, Mouseion Series ,III, Vol. 17, 273–321.
Kaya, E. 2020, “Damıtılmış Temsiller: Anadolu’da Kült Kontekstinde Bulunan Minyatür Kaplar Üzerine”, Arkhaia Anatolika, Anadolu Arkeolojisi Araştırmaları Dergisi, The Journal of Anatolian Archaeological Studies , Vol. 3,245-254.
Kron, U. 1999, “Patriotic Heroes”, Ed. R. Hägg, Ancient Greek Hero Cult. Procedings of the Fifth International Seminar on ancient Greek Cult, Göteborg University, 21-23 April 1995, Stokholm, 61-83.
Küçükaşçı, M. S. 2006, “VII-XII. Yüzyıllarda Likya’ya Arap İlgisi”, K. Dörtlük-B. Varkıvanç, T. Kahya-J. des Courtils- M. Doğan-Alparslan-R. Boyraz (Eds.), III. Uluslararası Likya Sempozyumu (7-10 Kasım 2005, Antalya), Sempozyum Bildirileri I, 375-383.
Marksteiner, T. 2006, “Andriake Yüzey Araştırması 2005 Yılı Çalışmaları/ Surveys in Andriake in 2005”, ANMED, 4: 41-46.
Marksteiner, T. 2007, “Andriake Yüzey Araştırması 2006/ Surveys in Andriake in 2006”. ANMED , 5: 98-101.
Mayer, L. 1803, Views in the Ottoman Empire, Chiefly in Caramania, A Part of Asia Minor hitherto unexplored; with some curious selections from the islands of Rhodes and Cyprus, and the celebrated cities of Corinth, Carthage, and Tripoli: from the original drawings, London.
Mitsopoulou, C. 2007, Το ιερό της Δήμητρας στην Κύθνο και το αττικό ελευσινιακό σκεύος (volumes 1-3),(Unpublished PhD thesis), National and Kapodistrian University of Athens.
Mitsopoulou, C. 2010, “De nouveaux Kernoi pour Kernos…”,Kernos 23, p. 145-178.
Muller A. 1996, “Thasos, Etudes Thasiennes XVII. Les terres cuites votives du Thesmophorion”, De l’atelier au sanctuaire, Paris.
Myres,J. L. 1914, Handbook of The Cesnola Collection of Antiquities From Cyprus, The Metropolitan Museum of Art, Newyork.
Myres J. L. 1932, “A 'Kernos,' or Ring-Vase in the Museum of Fine Arts”, Massachusetts Man, Vol. 39, Boston, pp. 169-170.
Njim, A. 2021, “Les Kernoi Phénico-Puniques a Tête de Bélier, Revue Tunisienne d’Archéologie”, No 6, Tunus.
Özkaya,V. 1997, “Frig Seramiğinde Kernoslar”, Arkeoloji ve Sanat(Temmuz-Ağustos), İstanbul.
Öztürk,İ. 2022, Andriake Granariumu ve Sosyo-Ekonomik Etkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) ,Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
Petersen, E., von Luschan, F. 1889, Resien im Südwetlischen Kleinasien Band II. Reisen in Lykian Milyas und Kibyratis, Wien.
Pollitt, J.J. 1979, “Kernoi From the Athenian Agora”, Hesperia 48, 205-233.
Rotroff S. I. 2013, “Industrial Religion: The Saucer Pyres of the Athenian Agora”, Hesperia Supplement 47,Athens. Shear T. L. 1973a, “The Athenian Agora: Excavations of 1971”. Hesperia 42, 121-179.
Shear T. L. 1973b, “The Athenian Agora: Excavations of 1972”. Hesperia 42, 359-407.
Texier, C. 1849, Description de I’Asie Mineure III, Paris.
Thompson,H. A., 1987, Hellenistic Pottery and Terracottas, American School of Classical Studies at Athens.
Xanthoudides,S. 1905/1906, “Cretan Kernoi”, The Annual of the British School at Athens, Vol. 12, pp. 9-23.